Özürlülere Sağlanan Vergi Avantajları

1- Gümrük Vergisi'nde Sağlanan Vergi Avantajları

2- Özel Tüketim Vergisi'nde Sağlanan Vergi Avantajları

3- Motorlu Taşıtlar Vergisi'nde Sağlanan Vergi Avantajları

4- Katma Değer Vergisi'nde Sağlanan Vergi Avantajları

5- Emlak Vergisi'nde Sağlanan Vergi Avantajları

6- Özürlülere Ait Taşıtların Trafik İşlemler

 

1- GÜMRÜK VERGİSİ'NDE SAĞLANAN VERGİ AVANTAJLARI (1- Bu kısım Gümrük Müsteşarlığı'nın katkılarıyla hazırlanmıştır.)

Gümrük Vergisi Kanunu (Madde 167/12)'de malul ve sakatların kullanımına mahsus eşyanın gümrük vergilerinden muaf olduğu belirtilmiştir.

 

Gümrük Vergisinden İstisna Edilen Eşya

1- Körler Hariç olmak üzere malul ve sakatların eğitimi, çalışması veya fiziksel ve ruhsal açıdan sosyal gelişimlerine yönelik , özel olarak üretilmiş olup, malul ve sakatların kendi kullanımları için getirdikleri veya onlara yardım sağlanması amacına yönelik olarak kamu yararına faaliyette bulunan dernekler ile Sağlık Bakanlığınca yetki verilmiş kurum veya kuruluşlarca ithal edilen eşya,

2- Malul ve sakatlar tarafından kullanılmak üzere özel surette imal edilmiş hareket ettirici tertibatı bulunan ve bunlar tarafından ithal edilen motorlu veya motorsuz koltuklar, bisiklet, motosiklet ve motor silindir hacmi 1600 (dahil) cc'ye kadar olan binek otomobilleri,

El ve ayak fonksiyonlarını tamamen yitirmiş olmaları nedeniyle bizzat sakat kişi tarafından kullanılamayan, sakat kişinin araca binip inmesiyle taşınmasını kolaylaştırıcı tertibatı bulunan ve sakat kişinin üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarından (Ek Tablo-2 de "Kan ve Sıhri Hısımlar" belirtilmiştir) bir sürücü veya sakat kişi tarafından iş sözleşmesiyle çalıştırılan bir sürücü tarafından kullanılan motor silindir hacmi 2500 (dahil) cc'ye kadar olan taşıtlar, gümrük vergilerinden muaftır. Arazi taşıtları bu istisnanın dışında tutulmuştur.

Bahsi geçen eşyaya mahsus olan ve eşya ile birlikte getirilen parça, yedek parça ve aksesuarlar veya bu eşyanın bakım, kontrol, ayarlama ya da tamiri için gerekli olan aletler de bu muafiyet kapsamındadır.

Söz konusu parça, yedek parça ve aksesuarlar ile sair aletlerin, eşyanın ithalinden sonra yurda getirilmesi halinde de muafiyetin uygulanabilmesi için bunların muafiyetten yararlanarak ithal edilen eşya ile ilgili olduklarının gümrük idaresine kanıtlanması gerekmektedir.

 

A - Özel Tertibatlı Aracın İthali

Türkiye Gümrük Bölgesi dışında çalışan özürlü kişi, ikametini Türkiye Gümrük Bölgesine kesin olarak nakletmesi halinde özel tertibatlı aracı ithalat vergilerinden muaf olarak ithal edebilecektir.

Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik özürlü ise; Yurt dışına resmi kanalla döviz çıkışı veya Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından kendisine bağış yoluyla gönderilen özel tertibatlı aracı vergiden muaf olarak ithal etme hakkına sahiptir.

