Sosyal Hizmet Uzmanı

Tanım

İnsan hakları ve sosyal adalet prensibinden hareket ederek sosyal değişmeyi; bireylerin, grupların ve toplulukların güçlendirilmesi, özgürleştirilmesi ve iyilik hallerinin(psiko-sosyal,fizyolojik) geliştirilmesinde bir dinamik unsur olarak değerlendiren, insan davranışı,gelişim psikolojisi  ve sosyal sistem teorilerinden yararlanan,Üniversitelerin Sosyal Hizmetler Alanında en az 4 yıllık lisans eğitim alan veya denkliği yetkili makamlarca onaylanmış yurt dışındaki sosyal hizmet okullarından mezun olan kişidir.

Görevler

  Birey çevre etkileşimi temelinde bireyin psiko-sosyal işlevselliği ve çevresiyle olan etkileşimini olumsuz olarak etkileyen sorunları çözümlemeyi ya da bunları olumlu olarak etkileyebilecek kaynakların verimliliğini arttırmayı amaç edinen sosyal hizmet mesleğinin odağı tüm ilişkileriyle insandır. Sosyal hizmet mesleğinin kendine özgü müdahale yöntemleri, beceri, teknik, ilke ve değerleri vardır. Sosyal hizmet bu donanımını mikro, mezzo ve makro düzeylerdeki uygulamalarında kullanır.

SOSYAL KİŞİSEL ÇALIŞMA
Sosyal Hizmet Uzmanının sorun gruplarına yönelik yapmış olduğu çalışmalar içerisinde mikro düzeyde yer alan ve bireyle bire bir görüşmelerden meydana gelen yöntemlerden biri Sosyal Kişisel Çalışmadır.Bu yönteminin kullanılmasındaki asıl amaç birey ya da aile güçlüklerle karşılaştığında ve sosyal ilişkilerinde uyumsuzluk yaşadığında, problemlerinin farkında olmalarını sağlayarak öncelikle problemi kabullendirmek ve onları bu sorunu çözme sürecine katmaktır. Onlarla birlikte alternatif çözüm yolları bularak bunlar içerisinden en uygun olanını onların belirlemesine olanak tanımak problemi ortadan kaldırmaya çalışmak böylece kendilerine olan güven duygularının gelişimini sağlamaktır. Müracaatçının bu gibi sorunlarla tekrar karşılaştığında çözüm yollarını üretebilecek düzeyi kazanması bu yöntemin asıl amacını içermektedir.

SOSYAL GRUP ÇALIŞMASI
Sosyal Hizmet Uzmanının sorun gruplarına yönelik olarak kullandığı müdahale yöntemlerinden bir diğeri ise; Sosyal Grup Çalışması yöntemidir. Bu yöntemde aynı yaşlarda, aynı ilgi, endişe ve ortak sorunlara sahip, belirli bir eğitim ve kültür seviyesindeki bireylerin Sosyal Hizmet Uzmanı önderliğinde bir araya gelerek sorunlarını paylaştıkları, birlikte çözüm yolları üretebildikleri bir sorun çözme sürecidir. Bu süreç gerçekleştirilirken Sosyal Hizmet Uzmanı gerekli Sosyal Grup Çakışması tekniklerini grup üyelerine uygulayarak, grubun amacına yönelik gelişme göstermesini ve bu gelişmeyi grup dışında da sürdürmesini sağlar.

SOSYAL HİZMET UZMANININ “SOSYAL KİŞİSEL ÇALIŞMA” VE “SOSYAL GRUP ÇALIŞMASI” YÖNTEMLERİ AÇISINDAN GÖREVLERİ:
1- Aile üyelerinin ilişkilerini geliştirmek: Ailenin her üyesinin ihtiyacını karşılayacak şekilde fonksiyonlarını yerine getirmesi, özürlü çocuğa ilişkin sorumlulukların paylaşılması ile mümkündür. Bu konuda aileye güç vermek gerekli durumlarda eğitmek Sosyal Hizmet Uzmanının görevidir.

2- Çocuğun zihinsel özründen dolayı suçluluk duyan ailelerin suçluluk duygularını hafifletmek ya da ortadan kaldırmaya çalışmak.

3- Ailelerin çocuğun özrünü olduğu gibi görebilmeleri, gerçeği kabullenmeleri ve yeterli ilgiyi sevgiyi göstermeleri için destek verir.

4- Ailenin destek sistemlerini harekete geçirmek: Çocuğunun özürlü olduğunu öğrenen ailelerde “sosyal etkileşimden kaçınma” davranışı gözlenmektedir. Bu aileler, yeterli anlayışı görmedikleri düşüncesi ile, çevrelerinden; uzaklaşırlar. Sosyal Hizmet Uzmanı bu nedenle ailenin doğal destek sistemlerini akraba, arkadaş g.b. yakın çevreyi harekete geçirerek aileye destek olmalarını sağlar.

