Tırtılla Kelebek Arası Dönemde / Ergenlik Döneminde Yapılan Yönlendirmelerin Önemi

Ergenlik dönemi hem ergenler, hem anne-babalar hem de öğretmenler için hareketli, heyecanlı, belirsizliklerle dolu bir dönemdir. Ergenlik dönemindekiler herhangi bir yetişkinin kendilerini anlamadıklarını hissettikleri ve kendi iç dünyalarının karmaşık duygularını dışa vurmaktan korktukları için, içlerine kapanabilirler (çünkü gülünç olmaktan korkarlar), aşırı duyarlı olabilirler (çünkü kendisini gerçekten anlamayanların müdahalesini istemezler), hüzünlüdürler (çünkü çoğu kez hiçbir şey düzgün gitmiyormuş gibi gözükür), asi ruhlu olabilirler(çünkü anne-babanın her zaman yaşantısına karışan ya da geçerli olmayan kuralları vardır), kaçak güreşebilirler(çünkü doğrudan doğruya yüzleşmenin çok tatsız olduğuna ve bunun kısa zamanda kaldırabileceğinden  daha fazla acıya yol açabileceğine inanırlar).

Kelebeğin tırtıldan farklı olması gibi yepyeni bir yaratık gelişmektedir. Tırtılla kelebek arasında kozada geçirilen pupa dönemi vardır. İşte bu yıllar ergenlik çağıdır ve gerçek değişim bu dönemde yaşanır. Bu dönemdeki genç doğa bunda ısrar ettiği için değişecektir. Yetişkin kimliğini geliştirmektedir.

Bu aynı zamanda, bağımsızlıklarını ispat ederken, kim olduklarına, iyi yaptıkları şeylerin neler olduğuna, geleceklerine karar verirken yani hayatın bu en çalkantılı döneminde,  bireysel planlarını yapmaları, geleceğe yönelik bazı kararları da alma dönemidir. 

Yetişkinliğe geçiş her dönemde zor olmakla birlikte, günümüz toplumunda biraz daha zordur. Toplumun belirli yönlerinin değişime uğraması, gençlerin seçeneklerinin çok daha fazla olması, yeni ve benzeri olmayan sorunlar yaratmıştır. Ergenlik çağındaki gençler, önceki dönemlere oranla daha fazla seçenek arasından ilgi alanlarını seçme ve yeterince deneyimli olmadıkları konularda karar verme durumundadırlar.

Ergenlik dönemi, çocukların kişiliklerinin değişmekte, gelişmekte olduğu, kişilik özelliklerini öğrenmeye başladıkları bir dönemdir. Çocuğun kişilik özelliklerini, eğilimlerini, güçlü ve geliştirilebilir yanlarını onunla birlikte keşfedip onu, kendisine uygun şekilde yönlendirmek isteniyorsa, bu işin en verimli olması beklenen gelişim dönemlerinden biri ergenliktir.

O zaman “Kişilik Nedir?” sorusunun cevabı önem kazanıyor. Kişilik, birini başkalarından farklı kılan düşünce, duygu ve davranış özelliklerinin tümüne verilen addır. Bu ayırdedici özelliklerin içeriğinde alışkanlıklar, algılamalar, davranış tarzları, olaylara ve çevreye bakış açıları yer alır. Bu nedenle, kişilik olgusunu ve ilgili konuları tek boyutlu kavramlar olarak anlamak, irdelemek ve değerlendirmek mümkün değildir. Kişiliği, pek çok özelliğin birbiri ile etkileşimi sonucunda oluşan parçalar bütünü olarak değerlendirmek daha doğrudur.

Bu dönemde çevresindeki yetişkinlerden doğru rehberlik ve destek alma ihtiyacı maksimum düzeydedir. Bu ihtiyaç kimi zaman, hatta çoğunlukla ergenlik dönemindeki gençlerin fark ettikleri, talep ettikleri bir şey değildir. Ancak doğru rehberlikler sunulduğu zaman sağladıkları maksimum faydaya baktığımızda bunun gözardı edilemeyeceğini görmekteyiz. Çoğunlukla anne-babalar ve diğer yetişkinler, konuşma, öğüt verme ve müdahale etmeye, ergenler üzerinde bir kontrol oluşturmaya, onları yönlendirmeye çalışırlar. Çoğu zaman nasıl baş edebileceklerine dair ipuçları ararlar.

İşte gençlerin kendilerini tanımaya başladıkları, hayatları ile ilgili önemli kararları aldıkları bu dönemde, hem çevresindeki yetişkinlerin (anne-babalar, öğretmenler, danışmanlar) genci yakından tanıması, gencin kendisini daha yakından tanımasına yardımcı olması, hem de nasıl yönlendirebileceklerine dair ipuçlarına sahip olmaları büyük önem taşımaktadır. Bu dönemde yapılan değerlendirmelerin, alınan kararların doğru, sağlıklı ve uzun vadede etkili olabilmesini sağlayabilmek için doğru ve  bilimsel araçlardan yararlanmak gerekmektedir.   

Gencin kişiliği hakkında bilgi edinmek için her ne kadar internetteki, gazete ve dergilerdeki ya da değişik kurumlarda çalışanların akıllarına gelen birkaç sorudan oluşan “kişilik testleri” ülkemizde daha yaygınsa da, bunların çoğunun bilimsel değeri yoktur. Hele söz konusu olan çocuklarımızın geleceğiyse, bu tür testlerin sonuçlarını temel alarak verilen kararların isabetli kararlar olmasını beklemek kadar büyük bir hata düşünülemez.

*DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü®  bu konuda hem gencin kendisine, hem ailelere hem de danışmanlara rehberlik yapacak bir envanter ile ilgili olarak öncülük yapmaktadır. DBE, 16 PF Kişilik ve Meslek Yönlendirme Envanteri (16 PF Kim®) adlı bir envanteri yurtdışından getirerek Türkiye’ye adaptasyonunu gerçekleştirmiştir. 16 PF Kim®, Türkiye’de kullanıma giren ve tercih nedeni olabilecek özelliklere sahip bir envanter olarak karşımıza çıkmaktadır. 16 PF Kim® Kişilik ve Meslek Yönlendirme Envanteri 11-22 arası gençlere uygulanmaktadır. Çocuk ve ergenlerin gelişim aşamaları açısından en kritik yaşlarında, onlara ve onlarla birlikte çalışan profesyonellere gelişimlerine yardımcı olma,  çocuk ve ergenleri kendileri için en doğru olan yönde yönlendirme konusunda önemli bilgiler sağlamaktadır.

16 PF Kim® Kişilik ve Meslek Yönlendirme Envanteri ile elde edilen sonuçlar, envanterin uygulandığı ergenlere, onların anne-babalarına, öğretmenlerine ve psikolojik danışman/psikoterapistlere aşağıda belirtilen alanlarda yardımcı olmaktadır ;

11-22 Yaş arasındaki gençlerin;

• Kendilerini tanımaları, özellikleri hakkında farkındalık kazanmaları,

• Kendilerine uygun mesleği ve işi seçmeleri,

• İlişkilerinde başarılı veya başarısız olma nedenlerinin farkına varmaları. 

Anne-Babaların;

• Çocuklarını daha iyi tanımaları ve dolayısıyla bilinmeyen sorunların büyümesine engel olmaları,

• Çocuklarını kariyer planlaması (meslek seçimi) ile ilgili yönlendirirken sağlam verilere sahip olmaları,

• Ergenlik dönemi sorunları ile başa çıkabilme imkanı.

Öğretmenlerin;

• Öğrencilerin zihinsel süreçlerini tanıma ve uygun öğrenme metodlarını belirlemeleri,

• Öğrencilerin akademik başarıyı ve başarı potansiyelini öğrenebilme imkanına sahip olmaları.

Danışman/Terapistler;

• Danışan gençlerle uygun yardım ve ilişki kurma metodunu belirlemeleri,

• Danışan gençlerin kariyer planlamasına yardımcı olabilmeleri.

16 PF Kim® Kişilik ve Meslek Yönlendirme Envanteri sonucunda gence / aileye ve danışmanlara yönelik raporlar oluşturulmaktadır.

Davranış Bilimleri Enstitüsü® ölçeğin ayrıntılı raporunu sunmanın dışında gerekli görüldüğü koşulda, ölçeğin daha çok klinik amaçlı olan Psikolojik Raporu’nun doğru yorumlanması, gerekli müdahalelerin tespit edilip başlatılması için kurum bünyesindeki danışmanları ile de destek vermektedir.

16 PF Kim® Kişilik ve Meslek Yönlendirme Envanteri, hem bilgisayar ortamında hem de kalem-kağıt olarak uygulanabilmektedir.

Envanter, belli bir ücret karşılığı http://www.dbe-online.com/ adresi üzerinden uygulanabilmektedir.

Kale-kağıt uygulamasında ise soru kitapçığı ve optik formun temini, adrese postalanması için  16pfkim@dbe.com.tr adresine e-posta göndererek veya 0 212 233 01 10 numaralı telefondan irtibata geçilmesi gerekiyor. Bu konuda daha detaylı bilgi http://www.dbe-online.com/ adresinden elde edilebilir.

Çocuk ve gençlerin kişilik özelliklerinin, ilgi ve eğilimlerinin bilinmesi, yetişkinlerin yapacakları rehberlik ve yönlendirmelerde çok önem taşımaktadır. Onları tanımamızda, gözlemlerimiz, yaşantılarımız kadar, bilimsel verilerden de yararlanarak, bilgilerimizi çok daha donanımlı ve sağlam verilere dayandırmak önemlidir.

* Davranış Bilimleri Enstitüsü®, 1985 yılında Emre Konuk tarafından kurulmuştur. Kurumsal danışmanlık faaliyetleri ve psikolojik danışmanlık hizmetleri olmak üzere iki ana hizmet alanı mevcuttur. Kurumsal danışmanlık hizmetleri alanında, pek çok farklı sektörde, birçok kurum ve kuruluşa, insan faktörüne odaklanan değişim stratejilerinin geliştirilmesinde danışmanlık ve bunların destek hizmetleri verilmektedir. Psikolojik danışmanlık hizmetleri, alanında uzman olan terapistler ve danışmanlar tarafından çeşitli terapi ve danışmanlık modelleri kullanılarak farklı gereksinimlere yanıt verecek şekilde sunulmaktadır. Daha ayrıntılı bilgiye için http://www.dbe.com.tr/ ve  http://www.dbe-online.com/ adresinden ulaşılabilir.

Davranış Bilimleri Enstitüsü
Uzm.Psikojik Danışman Sibel Çetingöz