Çorap Giyme Becerisinin Performans Alımı ve Öğretimi

ÇORAP GİYME BECERİSİNİN PERFORMANS ALIMI VE ÖĞRETİMİ  

AMAÇLAR  

UZUN DÖNEMİLİ AMAÇ:Öğrenci , çorabını giymesi istendiğinde ¾ oranında bağımsız olarak çorabını giyer.

KISA DÖNEMLİ HEDEF 1:Öğrenci  , çorabı ayak parmaklarına geçirmesi istendiğinde ¾ bağımsız olarak çorabı ayak parmaklarına geçirir.

KISA DÖNEMLİ HEDEF 2 :Öğrenci , ayak bileğine kadar giymiş olduğu çorabı giymesi istendiğinde ¾ oranında bağımsız olarak çorabı giyer.

KISA DÖNEMLİ HEDEF 3:Öğrenci  çorabı giymesi istendiğinde ¾ oranında bağımsız olarak çorabı giyer. 

  ÇORAP GİYME BECERİ ANALİZİ 

1 Yere oturur.

2 Başat eliyle çorabı alır.

3 Her iki eliyle baş parmağı içerde olacak şekilde lastikli kısmından tutar.

4 Parmaklarını birbirine doğru hareket ettirerek çorabı toplar.

5 Çorabı ayak ucuna getirir.

6 Çorabı ayak parmaklarına geçirir.

7 Çorabı ayak bileğine doğru çeker.

8 Çorabı iki yana doğru açarak genişletir.

9 Çorabı topuğuna geçirir.

10 Çorabı yukarı doğru çeker.

11 Çorabı düzeltir.

12 Aynı işlemi diğer çorabı giymek için tekrarlar.

  ÖN KOŞUL BECERİLER 1 Görsel /işitsel algısının olması.2 Bekleme ve taklit etme becerilerine sahip olma.3 Sıra alma becerilerine sahip olma.4 En az 1-2 dakika konuşanı dinleme.5Taklit becerisinin olması6 Bak-Dinle-Yap gibi basit yönergeleri yerine getir. 7 Tutma becerisinin olması8 El-göz koordinasyonunun olması9 Küçük kas becerileri gelişmiştir.10 Çorabı bilir.  ARAÇLAR 

İki tane aynı şekilde ve özellikte çorap

    ORTAM 

Çorap giyme becerisi oturarak daha kolay çalışılacağı için yere bir öğrenci için birde öğretmen için minder konur.Ortamdaki uyarıcılar ve öğrencinin dikkatini dağıtacak nesneler ortadan kaldırılır.Ortamın ses,ışık,sıcaklık vb. gibi fiziki şartlar düzenlenir.Çalışmaya başlamadan önce öğrencinin açlık,susuzluk,tuvalet gibi ihtiyaçları kontrol edilir .Eğer uygulama sınıf ortamında yapılacak ise diğer öğrencilerden sessiz olmaları ve arkadaşlarını dikkatli bir şekilde takip etmeleri istenir.

  UYGULAMA 

A ) GİRİŞ

ÇALIŞMANIN ADLANDIRILMASI

Öğrenciye şimdi seninle çorap giyme becerisi ile ilgili bir çalışma yapacağız denir. Sana bir çorap vereceğim ve onu giymeni isteyeceğim. Çalışma sırasında söylediklerimi yapacaksın, bak ve beni izle dediğimde elindekini bırakmadan beni izleyeceksin.

KURALLAR 

Çalışma bitene kadar bulunduğumuz odadan çıkmayacaksın.

Çalışma sırasında beni dikkatlice dinleyeceksin.

Çalışma bitene kadar bu çalışma ile ilgileneceğiz.

Çalışma dışı sorular sormayacağız.

Arkamızı dönüp arkadaşlarımıza veya sağa sola bakmayacağız.

Etrafımızda olan biten ile ilgilenmeyeceğiz.

ARAÇLARIN TANITIMI 

Çoraplar öğrenciye gösterilir ve seninle bu çorapları kullanarak çalışma yapacağız denir. İsterse çoraplar öğrenciye verilip incelemesi sağlanabilir.