 

B - İthal Edilen Özel Tertibatlı Araçlarda Aranılan Şartlar

Gümrük Vergisi ödenmeksizin ithal edilen Özel Tertibatlı Özürlü Araçlarında aşağıdaki şartlar aranacaktır:

Malul ve özürlü tarafından ithal edilmek istenen araç;

a- Binek otomobili ise; binek otomobilin malul ve özürlü tarafından kullanılmak üzere özel surette imal edilmiş hareket ettirici tertibatı bulunmalı ve silindir hacmi 1600 (dahil) cc'ye kadar olmalıdır. Arazi taşıtları bu istisnanın dışında tutulmuştur.

b- Minibüs ise; minibüsün el ve ayak fonksiyonunu tamamen yitirmiş sakat kişinin araca inip binmesiyle, taşınmasını kolaylaştırıcı tertibatı bulunmalı ve sakat kişinin üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarından bir sürücü veya sakat kişi tarafından iş sözleşmesiyle çalıştırılan sürücü tarafından kullanılacak olmalı ve motor silindir hacmi 2500 (dahil) cc'ye kadar olmalıdır. Arazi taşıtları bu istisnanın dışında tutulmuştur.

Binek oto ve minibüsün standart olmayan aksesuarları bulunması halinde bu aksesuarların ithaline gümrük vergilerinin ödenmesi şartıyla izin verilir.

İthal edilen eşyayla birlikte gelen yedek parça ve aksesuarlar da istisna kapsamındadır. Ancak ithalattan sonra getirilecek yedek parça ve aksesuarın Gümrük Vergisi ödenmeksizin ithal edilen eşya ile ilgili olduklarının belgelendirilmesi gerekmektedir.

c- Motosiklet ise; bu motosikletin özürlü tarafından kullanılmak üzere özel surette imal edilmiş olması halinde Gümrük Vergisi ödenmeyecektir.

 

C- Özel Tertibatlı Araç İthalinde Müracaat Şekli

Özel tertibatlı araç için Türkiye'ye getirilmeden önce, malul ve özürlü kişiler veya bunlar hesabına bu kişinin vekil tayin ettiği ve Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişiler tarafından;

a- Fizik ve Rehabilitasyon merkezince onaylı ve sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarından alınmış heyet raporu,

b- Trafik Dairesince düzenlenen ve ilgili şahsın sakatlık durumu itibariyle, taşıt kullanabileceğini gösteren H sınıfı sürücü belgesinin, biri asıl olmak üzere iki nüshası

ile müracaat edilmesi gerekmektedir.

Müracaatlar, Ankara Naklihane ve Bedelsiz İthalat Gümrük Müdürlüğü'ne yapılır.

Sağlık Kurulu Raporunda, ilgilinin sakatlığı ile bunun derecesinin ve haline göre kullanabileceği taşıt özelliğinin belirtilmesi gerekir.

Eğer malul ve özürlü, yurt dışında iken resmi bir hastaneden aldığı ve dış temsilciliklerimize onaylattığı bir rapor getirecekse bu raporun 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun "Sürücü Adaylarında Aranacak Şartlar"ı içeren 41 inci maddesine uygunluğunun belgelenmesi gerekmektedir.

Devlet Bakanlığı tarafından "Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik"te belirtilen "Özürlülere Sağlık Kurulu Raporu Vermeye Yetkili Sağlık Kuruluşları" Ek Tablo-1'de bulunmaktadır.

Özel tertibatlı otomobil ithalatı talebi heyet tarafından karara bağlanacaktır. Heyet, çalışmalarını Ankara Naklihane ve Bedelsiz İthalat Gümrük Müdürlüğü'nde yürütmektedir. Heyetin toplanacağı gün, ilgili sakat ve malul kişilerin de anılan gümrükte hazır bulunmaları şartı vardır.

Minibüslerin karara bağlama işlemleri Gümrük Müsteşarlığının olumlu ön izninin alınması sonucunda gerçekleştirilecektir. Ayrıca, binek otomobili veya minibüsün ithaline ilişkin kararların (müspet) Komisyon tarafından oybirliği ile verilmesi gerekmektedir.

 

D- Özel Tertibatlı Araçların İthalat İşlemi

Komisyon kararı olumlu ise, otomobil ve minibüs için Ankara Naklihane ve Bedelsiz İthalat Gümrük Müdürlüğü'nce "İthal İzin Belgesi" düzenlenir.

İzin belgesinin geçerlilik süresi 6 (altı) aydır. Taşıt, izin belgesinin geçerlilik süresi içerisinde Ankara Naklihane ve Bedelsiz İthalat Gümrük Müdürlüğü'ne teslim edilir.

