OYUNUN KAYNAŞTIRMADA İŞLEVİ

OYUN

Tanımı: Çocuğun usgücü yaratmalarına, bedensel devinimlerine ve bunların bileşiminden oluşan tüm etkinliklerine oyun denir (Seyrek-Sun, 1998, s. 2).  Oyun insan  hayatının hemen hemen her evresinde var olan bir etkinlik olmakla birlikte, özellikle hayatın ilk yıllarında çocuğun içinde yaşadığı dünyayı tanıması, sevgilerini, kıskançlıklarını, mutlulukları ve kırıklıklarını, düşmanlıklarını, iç çatışmalarını, hayallerini, düşüncelerini ifade edebilmesi için en uygun dil olarak kabul edilmektedir. Yetişkin için bir eğlence aracı olan oyun, çocuk için işle eşdeğer sayılabilecek, ciddi bir faaliyettir (Oktay, 2000,s. 253-254). Ünlü Alman filozofu K. Groos, oyunu “zekaya sahip gelişmiş canlılarda yaşamın başlangıcında taklit yolu ile gelecekteki yaşam için gerekli davranışları geliştirmektir” şeklinde tanımlamıştır.  

Kaynaştırma

Kaynaştırma tanmı: Özel gereksinimli öğrencilerin normal akranlarıyla bir arada bulunma ve etkileşme fırsatının verilmesi anlamına gelmektedir (İftar, 2001, s. 55). Kaynaştırmanın engelli birey için pek çok yararının olması kaynaştırmanın hem amaç hem de araç olarak düşünülebilir. Her çocuk, çeşitli alanlarda kendisini güçlü ya da zayıf kılan pek çok özelliğe sahip birey olarak kabul edilmiştir. Normal olarak isimlendirilen bireylerin bile normallik derecelerinin farklı olduğu ve bir sınıftaki normal olarak isimlendirilen öğrencilerin bile tümünün birbirinden farklı bireysel özellikleri, güçlü ve zayıf yönlerinin olduğu ve bu açıdan bakıldığında normal – anormal çizgisini belirlemenin çok güç olduğu anlaşılmıştır (Kuz, 2001, s. 6). Bu anlamda engelli bir bireyin eğitim ortamının en iyi ifadesinin kaynaştırma olduğu görülmektedir. PL 94-142 engelli bireylerin en az kısıtlayıcı eğitim ortamlarında eğitilmesi gerektiğini yasal düzenleme olarak getirmiştir.

Diğer bir tanımlamada, kaynaştırma eğitim ortamı, engelli çocuğun toplumdan koparılmadan, kendi akranları arasında, onlarla etkileşime girebilmesine ve kendi kendine yeter hale gelmesini sağlayacak bilgi ve beceriler kazanmasına  olanak tanıyan, uygun eğitim tekniklerinin kullanıldığı ve normalleşme temelleri üzerine oturan bir eğitim ortamıdır (Kuz, 2001, s. 7). Kaynaştırma gerektiğinde sınıf (okul öncesi eğitim) öğretmenine ve/veya engelli öğrenciye destek özel eğitim hizmetleri sağlanması koşulu ile engelli öğrencilerin normal eğitim ortamlarına yerleştirilmesidir.   

Kaynaştırmanın Özellikleri

Bir öğrenci, özel gereksinimi olmasaydı hangi okula devam edecek idiyse, özel gereksinimine karşın yine o okula devam etmesi,

Özel gereksinimli öğrencilerin, her okulda, toplumdaki yüzdeleri doğrultusunda yer alması.

Özel gereksinimin türü ve derecesi ne olurda olsun, hiç bir öğrencinin bir okuldan dışlanmaması.

Özel eğitim sınıflarının ortadan kalkması.

Öğretim yöntemleri arasında; işbirlikçi öğretime, akran öğretimine ve diğer küçük grupla öğretim yöntemlerine ağırlık verilmesi.

Sınıfta ve okulda özel eğitim destek hizmetlerinin sağlanması (İftar, 2001, s. 55-56).

Okullarda bulunan özel ünitelerdeki veya sınıflardaki çocukların bazı derslere yönelik durumlarda yavaş yavaş kaynaştırılması gerekebilir. Diğer durumlarda da çocuğun veya çocukların normal sınıfın bir parçası olarak düşünülmesi gerekmektedir. Normal çocukların aileleri, kaynaştırma eğitiminden endişe duyabilirler ve öğretmenlerin daha çok engelli çocuklarla ilgileneceklerini düşünebileceklerinden kendi çocuklarının kaybedilmesi anlamına gelmediği konusunda ailelere bilgi verilmesi gerekmektedir (Sarı, 2002, s. 144).

Kaynaştırma eğitiminin engelli olmayan çocuklar üzerindeki etkileriyle ilgili olarak yapılan çalışmalarda, ebeveyn ve öğretmen görüşleri üzerinden  de ölçüm alınmıştır. Bu araştırmalar sonucunda engelli olmayan öğrencilerin ebeveynleri ve öğretmenleri bu çocukların gelişimsel özelliklerinde her hangi bir olumsuzluk bildirmemişlerdir (Kuz, 2001, s22). 

Özürlü çocukların normal gelişim gösteren çocuklardan soyutlanması duygusal ve sosyal gelişimlerini olumsuz yönde etkilediği gibi dil ve zihin gelişimlerini de olumsuz olarak etkilemektedir. Kaynaştırma, normal ve engelli çocukların daha fazla bir arada olması anlamına geldiğinden engelli bireyler için bu durum onların gelişimleri açısından önemli bir fırsat olarak gözükmektedir( Atik, 199..). 

Kaynaştırma Ne Değildir?

Özel gereksinimli öğrencilerin normal sınıflara bırakılması.

Özel eğitim masraflarının azalması.

Her öğrencinin, aynı anda aynı şeyleri öğrenmesi.

Bazı öğrencilerin ihmal edilmesi.

Her öğretmenin her öğrenciyle çalışması için gerekli tüm bilgi ve becerilere sahip olması.

Özel gereksinimli öğrencilerin bazı sınıflarda toplanması.

Özel eğitime gerek kalmaması.

Görüldüğü gibi oyun ve kaynaştırma özel eğitimin birbirleri ile bütünleşen parçalarını oluşturmaktadır. bu nedenle zihin engelli bireylerin kaynaştırlmasında oyun etkişi ve işlevsel bir yere sahiptir.