5- Sosyal Hizmet Uzmanı özürlü çocuğu olan ailelerin “kendine yardım grupları” oluşturmalarını ve böylece birbirlerini desteklemelerini sağlar.

6- Sosyal Hizmet Uzmanı çalıştığı kurumda uyum problemi olan çocuklar için gerekli gördüğü taktirde “oyun grupları” ve “sosyalleştirici grup” kurarak çocuğun kuruma uyumunu sağlar.

7- Özürlü çocuğu aşırı korumanın onun sorumluluk almasını ve bağımsız hareket etmesini engelleyen bir tutum olduğu konusunda ailelere açıklamalarda bulunur.

8- Özürlü çocuğun sosyal yalnızlıktan kurtulması ve toplumla sosyal bütünleşmesinin sağlanması için normal insanlarla birlikte sosyalleşmesinin önemini ailelere anlatır. Bu konuda sorunlarını dinler, çözüm için aile ile ortak hareket ederek girişimde bulunur.

9- Sosyal Hizmet Uzmanı çalıştığı kurumdaki diğer ekip elamanları ve aile ile birlikte özürlü çocukların boş zamanlarını değerlendirme, iş eğitimi ve iş bulma gereksinimleri üzerinde durarak ve önemini tartışarak bu konular için gerekli ortamı oluşturur girişimlerde bulunur.

10- Ailelerin özürlü çocuk ile fazla ilgilenip normal çocuklarını ihmal etmeleri ya da özürlü çocukları yüzünden yaşadıkları hayal kırıklığını telafi etmek için normal çocuklardan yüksek beklenti içinde olmamalarını sağlayarak, çocuk ve aile ile görüşmeler yapar.

11- Ailenin kurumla ilişkilerini geliştirmek: Sosyal Hizmet Uzmanı rehabilitasyon merkezinde özürlü çocuklara verilen bakım ve eğitimi ev ortamında da sürdürmek için okul ile aile arasında aracı rol üstlenir. Aileyi okul ile işbirliği yapmaya teşvik eder, çocuğun verilen eğitimden daha fazla yararlanmasını sağlar. Sosyal Hizmet Uzmanı kurumun, ailenin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde değişmesi ve gelişmesine de katkı verir.

TOPLUMLA ÇALIŞMA

SOSYAL HİZMET UZMANININ “TOPLUMLA ÇALIŞMA” YÖNTEMİ AÇISINDAN GÖREVLERİ:
Toplumla Çalışma yöntemi, özellikle toplumun eğitimi, hizmetlere katılımlarının sağlanması ve davranış değişimi konularında önem taşımaktadır.

1- Özürlü çocukların aile içi ve rehabilitasyon merkezlerindeki eğitimini geliştirici etkinlikler düzenlemek ve bu doğrultuda toplumu, kamu görevlilerini bilinçlendirir.

2- Özürlü çocukları olan ailelerin aktif bir yardımlaşma içinde bulunmaları, birlikte daha bilinçli ve etkin bir mücadele verebilmeleri için örgütlenmelerini teşvik eder. Bu bağlamda dernekler ve vakıflar kurmalarını özendirir.

3- Rehabilitasyon merkezinde bireysel ya da grup olarak gönüllü çalışma yapmak isteyen kişilere yönelik özel organizasyonlar geliştirir. Bunun için gönüllü ihtiyacını belirleyerek onlara çağrıda bulunur. Seçilenlerin eğitimlerini sağlar ve çalışmalarını izler.

4- Toplumda özürlü çocuklara yönelik yanlış anlayış, tutum ve ön yargıların değiştirilmesine yönelik çalışmalar yapar. Bu doğrultuda açık oturumlar, paneller düzenler, broşür dağıtır, sergiler açar, basın ve kitle iletişim araçlarını harekete geçirir.

5- Özürlü çocuklara hizmet veren diğer kamu ve özel kuruluşlar ile işbirliği içinde bulunarak bu kuruluşlar ile birlikte toplumu duyarlı kılacak etkinlikler düzenler.

6- Özürlü çocukların boş zamanlarını değerlendirecek, eğlenceli etkinlikler oluşturarak özel spor yarışmalarının düzenlenmesi sağlar.

7- Özürlü çocuklara yönelik bir takım ayrıcalıklar ve hizmetler sağlanması ile ilgili yasal düzenlemeleri yapar. Bu konuda kamuoyu oluşturur.