Gümrük Müdürü veya yetkili kılacağı Gümrük Müdür Yardımcısı başkanlığında iki muayene memurundan oluşan heyet tarafından aracın söz konusu heyet kararına uygun olup olmadığı araştırılarak uygun bulunması halinde ithaline izin verilir.

Gümrük İdaresince, ithal işlemi tamamlanan binek otomobil ve minibüs için düzenlenecek trafik şahadetnamesine şerh konularak ilgili trafik tescil dairesine gönderilir.

 

E- Özel Tertibatlı Araçların Devir ve Satışı

Gümrük Vergisinden muafiyet kapsamında ithal edilen eşya, Gümrük İdaresinin izni olmadan ve Gümrük Vergileri alınmadan malul ve özürlü olmayanlara ödünç verilemez, kiralanamaz, devredilemez veya satılamaz.

Söz konusu eşya ve malzemeler muafiyetin veriliş amacına uygun kullanılmak ve ilgili Gümrük Müdürlüğünün izni dahilinde muafiyet hakkı tanınmış başka bir kurum veya kuruluşa ödünç verilir, kiralanır, devredilir veya satılırsa Gümrük Vergileri aranmaz.

Malul veya özürlü kişiler; mülkiyetlerinde Gümrük Vergisi ödemeden ithal edilmiş özel tertibatlı otomobil, minibüs ve motosiklet kayıtlı olduğu sürece ve bunların fiilen ithal edildiği tarihten itibaren 5 (beş) yıl geçmedikçe, bu taşıtları satamaz ve yeniden aynı şekilde muafiyet kapsamında otomobil, minibüs ve motosiklet ithal edemezler.

Fiili ithal tarihinden itibaren 5 yıl geçtikten sonra Gümrük Vergilerinin tahsili koşuluyla, fiili ithal tarihinden itibaren 10 yıl geçtikten sonra ise Gümrük Vergileri ödenmeksizin söz konusu taşıtların muafiyet hakkı bulunmayan kişilere satış veya devri mümkün bulunmaktadır. Ancak trafik tescil şubesince aracın tescil belgesine konulan şerhin kaldırılması için Ankara Naklihane ve Bedelsiz İthalat Gümrük Müdürlüğü'ne trafik şahadetnamesi ve trafik tescil belgesi ile birlikte müracaat edilmesi gerekmektedir.

Özel olarak dizayn edilmiş aracı devralacak kişinin sakatlığının farklı olması halinde, devredilecek taşıtın Ankara Naklihane ve Bedelsiz İthalat Gümrük Müdürlüğü'ne teslim edilmesi ve devri alacak kişinin sakatlığına uygun olarak aracın anılan Gümrük İdaresinin gözetimi altında dizayn edilmesi gerekmektedir.

 

2- ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ'NDE SAĞLANAN VERGİ AVANTAJLARI

( 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanunu Madde 7/2 ye göre;)

 

II sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi mallardan ;

a) 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³`ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³`ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, sakatlık derecesi %90 veya daha fazla olan malûl ve özürlüler tarafından,

b) 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³`ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³`ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, bizzat kullanma amacıyla sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malûl ve özürlüler tarafından,

Beş yılda bir defa olmak üzere ilk olarak satın alınması Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)'nden istisnadır. (ÖTV Kanununa ekli II sayılı liste Ek Tablo-3'te belirtilmiştir)

Ayrıca Özel Tüketim Vergisi Kanununda, özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı (sakatlık derecesi) %90 ve daha fazla olan özürlülerin bazı taşıt araçlarını " özel tertibat veya mekanik ilave yaptırılması şartı" olmaksızın Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ödemeden satın alabilmelerine imkân sağlanmıştır.

Özürlü adına kayıtlı olan araç bu kişinin üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarından birisi veya noterce düzenlenmiş iş sözleşmesine bağlı olarak çalıştırılan bir sürücü tarafından kullanılacaktır.