PEKİŞTİREÇLER 

Performans alımı sırasında yaptıklarının doğru yada yanlış olduğu  yönünde hiçbir şey söylemiyoruz.Aferin sana beni çok güzel dinliyorsun. Çok dikkatlisin gibi  sözel pekiştireçler kullanıyoruz. Performansa alımının sonunda ise önceden belirlenen öğrencinin yapmaktan yemekten yada oynamaktan hoşlandığı bir şeyi  kendisine vereceğimizi veya birlikte yapacağımızı söylüyoruz.

KAYIT ÇİZELGESİNİN TANITIMI 

Kayıt çizelgesi gösterilerek öğrenciye “Yaptıklarını buraya (kayıt çizelgesi gösterilerek) işaretleyeceğim. İstersen çalışma sonunda birlikte bakabiliriz.”  denir.

B ) ÖĞRENCİNİN YAPABİLDİKLERİNİN BELİRLENMESİ 

1 ) TEK FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE

Öğrencinin becerinin ne kadarını bağımsız olarak yaptığını belirlemek için uygun bir yöntemdir. Ancak öğrenci öğrencinin hatalı yaptığı yada yapamadığı beceri basamağında performans alımına son verilir.Bu da öğrencinin becerinin diğer basamaklarındaki performansının değerlendirilmesinin engellemektedir.Tek fırsat yöntemi öğretim bittikten sonra değerlendirme aşamasında uygundur.

Öğrencinin tekli fırsat yöntemine göre yapabildiklerinin belirlenmesine gelince , öğrenciye ana yönerge yani çorabını giy yönergesi verilir. Öğrencinin bağımsız ve doğru olarak yaptığı basamaklar ölçüt bağımlı ölçü aracında ilgili basamağın karşısına doğru işaretlenir.Öğrenci bir basamağı yanlış yaptığında yada yapamadığında işlem durdurulur ve  yanlış yapılan beceri basamağından başlayarak tüm basamaklar yanlış olarak işaretlenir.

 

TEK FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE ÇORAP GİYME BECERİSİ ÖLÇÜT BAĞIMLI ÖLÇÜ ARACI

Bildirimler	Ölçüt	Ana yönerge : Çorabını giy
1 Yere oturur.   2 Başat eliyle çorabı alır.   3 Her iki eliyle baş parmağı içerde olacak şekilde lastikli kısmından tutar.   4 Parmaklarını birbirine doğru hareket ettirerek çorabı toplar.   5 Çorabı ayak ucuna getirir.   6 Çorabı ayak parmaklarına geçirir.   7 Çorabı ayak bileğine doğru çeker.   8 Çorabı iki yana doğru açarak genişletir.   9 Çorabı topuğuna geçirir.   10 Çorabı yukarı doğru çeker.   11 Çorabı düzeltir.   12 Aynı işlemi diğer çorabı giymek için tekrarlar.	3/4

   

2 ) ÇOKLU FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE

 

Öğrencinin becerinin hangi basamaklarını bağımsız olarak yaptığı ve bağımsız yapamadığı basamakların hangi ipucu verildiğinde yapıldığını belirlemeye yarar.

 

Öğretmen öğrenciye , beceriyle ilgili ana yönergeyi verir.”Çorabı giy.”Öğrencinin bağımsız yaptığı basamaklar, ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki bağımsız sütununa işaretlenir.Öğrenci bir beceri basamağını yapamaz yada hatalı yaparsa durdurulur ve öğretmen o beceri basamağı ile ilgili sözel ipucunu verir. Örneğin “çorabı ayak ucuna getir.”Eğer öğrenci sözel ipucu verdiğimizde beceri basamağını yaparsa ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki sözel ipucu sütununu işaretliyoruz.Öğrenci sözel ipucu verdiğimizde de beceri basamağını yapamazsa öğretmen bu basamağı şimdi beni dikkatle takip et diyerek, kendisinde olan aynı özellikleri taşıyan çorabı alarak beceri basamağını hem yapar,hem de ne yaptığını sözel olarak açıklar.Sonra öğrenciden hem yapıp hem de açıkladığı beceri basamağını gerçekleştirmesi için sözel yönerge verir.öğrenci beceri basamağını öğretmenin model olması sonucu yaparsa ,ölçüt bağımlı ölçü aracımızda ilgili basamağın karşısına model olma sütununu işaretleriz.Öğrenci ,öğretmen model olduğunda da ilgili beceri basamağını yapamazsa ölçüt bağımlı ölçü aracımızın fiziksel yardım sütununu işaretleriz.Fakat öğretmen öğrenciye fiziksel yardımda bulunulup,ilgili basamak yaptırılmaz.Fiziksel yardım olarak işaretlenen basamak ilerleyen basamaklarda da yapılması gereken bir davranışsa performans alımına son verilir.Eğer fiziksel yardım olarak işaretlenen ilgili basamaktaki yapılması gereken davranış ,ilerleyen basamaklarda yapılması gerekli bir davranış değilse ,bu basamak öğretmen tarafından yapılır.Öğrenicinin diğer basamakları ne ölçüde yaptığını görmek için performans alımına devam edilir.”devam et”denilir.Birkaç saniye beklenir ve yapamazsa buraya kadar uygulanan yöntemler tekrarlanır ve performans alımı bitirilir.