8- Özürlü çocukları olan ailelerin daha bilinçli mücadele etmeleri için aralarındaki etkileşimi artırmaya yönelik piknik, kermes, çay partileri v.b. düzenler

 

Mesleğin Gerektirdiği Özellikler

Sosyal çalışmacı olmak isteyenlerin;

- Üst düzeyde akademik yeteneğe sahip,

- Kişisel ve toplumsal sorunlara derin ilgi duyan,

- Konuşma ve ikna kabiliyeti olan,

- Başkalarının duygularını anlayabilen,

- İnsanların refahına ilgi duyan,

- Liderlik özelliklerine sahip,

- İnsan haklarına duyarlı olmak,

- İnsanların değişme-gelişme gücüne sahip  olduğuna inanmak,

- İnsanlara yardım etmeyi sevmek

- Toplumsal değişimde, aktif rol almak istemek

- Güçsüzlerin haklarını savunmak istemek.

kimseler olmaları gerekir.

Çalışma Ortamı ve Koşulları

Sosyal çalışmacılar genellikle büro(sosyal servis) ortamında çalışırlar. Sosyal,ekonomik,psikolojik sıkıntı içinde olan insanların ikametgahında iş ve diğer sosyal yaşam alanlarında görüşme,mülakat yapabilirler. Sosyal çalışmacılar birinci derecede psiko-sosyal,ekonomik sıkıntı içindeki müracaatçı birey ve gruplarla mesleki çalışma halindedirler.

Çalışma Alanları ve İş Bulma Olanakları

Başbakanlık

• Aile Araştırma Kurumu

• Özürlüler İdaresi Başkanlığı

• Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü

• Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü

• Devlet Planlama Teşkilatı

• GAP İdaresi Başkanlığı

• Sosyal Yardımlaşmayı Dayanışmayı Teşvik Fonu Genel Sekreterliği

• İl ve İlçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları

• Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu

• İl Sosyal Hizmet Müdürlükleri

• Çocuk Bakım Yuvaları

• Kreş ve Gündüz Bakım Evleri

• Yetiştirme Yurtları

• Huzurevleri

• Toplum Merkezleri

• Kadın Sığınma Evleri

• Özürlü Rehabilitasyon Merkezleri

• Yaşlı Dayanışma Merkezleri

• Sokak Çocukları Merkezi

• Ergen Danışma Merkezi

Sağlık Bakanlığı

• Hastaneler

• Sağlık Ocakları

• Aile Planlaması ve Ana Çocuk Sağlığı Merkezleri

Milli Eğitim Bakanlığı

• Okullar

• Mesleki Eğitim Merkezleri

• Kredi ve Yurtlar Kurumu

• özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri(müdürlük)

Adalet Bakanlığı

• Cezaevleri

• Çocuk Mahkemeleri

• Çocuk Eğitim Evi

• Adli Tıp Kurumu

• Aile mahkemeleri

Üniversiteler

• Hastaneler

• Mediko Sosyal Merkezler

• Sağlık Kültür Spor Daire Başkanlıkları

Maliye Bakanlığı

• Emekli Sandığı

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

• Sosyal Sigortalar Kurumu

Milli Savunma Bakanlığı ve bağlı birimlerinde

İçişleri Bakanlığı ve bağlı birimlerinde

Yerel Yönetimler ve bağlı birimlerinde

Kriz merkezleri

Sivil toplum örgütleri ve vakıflar

Özel Sektörde;

Sanayi kuruluşları - insan kaynakları birimleri,özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri, huzurevleri, hastaneler, diyaliz merkezleri, dershaneler, ana okulları, kreşler  vb.. 

 

Meslek Eğitiminin Verildiği Yerler

Ülkemizde bu mesleğin eğitimi,

- Hacettepe Üniversitesi (4+ 1 yıl hazırlık)

- Adnan Menderes Üniversitesi

- Başkent Üniversitesi

- Sakarya Üniversitesi

- Selçuk Üniversitesi

- Ankara Üniversitesi

üniversitelerinde verilmektedir.

Meslek Eğitimine Giriş Koşulları

İlgili bölüme girebilmek için merkezi sistemle yapılan Öğrenci Seçme Sınavı’nda (ÖSS) yeterli “Eşit Ağırlık (EA)” puan almak gereklidir. Hacettepe ünv. 4 +1 yıl hazırlık mevcuttur.

Eğitimin Süresi ve İçeriği

-        Mesleğin eğitimi liseden sonra hazırlıkla birlikte 5 yıldır.

-        Sosyal hizmet eğitiminde temel olan ekonomi, sosyoloji, siyasal bilimler, sosyal antropoloji, psikoloji ve sosyal psikoloji gibi dersler, insan ihtiyaçlarına ve sosyal sorunlarına bir anlayış kazandırmak amacıyla ilk iki yılda verilir.