 

A - ÖTV'den İstisna Taşıt Araçları

Malul ve özürlülerin özel tertibat yapılma şartı olsun veya olmasın ÖTV ödemeden iktisap edebilecekleri taşıt araçları şunlardır:

- Motor silindir hacmi 1600 cm 3 'ü aşmayan binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (steyşın vagon, arazi taşıtı ve jeepler dahil),

- Motor silindir hacmi 2800 cm 3 'ü aşmayan eşya taşımaya mahsus taşıtlar,

- Motosikletler, mopedler ve bir yardımcı motoru bulunan tekerlekli taşıtlar,

Buna göre, Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede bulunan taşıt araçlarından motor silindir hacmi 1.600 cm³'ü aşmayan binek otomobilleri, motor silindir hacmi 2.800 cm³'ü aşmayan kamyonet, pikap vb. eşya taşımaya mahsus taşıt araçları ile motosikletlerin " özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı (sakatlık derecesi) %90 veya daha fazla" olan malul ve özürlüler veya bizzat kullanmak amacıyla sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malul ve özürlüler tarafından, " beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere" yetkili satıcı veya galeriden satın alınmasında ÖTV tahsil edilmeyecektir.

ÖTV istisnası uygulanan araçlar için istisnadan yararlanan kişi (veya kişiler) adına düzenlenecek faturalarda ÖTV gösterilmeyecektir.

Bu istisnadan yararlanan kişilerin istisna uygulanan ilk alımlarına ilişkin ÖTV beyannamesi ekine, alıcının maluliyetine veya sakatlığına dair tam teşekküllü bir devlet hastanesinden alınan sağlık kurulu raporu ile aracın sakatlığa uygun olarak değiştirildiğine dair teknik belgenin aslı veya noter onaylı örneği ve alıcının "H" sınıfı sürücü belgesinin fotokopisi eklenecektir.

Vergi Dairesince kabul edilen beyanname ve ekleri incelenerek tahakkuk fişi ve istisna uygulandığını gösteren "ÖTV Ödeme Belgesi" düzenlenecek ve mükellefe verilecektir. Bu tür araçların kayıt ve tescilini yapanların, araç sahibinin faturada ve " ÖTV Ödeme Belgesi " nde alıcı olarak gösterilen kişi (veya kişiler) olduğunu tespit etmeleri gerekmektedir.

B - Özür Durumuna Göre Tüm Vücut Fonksiyon Kaybı Oranı

(Sakatlık Derecesi) %90 veya Daha Yüksek Olanlarda

ÖTV İstisnası

Özel Tüketim Vergisi Kanununda, engel derecesi %90'ı aşanların herhangi bir mekanik ilave veya tadilat yapılması şartı olmaksızın yurt içinden veya yurt dışından iktisap ettikleri taşıt araçlarından ÖTV tahsil edilmemesi sağlanmıştır.

Engel sebebinin önemi bulunmamaktadır. Görme, işitme, konuşma veya ortopedik olabileceği gibi zihinsel özürlüler de yasadan yararlanabilmektedir.

Özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı (sakatlık derecesi) %90 ve üzerinde olduğu, Sağlık Bakanlığının belirlediği sağlık kuruluşlarından (tam teşekküllü devlet hastanesi) alınacak rapor ile belgelendirilmesi şartıyla, yukarda vasfı ve motor silindir hacmi belirtilmiş olan araçlardan birisinin özürlüler tarafından ÖTV ödenmeden satın alınması veya ithal edilmesi de mümkün kılınmıştır.

Bu şekilde yurt içinden taşıt aracı iktisap edecek veya ithal edecek olanların motorlu taşıt kullanma ve ehliyet alma imkânları olmadığı için bunlar adına alınan taşıtlar başkaları tarafından kullanılacaktır. Başkalarından kasıt, araç sahibinin üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarından birisi veya noterce düzenlenmiş iş sözleşmesine bağlı olarak çalıştırılan bir sürücü olacaktır.

Yetkili sağlık kuruluşlarından alınacak sağlık kurulu raporunun, araçların ilk alımının yapılacağı motorlu araç ticareti yapan yetkili bayi veya galeri tarafından vergi dairesine verilecek Özel Tüketim Vergisi Beyannamesine eklenmesi suretiyle, beyannamede ÖTV hesaplanmayacaktır.

