"Sokak Çocukları"

Bütünsel olarak bakıldığında, Türkiye’de daha çok 1990’lı yıllardan sonra yaşanan göç sürecinin ağır faturası olarak ortaya çıkan sokakta çalışan ve yaşayan çocukların istatistiksel olarak büyük bir oranı Doğu ve Güneydoğudan gelen ailelerin çocuklarından oluşmaktaydı. Zamanla masum çocukluk dönemi kendi varlık koşullarını bir kenara itmiş, önemli bir “politik” sorunla birlikte düşünülmesi gerektiği söylenen bir mecraya çekilmişti. Türkiye’nin yoğun olarak büyük şehirlerinde sokakta yaşam oluşturmaya çalışan bu çocuklar suç, madde kullanımı ve kapkaç terörü ile anılmaya başlanmıştı. Bir dönemin köprü altı çocukları renk değiştirerek yerini kimi insanlara göre başka amaçlara hizmet edebilecek bir yönelime bırakmıştı. Bu minvalde pek de göz ardı edilmemesi gereken bu bakış açısı için sokakta yaşayan ve çalışan çocuklar sorunu çoktan tehlikeli bir hal almıştı. Daha önceleri bir önemle savunulan eşitsizlik, işsizlik, konut sorunu, yetersiz beslenme gibi yoksulluk kültürünü ve yoksunluğu besleyen sosyal sorunların çıktısı olan karmaşık olgu, altı çizilen noktaya nasıl olmuştu da gelmişti? Peki, şimdi ne yapmak gerekiyordu? Yaşananların ABD’nin Büyük Ortadoğu Projesinin istemleri doğrultusunda olageldiğini söyleyip bir kenara mı çekilmek ya da çocuklar üzerinden gidilerek inşa edilmek istenecek karanlık yola seyirci kalmak mı gerekiyordu?

Demokratikleşme konusunda kaygılı zamanlar yaşayan ülkede bu sosyolojik durumun nelerin habercisi olabileceğini kestirmek için ne tür verilere göz atmak gerekiyordu? Kuşkusuz yaşananlara…

Sempozyumun kapanış ve değerlendirme oturumundaki atmosfer, çoğu özellikleriyle bu yöndeki tartışmaları alevlendirmenin yanı sıra çocuklar için gelecek belirleme yetkisinin bir kez daha yetişkinlerde olduğunu göstermekteydi. Ve 6. Sempozyumun önümüzdeki yıl Diyarbakır’da yapılmasına karar verilmesi ise şimdiden Sempozyumun hassas bir çizgiye taşındığı konusunda bazı soru işaretlerini akla getiriyordu.

Son tahlilde; yoksulluğa, işsizliğe, göçe, eşitsizliğe bir tepki olarak ortaya çıkan sokak çocukları, tarihsel ve kültürel mekânların çocuk yüzlü hayaletleri olarak, yerleşikliğin “baş belası” olmayı sürdüre dursun, çocuk adalet sisteminin yetersizliği, sevginin ve güvenin içeriğine / anlamına yabancılaşan bir toplumsal yapı, bu toplumsal gerçekliğin ortaya çıkmasında olumsuz bir rol yüklenmeyi hızla sürdürmekteydi. Bu nedenlerden ötürü diyebiliriz ki; sosyal hukuk devletinin, imzaladığı sözleşmeleri referans alan ve uygulayan ciddi bir sosyal politikayı yaşama geçirmesine ivedi olarak gereksinim duyulmaktadır. Kuşkusuz çocuk, kadın, eğitim, nüfus, sosyal hizmet, sağlık alanlarında sağlanacak bir dokulanışın yansımaları ise çocuk refahı alanında mutlaka somutluğunu bulacaktır. Ayrıca bilim yapanların, hükümet edenlerin, hizmet üretenlerin, sokakta yaşayan ve çalışan çocukların sorunlarını, çözüm önerilerini bilmediklerini düşünmenin bir saflık olduğunu dile getirerek, köklü çözümün insani sorumluluktan ve sosyal etikten geçtiğini de unutmamak gerekiyor.