  

ÇOKLU FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE ÇORAP GİYME BECERİSİ ÖLÇÜT BAĞIMLI ÖLÇÜ ARACIÖLÇÜ ARACI

 

Bildirimler	Ana yönerge : Çorabını giy
	Ölçüt	Fiziksel yardım	Model olma	Sözel ipucu	Bağımsız
1 Yere oturur.   2 Başat eliyle çorabı alır.   3 Her iki eliyle baş parmağı içerde olacak şekilde lastikli kısmından tutar.   4 Parmaklarını birbirine doğru hareket ettirerek çorabı toplar.   5 Çorabı ayak ucuna getirir.   6 Çorabı ayak parmaklarına geçirir.   7 Çorabı ayak bileğine doğru çeker.   8 Çorabı iki yana doğru açarak genişletir.   9 Çorabı topuğuna geçirir.   10 Çorabı yukarı doğru çeker.   11 Çorabı düzeltir.  12 Aynı işlemi diğer çorabı giymek için tekrarlar.	3/4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SORU TEKRAR ETME GEREKSİNİMİNE KARAR VERME

 

1 ) Öğrencinin dikkatinin dağıldığı durumlarda,

2 ) Öğretmenden kaynaklanan bir yönerge yanlışı (yönerge verirken öksürme veya takılma, yönergeyi yanlış verme gibi durumlar) söz konusu olduğunda yönerge tekrar edilir.

3 ) Sınıfta bulunan diğer öğrencilerin çıkardığı sesten veya öğretmenin kullandığı ses tonunun yetersizliği gibi durumlardan ötürü öğrencinin yönergeyi net duyamadığı düşünüldüğünde yönerge tekrar edilir.

4 ) Öğrencinin uygun olmaya bir davranış sergilemesi durumunda öğrencinin dikkatini çalışmaya çekmek için yönerge ve soru tekrar edilir.

 

C ) ÖĞRENCİ KONTROL

 

 ÖĞRENCİNİN HANGİ UYGUN DAVRANIŞINI BETİMLEYEREK PEKİŞTİRME 

Öğrenci Yerinden kalkmadan, Arkasına dönerek arkadaşlarına bakmadan, çalışma dışında sorular sormadan, duyulabilecek bir ses tonu ile konuşarak çalıştığında pekiştirilir. “Aferin beni çok sessiz dinledin, benimle çok güzel çalıştın.” gibi.

OLUMSUZ DAVRANIŞLARIN NASIL GÖRMEZDEN GELİNECEĞİ 

Öğrenci olumsuz davranış sergilediğinde(Pencereye baktığında , arkasına dönüp arkadaşlarıyla konuştuğunda ,yerinden kalkmak istediğinde vb. gibi) öğrenciye evet çalışmaya devam ediyoruz dinerek yönerge tekrar edilir.

D ) PERFORMANS ALIMINI BİTİRME 

Beceri analizindeki bütün basamaklar  için öğrencinin yeterlilik düzeyini ölçmeye yönelik uygulamayı bitirdikten sonra öğrenciye “teşekkür ederim beni çok güzel dinledin, söylediklerimi yaptın aferin sana çorap giymeyle ilgili çalışmamız bitti “deriz ve çalışmayı bitiririz

ÇALIŞMA SONUNDA HANGİ UYGUN DAVRANIŞLARIN ÖDÜLLENDİRİLECEĞİ 

1 ) Yerinden ayrılmama

2 ) Arkasına dönerek arkadaşlarına bakmama

3 ) Malzemeler ile oynamama

4 ) Çalışma dışında sorular sormama

5 ) Duyulabilecek bir ses tonu ile konuşma

6 ) Pencere veya kapıya bakmama

ÇORAP GİYME BECERİSİ ÖĞRETİM PLANINI HAZIRLMA 

1 ) ÖĞRENCİNİN PERFORMANS DÜZEYİ

Hazırlanan tek fırsatlı ve çok fırsatlı ölçüt bağımlı ölçü araçlarımızı  kullanarak

( öğrencimiz için uygun yöntemden birini de seçebiliriz) öğrencinin yapabildikleri yani performans düzeyi belirlenir. 