C - Kendisi Kullanmak Amacıyla İlk Alımı Yapılan Araçlarda İstisna

Yukarıda belirtilen şartları taşıyan araçların kendisi kullanmak amacıyla sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malul ve özürlüler tarafından ilk alımı ÖTV'den istisna edilmiştir. Bu istisnadan yararlanan kişilerin istisna uygulanan ilk alımlarına ilişkin olarak mükellefler tarafından verilecek ÖTV beyannamesine;

- Alıcının maluliyeti veya sakatlığı ile özel tertibat yaptırılan araçları kullanabileceğine dair yetkili sağlık kuruluşlarından alınan sağlık kurulu raporu,

- Aracın sakatlığa uygun olarak değiştirildiğine dair teknik belgenin aslı veya noter onaylı örneği,

- Alıcının "H" sınıfı sürücü belgesinin fotokopisi,

eklenecek ve beyannamede ÖTV hesaplanmayacaktır.

Vergi Dairesince kabul edilen beyanname ve ekleri incelenerek, araçta yapılan özel tertibatın raporda yazılı sakatlığa uygun hareket ettirici bir tadilat olduğu tespit edilecektir. Bu tespit üzerine tahakkuk fişi ve istisna uygulandığını gösteren " ÖTV Ödeme Belgesi " düzenlenecek ve mükellefe verilecektir.

Malul ve özürlülerin yurt dışından ithal edeceği taşıt araçları için de, ilgili belgelerin Gümrük İdaresine verilmesi üzerine ÖTV istisnası uygulanacaktır. İstisna kapsamında taşıt aracı ithal edenlerin kimlik bilgileri (Adı, soyadı, ana ve baba adı, doğum yeri ve tarihi), sakatlığa dair raporun verildiği hastane, tarihi, sayısı, sakatlık türü ve derecesi ile ithal edilen taşıt aracının özelliklerini (G.T.İ.P. numarası, cinsi, modeli, markası, tipi, motor silindir hacmi) gösteren listeler Gümrük İdarelerince aylık olarak hazırlanarak, takip eden ayın onbeşinci günü akşamına kadar Gelir İdaresi Başkanlığı'na bildirilecektir.

D - ÖTV İstisnasının Süresi

İstisnadan yararlanarak adlarına bir taşıt aracı tescil edilenlerin tescil tarihinden itibaren 5 yıl süresince ÖTV ödemeden taşıt aracı satın almaları veya ithal etmeleri mümkün değildir.

ÖTV Kanununun 15/2 maddesi uyarınca, motorlu taşıtlardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk alımında ÖTV istisnasından yararlananların, bu taşıtı istisnadan yararlanmayan bir kişi veya kuruma devretmesi halinde; bu devir dolayısıyla adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, ilk alımdaki tutar üzerinden, kayıt ve tescil tarihindeki ÖTV oranına göre, bu tarihte hesaplanan ve tahakkuku yapılacak olan ÖTV tahsil edilecektir.

Buna göre malul ve sakatlarca ilk alımında istisna uygulanan motorlu taşıtların, istisnadan yararlanmayan kişi veya kurumlarca malul ve sakatlardan alınmasında, alıcılar tarafından (2A) numaralı ÖTV beyannamesi düzenlenerek, bu işlemin yapıldığı yerde tek Vergi Dairesi varsa bu Vergi Dairesine, birden fazla Vergi Dairesi varsa Motorlu Taşıtlar Vergisi ile görevli Vergi Dairesine verilecek ve vergi ödenecektir.

Beyannamede matrah olarak, aracın istisnadan yararlanılarak ilk alındığı tarihteki fiyatı (tutarı); oran olarak ise aracın malul veya sakattan alınması tarihinde geçerli olan oran yazılarak vergi hesaplanacaktır.

Ancak, ilk alımında istisna uygulanan söz konusu taşıt araçlarının veraset yoluyla intikallerinde bu hüküm uygulanmayacak ve ÖTV'nin sonradan tahsili yoluna gidilmeyecektir.

ÖTV ödenmeden malul veya özürlü tarafından yukarıda belirtilen esaslara göre satın alınan veya ithal edilen aracın çalınması üzerine, 5 yıl içerisinde alınan yeni aracın istisna hükmünden yararlandırılması mümkün bulunmamaktadır.

Özürlü veya malul tarafından, çalınan araç yerine çalınan aracın tescil tarihinden itibaren 5 yıl geçmeden yeni alınan motorlu taşıt için ÖTV ödenecektir.