-        Daha sonraki yıllarda Sosyal Hizmete Giriş, Sosyal Hizmet Alanları, Sosyal Sorunlar, Mülakat, Tıbbi ve Psikiyatrik Sosyal Hizmetler, Aile ve Çocuk Refahı, Suçluluk, Nüfus Dinamiği, Sosyal Refah, Sosyal Hizmet Yöntemleri (Sosyal-Kişisel Çalışma, Sosyal Grup Çalışması, Toplumla Çalışma, Sosyal Refah Araştırması ve Sosyal Hizmet Yöntemi) gibi sosyal hizmetin kapsamına giren dersler okutulur.

Ülkemizin gereksinimleri, sosyal hizmet uzmanından beklenen görev, tutum ve davranışlar ile uluslararası sosyal hizmet eğitimi göz önüne alınarak yapılan eğitim programı aşağıdaki bilgileri ve becerileri kazandıracak biçimde hazırlanmıştır. 

• İnsan psikolojisi ve gelişimi,davranışlarıyla ilgili bilgiler

• İletişim becerileri ile ilgili bilgiler

• Ulusal ve uluslar arası mevzuat ile ilgili bilgiler

• Yönetim ve yönetim süreçleri ile ilgili bilgiler

• Araştırma yöntem ve teknikleri ile ilgili bilgiler

• Topluma ilişkin bilgiler

• Sosyal hizmet kuramlarıyla ilgili bilgiler

• Sosyal hizmet uygulamaları ile ilgili bilgi ve beceri kazandırmaya yönelik pratik çalışmalar.  

Eğitim programında öğrenciye ilgi ve tercihi doğrultusunda ders seçme hakkı tanınmaktadır.

Öğrencilerin seçebileceği seçmeli dersler şunlardır;

Animasyon, Oyunla İletişim, İletişim Becerileri, Göçmen ve Sığınmacılarla Sosyal Hizmet, Kentleşme Kentsel Sorunlar ve Sosyal Hizmet, Afetlerde Sosyal Hizmet, Yoksulluk ve Sosyal Hizmet, Yaşlılarla Sosyal Hizmet, Endüstriyel Sosyal Hizmet, Okul Sosyal Hizmeti, Orduda Sosyal Hizmet, Sokak Sosyal Hizmeti, Madde Bağımlılığı ve Sosyal Hizmet, Yerel Yönetimler ve Sosyal Hizmet, Sivil Toplum Örgütleri ve Sosyal Hizmet, Kadın Sorunları ve Sosyal Hizmet. 

Meslekte İlerleme

       Çalıştığı kuruluşta hizmet yılına bağlı olarak, en üst düzey idareciliğe kadar yükselebilir.

-        Lisans eğitimini tamamlayan kişiler üniversitede görev almak isterlerse araştırma görevlisi sınavında başarılı olmaları gerekir. Bu şekilde göreve başlayan kişiler doktora derecesi aldıktan ve gerekli çalışmaları tamamladıktan sonra yardımcı doçent, doçent ve profesör olarak meslekte ilerleyebilirler.

 

BENZER MESLEKLER: Pedagogluk, sosyologluk, psikologluk, psikolojik danışmanlık, sosyal antropologluk, rehberlik uzmanlığı.

Burs, Kredi ve Ücret Durumu

-        Eğitim süresince herhangi bir kazanç yoktur. Ancak mezuniyet sonrasında aylık taksitlerle ödemek koşuluyla Kredi ve Yurtlar Kurumundan öğrenim kredisi ve harç kredisi alınabilir.

-        Okulu yeni bitiren Sosyal Hizmet Uzmanı kamu kurumlarında 8. derecenin 1, kademesinden göreve başlar.Brüt asgari ücretin 1,5-2 katı düzeyinde ücret alır. Ayrıca çalıştığı kurumun durumuna göre sosyal yardım, tazminat ve hastanede çalışıyorsa döner sermayeden pay alır.

Diğer

1965 yılından beri mezun veren sosyal hizmetler bölümü 5 ayrı üniversitede açılmıştır.3790 SHU mezun vardır. Bunun 1097 si SH ve ÇEK Genel Müdürlüğünde çalışmaktadır.Diğer SHU ları aile araştırma kurumu,özürlüler idaresi, sağlık bakanlığı, kredi yurtlar, mahkemeler, Adalet Bakanlığı, (Ceza İnfaz Kurumları, denetimli Serbestlik ve yardım kr, Aile mahkemeleri, vd) , MEB, emniyet, savunma bak, belediye, STK, üniversitelerde vb... görev yapmaktadır.