2 ) AMAÇLAR

UZUN DÖNEMİLİ AMAÇ:Öğrenci , çorabını giymesi istendiğinde ¾ oranında bağımsız olarak çorabını giyer. 

ÖĞRETİMSEL HEDEF 1:Öğrenci  , çorabı ayak parmaklarına geçirmesi istendiğinde ¾ bağımsız olarak çorabı ayak parmaklarına geçirir.

ÖĞRETİMSEL HEDEF 2 :Öğrenci , ayak bileğine kadar giymiş olduğu çorabı giymesi istendiğinde ¾ oranında bağımsız olarak çorabı giyer. 

ÖĞRETİMSEL HEDEF 3:Öğrenci  çorabı giymesi istendiğinde ¾ oranında bağımsız olarak çorabı giyer. 

3 ) ARAÇLAR 

İki tane aynı renkte ve özellikte çorap ( performans alımında kullanılan çorabı kullanmıyoruz.)

4 ) EĞİTİM ORTAMI 

Çorap giyme becerisi oturarak daha kolay çalışılacağı için yere bir öğrenci için birde öğretmen için minder konur.Ortamdaki uyarıcılar ve öğrencinin dikkatini dağıtacak nesneler ortadan kaldırılır.Ortamın ses,ışık,sıcaklık vb. gibi fiziki şartlar düzenlenir.Öğretime başlamadan önce öğrencinin açlık,susuzluk,tuvalet gibi ihtiyaçları kontrol edilir .Eğer uygulama sınıf ortamında yapılacak ise diğer öğrencilerden sessiz olmaları ve arkadaşlarını dikkatli bir şekilde takip etmeleri istenir.

5 ) PEKİŞTİREÇLER 

Öğretim sırasında öğrencinin yaptığı doğru basamaklar aferin sana, harikasın gibi sözel pekiştireçlerle  veya başını okşayarak,süpersin çak diyerek pekiştirilir.Ayrıca çalışma bittikten sonra ise önceden belirlenen öğrencinin yapmaktan yemekten yada oynamaktan hoşlandığı bir şeyi  kendisine vereceğimizi veya birlikte yapacağımızı söyleyebiliriz.

6 ) ÖĞRETİMDEKİ İLERLEMİNİN KAYDEDİLMESİ 

Öğretimdeki ilerlemeyi kaydetmek için daha önceden oluşturduğumuz ölçüt bağımlı ölçü aracını kayıt çizelgesi haline getirip öğrencinin öğretim sırasında bağımsız yada ipucu verilerek yapılan basamaklar ilgili basamağın karşısına işaretlenerek öğretimdeki ilerlemeler kaydedilmiş olur.Öğretimdeki ilerlemenin kaydedilmesi bir sonraki öğretim oturumunda öğretime hangi basamaktan başlanacağı,öğretimin sistemli bir şekilde takip edilmesi bakımından da oldukça önemlidir.

7 ) ÖĞRETİM ZAMANI 

Öğretimi yapmayı düşündüğümüz gün ve saatleri yazıyoruz. Ancak öğretim için en uygun zaman beceriyi kullanmaya ihtiyaç duyduğu zamandır.Sabah okula gelmek için hazırlanırken,ev gezmelerine gitmeden önce,banyodan sonra vs. Bu noktada aileye ve özellikle annelere çok iş düşmektedir.Becerinin sürekliliğinin ve genellemesinin sağlanmasında ailenin gayreti çok önemlidir.Gerekirse öğretim için fırsatlar yaratmalıdır.Öğretmen ve aile koordine halinde olamalıdır.