 

3- MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ'NDE SAĞLANAN VERGİ AVANTAJLARI

Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nun istisnalara ilişkin 4/c maddesine göre; "Özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı (sakatlık derecesi) %90 ve daha fazla olan malul ve özürlülerin adlarına kayıtlı taşıtlar ile diğer malul ve özürlülerin, bu durumlarına uygun hale getirilmiş özel tertibatlı taşıtlar" Motorlu Taşıtlar Vergisi'nden istisna edilmiştir.

Yapılan düzenleme ile özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı (sakatlık derecesi) %90 ve daha fazla olan malul ve özürlülerin adlarına kayıtlı taşıtlar ile diğer malul ve özürlülerin adlarına kayıtlı olan özel tertibatlı taşıtlar Motorlu Taşıtlar Vergisinden istisna edilmiştir. Burada taşıtın bizzat kullanılması şartı aranmayacaktır.

Özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı (sakatlık derecesi) %90 ve daha fazla olan malul ve özürlülerin bu durumlarını tam teşekküllü devlet hastanesinden alınmış olan sağlık kurulu raporu ile ilgili Vergi Dairelerine belgelendirmeleri halinde, söz konusu malul ve özürlülerin kendi adlarına kayıt ve tescil edilmiş olan taşıtları, Motorlu Taşıtlar Vergisine tabi tutulmayacaktır.

Bu istisnadan yararlanmak için, malul ve özürlülere ait taşıtın özel tertibatlı veya özel tertibatlı hale getirilmiş olması şartı aranmayacaktır.

Özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı (sakatlık derecesi) %90'dan az olan malul ve özürlülerin bu durumlarını; tam teşekküllü Devlet hastanesinden alınan sağlık kurulu raporu ile belgelendirmeleri ve kendi adlarına kayıt ve tescilli olan taşıtların özürlülük haline uygun özel tertibatlı taşıt veya özel tertibatlı hale getirilmiş taşıt olduğunu belirten " Motorlu Araç Tescil Belgesi" nin ilgili tescil kuruluşlarınca onaylanmış örneği ile " Araçlar İçin Teknik Belge " ve " Proje Raporu "nun aslı veya noter onaylı örneğini ilgili Vergi Dairelerine verilmesi halinde bu istisna hükmünden yararlanabileceklerdir.

İstisnadan yararlanacak olan malul ve özürlüler tarafından; " Malûl ve Özürlüler Adına Kayıt ve Tescilli Taşıtlarda Motorlu Taşıtlar Vergisi İstisnası Bildirim Formu " istisnadan yararlanmak için gerekli olan diğer belgeler ile birlikte ilgili Vergi Dairesine verilecektir. "Malûl ve Özürlüler Adına Kayıt ve Tescilli Taşıtlarda Motorlu Taşıtlar Vergisi İstisnası Bildirim Formu"nu www.gib.gov.tr adresinden Ana Sayfa> Mevzuat>Kanunlar>Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu>Tebliğler>21 Seri Nolu Tebliğ> Ek yoluyla elde edebilirsiniz. Söz konusu "Form" örneği Ek Tablo-5 'te belirtilmiştir.

 

4- KATMA DEĞER VERGİSİ'NDE SAĞLANAN VERGİ AVANTAJLARI

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununda, gerek özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı (sakatlık derecesi) %90 ve daha fazla olan malul ve özürlülerin kendi adlarına kayıt ve tescil edilmiş olan taşıtlar için gerekse özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı (sakatlık derecesi) %90'dan az olan malul ve özürlülerin adlarına kayıt ve tescilli olan ve özürlülük haline uygun özel tertibatlı taşıt veya özel tertibatlı hale getirilmiş taşıtlar için, istisnai bir düzenleme bulunmamaktadır.

Ancak özürlülerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programları, Katma Değer Vergisi'nden istisna edilmiştir.

Buna göre; münhasıran özürlülerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamlarında kullanmaları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç (örneğin, görme özürlülerin kullandıkları baston, yazı makinası, kabartma klavye, sesli kitap; ortopedik özürlülerin kullandıkları ortez-protez gibi cihazlar) ile özel bilgisayar programları istisna kapsamında kabul edilecektir.

