Soru-Cevap

DENEYSEL ALANLAR

Genel psikoloji: Psikoloji ile ilgili prensipler ve davranışın temellerini araştıran, psikolojinin temel kavramlarına anlam kazandıran psikoloji dalı.

Genetik psikoloji: İnsan veya türünü, başlangıç ve gelişimi açısından incelemeyi konu edinen psikoloji dalı.

Deneysel psikoloji: Laboratuvar deneylerinin yapıldığı, hipotezlerin gerçekleşmesi ile ilgili deneysel araştırmaların sürdürüldüğü ve davranışların açıklandığı psikoloji dalı.

Sosyal psikoloji: Bireyin toplumla ilişkilerini ve toplumun bireyi etkilemesi ile ilgili olaylar üzerindeki araştırmalarını sürdüren psikoloji dalı.

Çocukluk, gençlik, yetişkinlik psikolojisi: Çocukluk psikolojisi, bebeklikten ergenlik dönemine kadar olan davranışlarda, gençlik psikolojisi 12-20 yaşları arasındaki davranışlarda, yetişkinlik psikolojisi 20 yaştan itibaren meydana gelen davranışlardaki değişim ve gelişmeleri araştıran psikoloji alanı.

Fizyolojik psikoloji: İnsanın anatomik yapısı, sinir sistemi, salgı bezleri vb. fizyolojik olayların davranışlarla ilişkisini araştıran psikoloji dalı.

Karşılaştırmalı psikoloji: Farklı cinslerde görülen davranışları karşılaştıran ve farklılıklarını inceleyen psikoloji dalı.


UYGULAMALI ALANLAR

Klinik psikoloji: Klinik psikoloji, psikolojinin halk arasında en çok bilinen alt alanıdır. Birçoğumuzun aklına psikolog dendiğinde gelen resim, klinik psikolog resmidir. Klinik psikologlar zihinsel, davranışsal ve duygusal problemleri olan bireyleri değerlendirme (tanı koyma) ve tedavi etme ile ilgilenirler. Klinik psikologlar psikolojik testler ve psikolojik sağaltım konularında uzmanlaşmışlardır. Hastanelerde psikiyatristlerle birlikte çalıştıklarında şizofreni gibi ağır vakalar ile ilgilenebilirler. Genelde hastanede tanı ve tedavi ekibinin bir üyesi olarak çalışırlar. Bunun yanında azımsanmayacak sayıda klinik psikolog özel danışmanlık merkezlerinde psikoterapist olarak çalışmaktadır. Klinik psikologlar üniversitelerde araştırmacı olarak da görev almaktadırlar.

Gelişim psikolojisi: Gelişim psikolojisi doğum öncesinden başlayarak insanın ölüme kadarki gelişimini inceler. Doktora seviyesinde olan gelişim psikologları üniversite ve araştırma kurumlarında araştırmacı/akademisyen olarak çalışırlar. Gelişim psikolojisi, psikolojiyi, özellikle klinik psikolojiyi kuramsal anlamda en fazla besleyen alanlardan biridir. Lisans ve yüksek lisans seviyesindeki gelişim psikologları kliniklerde, çocuk yuvalarında, huzur evlerinde gelişim uzmanı olarak çalışırlar.

Sosyal psikoloji: Sosyal psikoloji bireylerin birbirleriyle nasıl etkileşime girdikleri ve çevrelerinden nasıl etkilendikleri konuları ile ilgilenir. Psikolojiye en geniş kuramsal bilgi sağlayan alt alanlardan biridir. Çalışma konuları çok geniş ve çeşitlidir. Sosyal psikologlar genelde üniversitelerde araştırmacı olarak çalışırlar. Ancak son yıllarda reklam, halkla ilişkiler şirketlerinde uygulama alanında çalıştıkları da gözlemlenmektedir.