8 ) ÖĞRETİM OTURUMU

Öğretmen,öğrenciye evet hazır mısın şimdi seninle çorap giyme becerisini çalışacağız denir.Öğrenciden “evet hazırım”cevabını aldıktan ve dikkatini sağladıktan sonra öğrenciye niçin çorap giydiğimizi açıklarız.Bu becerinin öğreniminde öğrenciyi olumlu etkileyecektir. Öğretmen açık anlatım yöntemiyle beceriyi açık ve yalın bir anlatımla uygulayarak her basamağı sözel olarak açıklayarak öğrenciye sunar.

Öğretimde kullanılacak ipuçları sistematik olarak verilir ve geri çekilir.

Öğretmen öğrenciye , beceriyle ilgili ana yönergeyi verir.”Çorabı giy.”Öğrencinin bağımsız yaptığı basamaklar, ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki bağımsız sütununa işaretlenir.Öğrenci bir beceri basamağını yapamaz yada hatalı yaparsa durdurulur ve öğretmen o beceri basamağı ile ilgili sözel ipucunu verir. Örneğin “çorabı ayak ucuna getir.”Eğer öğrenci sözel ipucu verdiğimizde beceri basamağını yaparsa ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki sözel ipucu sütununu işaretliyoruz.Öğrenci sözel ipucu verdiğimizde de beceri basamağını yapamazsa öğretmen bu basamağı şimdi beni dikkatle takip et diyerek, kendisinde olan aynı özellikleri taşıyan çorabı alarak beceri basamağını hem yapar,hem de ne yaptığını sözel olarak açıklar.Sonra öğrenciden hem yapıp hem de açıkladığı beceri basamağını gerçekleştirmesi için sözel yönerge verir.öğrenci beceri basamağını öğretmenin model olması sonucu yaparsa ,ölçüt bağımlı ölçü aracımızda ilgili basamağın karşısına model olma sütununu işaretleriz.Öğrenci model olunduğunda da beceri basamağı kısmi fizikselden tam fiziksel yardıma doğru bir sıra halinde fiziksel yardımla beceri basamağının yapılmasına yardım eder. Öğretmen,öğrenciye “devam et “ der ve kalan basamakların öğretimine aynı şekilde devam edilerek tüm basamaklar bitirilir.

Öğretmen,öğrenciye çalışmaya katıldığı için,kendisini dikkatle dinlediği için, söylediklerini yaptığı için teşekkür eder  ve çalışma sırasında kazandığı pekiştireçleri öğrenciye verir.

9 ) KAZANILAN BECERİNİN SÜREKLİLİĞİNİN SAĞLANMASI 

Öğrenci çorap giyme becerisini bağımsız olarak yapmaya başladıktan sonra becerinin yapılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır.Öğrenilen becerinin sürekliliğini sağlamak için öğrenciye sürekli fırsatlar yaratmalı ve ihtiyaç duyması sağlanmalıdır.Ayrıca öğrencinin girişimleri desteklenmeli ve pekiştirlmelidir.Pekiştireçler sistematik olarak geri çekilmeli ve en sonunda öğrencinin çorabını bağımsız olarak giymesi kendisi için pekiştireç olması sağlanmalıdır. 

10 ) KAZANILAN BECERİNİN GENELLEMİSİNİN SAĞLANMASI

Çorap giyme becerisinin genellemesinin sağlanması aşamasında öğrenci beceriyi başka kişilerin varlığında,başka araç-gereçlerle ve başka yönergeler verildiğinde de yapması sağlanmalıdır.Ayrıca eğitim ortamında uyarlamalar yapıldıysa bunlarda sistematik olarak kaldırılabilir.Öğrenci başka özellikler gösteren çorapları da giymesi sağlanmalı ve giyebilmelidir.Örneğin spor çorabı,yarım çorap yani ayak bileğine kadar gelen çorap, dize kadar gelen çorap,diz kapağına kadar gelen çorap,çeşitli desen ve renkte yazlık ve kışlık çoraplar,kızlar için ince çorap,külotlu çorap gibi vs.

Genellemenin son aşaması ise öğrencinin çorap giymeye gereksinim duyduğunda yönerge beklemeden çorapları arasından mevsimine ve ihtiyacı doğrultusunda(örneğin okulda ilk ders beden dersi ise spor çorabını giymesi)çorabını giymesidir.

KAYNAKLAR

yağlı,bahtiyar,2008