Ayrıca, Türk Gümrük Tarife Cetveli'nin 87.12.00 pozisyonundaki motorsuz bisikletler ve diğer motorsuz tekerlekli taşıtların (sepetli olsun olmasın) sakatlar için özel olarak imal edilmiş olanları ile 87.13 pozisyonundaki özürlüler için tekerlekli koltuklar ve diğer taşıtların (motoru veya hareket ettirici başka bir tertibatı olsun olmasın) %1 oranında Katma Değer Vergisine tabi olacağı açıklanmıştır.

 

5- EMLAK VERGİSİ'NDE SAĞLANAN VERGİ AVANTAJLARI

Malul ve özürlülere vergi açısından sağlanan imkanlara 2006 yılı başından itibaren Emlak Vergisinde uygulanmaya başlanan indirimli vergi oranı eklenmiştir.

Emlak Vergisi Kanunu'nun değiştirilen 8. maddesine göre; özürlülerin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m 2 'yi geçmeyen tek meskeni olması ( kullanım hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, şartları taşıyan özürlülere emlak vergisi ödememeleri için fırsat tanınmıştır.

 

Özürlüler Bu Fırsattan Nasıl Yararlanacaklardır?

Özürlülerin indirimli bina vergisi oranından yararlanabilmeleri için bu durumlarını tam teşekküllü Devlet hastanesinden alınmış olan sağlık kurulu raporu ile ilgili belediyelere belgelendirmeleri gerekmektedir.

Emlak Vergisi muafiyetinden yararlanmak isteyen özürlüler, www.gib.gov.tr adresinden mevzuat > kanunlar > emlak vergisi kanunu > tebliğler > 47 Seri Nolu Emlak Vergisi Genel Tebliği ekinde örneği bulunan "Dilekçe" ve "Tek Meskeni Olan (İntifa Hakkına Sahip Olanlar Dahil) Özürlülere Ait İndirimli Bina Vergisi Formu"nu doldurarak konutun bulunduğu yer Belediye Başkanlığı'na verecektir. Özür durumunu belgeleyen tam teşekküllü Devlet hastanesinden alınan sağlık kurulu raporunun aslı da dilekçeye eklenecektir. Söz konusu "Dilekçe" örneği Ek-1 'de "Form" örneği Ek Tablo-4 'te belirtilmiştir.

 

Meskeninde Bizzat Oturmayan Özürlü, Emlak Vergisi Muafiyetinden Yararlanabilir mi?

İndirimli vergi oranının uygulanması için meskende bizzat oturma şartı aranmamaktadır. Bu nedenle, sahip olduğu tek meskeni kiraya verip, kirada oturan özürlü de diğer şartları taşımak kaydıyla emlak vergisi ödemeyecektir.

 

Tek Meskene Hisseli Olarak Sahip Olan Özürlüler İçin Emlak Vergisi Uygulaması

200 m 2 'yi geçmeyen tek meskene hisse ile sahip olunması halinde indirimli vergi oranı, meskenin toplam Emlak Vergisinin hisseye düşenine uygulanacaktır.

 

Birden Fazla Meskene Sahip Olan Özürlüler İçin Emlak Vergisi Uygulaması

- Birden fazla meskeni olanlar,

- Birden fazla meskende hisseye sahip olanlar,

- 200 m 2 'yi geçen tek konuta sahip olanlar,

Emlak Vergisi muafiyetinden yararlanmayacaklardır.

Ayrıca belirli zamanlarda dinlenme amacıyla kullanılan meskenler için vergi oranında bir indirim uygulanmayacaktır.

İndirimli vergi oranından yararlanan mükelleflerin, gerekli şartlardan herhangi birini kaybetmeleri halinde, bu durumu mükellefiyetlerinin bulunduğu belediyeye bildirmeleri gerekmektedir.

Gerçek dışı taahhütte bulunmak suretiyle Emlak Vergisi ödemeyen özürlüler ile durumlarında meydana gelen değişikliği bildirmeyen özürlülerden alınması gereken Emlak Vergisi, cezalı olarak gecikme faizi ile birlikte alınır.