Endüstri-örgüt psikolojisi: Psikolojinin verilerinden yararlanarak endüstriyel işe göre elaman seçme, üretilen araç ve gereçleri insan yapısına uygun olarak düzenleme, çalışanların psikolojik problemlerini çözme amacıyla araştırma yapan bir daldır. İşyerlerinin insan sağlığına uygun düzenlenmesi, işin en az enerji harcanarak en uygun biçimde yapılması, kişinin fizyolojik yapısına ve yeteneklerine uygun işte çalışması gibi konular endüstri psikolojisini ilgilendirir. Üretilen malların pazarlanmasında satıcı-alıcı etkileşimi ve malların tanıtılması amacıyla yapılan reklamlar psikolojik verilere dayanmaktadır. Kişinin hiç ihtiyacı olmadığı halde satın aldığı eşya göz önüne getirildiğinde reklamın üzerimizdeki etkisi açıkça görülür.

Eğitim psikolojisi: Psikolojinin algılama, öğrenme, düşünme, motivasyon, heyacan, zekâ ve kişilik, çevre-insan etkileşimini araştıran alanlarındaki bulguların eğitime uygulanması ile gelişmiş bir alandır. Eğitim ve öğretim alanındaki birçok problemin çözümünde bu teorik (kurumsal) bilgilerden yararlanılmıştır. Gerek öğrenci ve öğretmenler, gerekse öğretim teknikleri ile ilgili yenilikler ve gelişmeler, bu çalışmaların sonucudur. Ayrıca okul hayatının fizik koşullarının düzenlenmesi, daha uygun ortamlarda eğitim ve öğretim yapılmasının gereği bu araştırmaların ışığında belirlenmiştir.

Sağlık psikolojisi: Sağlık psikologları, sağlığın sürdürülmesi, hekim-hasta işbirliğinin iyileştirlmesi, hasta psikolojisi gibi konularda araştırmacı ve uygulamacı olarak çalışırlar. Sağlık personelinin sorunları ile de ilgilenen sağlık psikologları hastanelerde, sağlık kurumlarında, kamu kuruluşlarında uygulamacı olarak, üniversite ve araştırma merkezlerinde araştırmacı olarak çalışırlar.

Adli psikolojisi: Hukukta psikolojinin teorik bilgilerinden yararlanan psikoloji dalıdır. Sanık ve tanığın psikolojik durumları, sorgulanması, yargılanması ve yasalar karşısında insanların tutum ve tavırlarını araştıran alanlardan biridir. Sanık ve tanığın tanımlanması, suçlu insana karşı gösterilen tavır değişmeleri, cezaevi şartlarında yapılan düzenlemeler, bu çalışmaların bir sonucudur. Adli psikologlar mahkemelerde bilirkişi olarak da görev almakta ve velayet davaları, akli dengesi bozuk raporları gibi konularda mahkemenin karar almasına yardımcı olurlar. Adli psikoloji hakkında daha ayrıntılı bilgi için: http://www.psikokriminolog.com

Spor psikolojisi: Spor psikolojisi, psikoloji bilgilerinin spor alanına uygulanmasından doğan bir alt alandır. Spor psikologları hem akademisyen hem de uygulamacı olurlar. Uygulamacı olarak sporcunun motivasyonu, müsabaka öncesi stres ile başetme gibi konularla ilgilenen spor psikologları araştırmacı olarak da bu alanlarda kullanılacak bilgilerin kuramsal temelini hazırlarlar. Türkiye'de maalesef spor psikolojisi alanında eğitim veren bir kurum yoktur. Ancak bu alana olan ilgi gün geçtikçe artmaktadır.

Diğer alt alanlar: Psikolojinin diğer alanları arasında; (1) sürücü güvenliği ve psikoteknik değerlendirme gibi konularla ilgilenen trafik psikolojisi, (2) biyolojik sistemler ve davranış arasındaki ilşkiyi inceleyen nöropsikoloji/psikobiyoloji, ve (3) psikolojik bilginin elde edilmesi ve uygulanması sırasında kullanılacak teknik ve yöntemler üzerinde çalışan psikometri sayılabilir.