 

 

6- ÖZÜRLÜLERE AİT TAŞITLARIN TRAFİK İŞLEMLERİ

Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 53 üncü ve 74 üncü maddelerinde; ithaline izin verilen veya ülkemizde üretilen malul, sakat ve özürlülere ait özel tertibatlı araçlar ile sakatlık derecesi % 90 ve üzerinde olan malul ve özürlüler adına Özel Tüketim Vergisinden muaf olarak tescil edilmiş özel tertibatı olmayan araçlara, üzerinde "sakatlara mahsus işaret" bulunan plakalardan verileceği hüküm altına alınmıştır.

Bu tür araçların trafik kuruluşlarınca tescil işlemlerinin yapılması sırasında;

- Kendisi tarafından kullanılmak amacıyla malul, sakat ve özürlü tarafından ithal edilen özel tertibatlı otomobiller ile motosikletlerin tescil belgelerine, "Araç sahibi tarafından kullanılması zorunlu olup, ilgili Gümrük Müdürlüğü'nün izni olmadan devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, kiralanması, ödünç verilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır." ,

- Malul, sakat ve özürlü tarafından ithal edilen özel tertibatlı minibüslerin tescil belgelerine, "Araç sahibinin üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarından bir sürücü veya noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılması zorunlu olup, ilgili Gümrük Müdürlüğü'nün izni olmadan devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, kiralanması ödünç verilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır." ,

- Malul, sakat ve özürlünün kendisi tarafından kullanılmak amacıyla ülkemizden ilk olarak satın aldığı özel tertibatlı araçların tescil belgelerine, "Araç sahibi tarafından kullanılması zorunlu olup, Özel Tüketim Vergisi ödenmeden devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, kiralanması, ödünç verilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır." , ikinci el araç olarak satın alınmış ise, "Araç sahibinden başkasının kullanması yasaktır." şeklinde şerh konulacaktır.

- Özel tertibatı olmayıp, özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı (sakatlık derecesi) %90 ve üzeri olan malul ve özürlüler tarafından ÖTV'den muaf olarak bizzat ithal edilen ya da ülkemizden satın alınan araçların tescil belgelerine, "Araç sahibi malul ve özürlü kişinin kanuni mümessili ile üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarından bir sürücü veya noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılması zorunlu olup, Özel Tüketim Vergisi ödenmeden devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, kiralanması, ödünç verilmesi yasaktır." şeklinde şerh konulacaktır. Ayrıca ithal araçların gümrük şahadetnamelerinde, yukarıda belirtilen şerh dışında varsa diğer şerhler de, tescil belgesine işlenecektir.

Malul ve sakatlar tarafından ithal edilerek getirilen araçların, aynı durumdaki başka bir malul veya sakata devri veya bunların ölümü sonucunda varislerine intikali halinde, bu araçlardan Gümrük Vergisi alınmayacak olup, devir ve tescil işlemi ilgili Gümrük Müdürlüğü'nün iznine bağlıdır. Araç ülkemizden satın alınmış ise ilgili vergi dairesinin izninin alınması gereklidir.

Malul ve sakatlara ait özel tertibatlı araçların her ne sebeple olursa olsun, Karayolları Trafik Yönetmeliği ile belirlenmiş olan kişiler dışında başkaları tarafından kullanıldığının tespiti halinde, aracın trafikten alıkonulması yanında bu hususta düzenlenecek tutanak da işlem yapılmak üzere ilgili Gümrük ve Maliye birimlerine intikal ettirilecektir.

Diğer taraftan, zihinsel özürlüler ile reşit olmayan küçüklerin sahibi bulundukları aracın, tescil kuruluşlarında adlarına tescillerinin yapılabilmesi için, ileride doğabilecek hukuki ve cezai sorumlulukları kabul ettiklerine dair, kanuni mümessillerince noterde tanzim ve tasdik edilmiş taahhütnameyi tescil anında tescil birimine vermeleri zorunludur.

NOT : Rehberin içerisindeki bazı sayısal veriler 2006 yılı için günceldir. Rehberle ilgili olarak her konuda Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinden ve aşağıdaki adreslerden bizimle irtibata geçebilirsiniz.

___________________________________________

Adres: İlkadım Cad. Dikmen 06450 ANKARA

e-posta: mukellefhizmetleri@gelirler.gov.tr

İnternet Sitesi www.gib.gov.tr

Ekler