İşitme Engelli Çocuklar İçin Evde Yapılacak Çalışmalarda Önemli İpuçları

Eğitimcinizin size anlattığı ya da gördüğünüz etkinliklerde aşağıdaki davranışları uygulamanız çalışmanızı daha verimli hale getirecektir. Bu çalışma özellikle okul öncesi dönem çocukları için faydalı olup aileleri bilgilendirmek için hazırlanmıştır. Bu öneriler eğitimci için de önemlidir. Bu çalışmalar sadece işitme engelli çocuklar için değil bütün iletişim problemi olan çocuklara uyarlanarak uygulanabilir.

Eğitim dikkatli bir değerlendirmenin sonunda yapılamaya başlanmalıdır. Bu değerlendirmeyi yapıp çocuğunuza uygun aktiviteleri seçecek kişi bu konuda uzman olmalıdır.

Aktiviteler çocuğun gelişim düzeyine, dikkatini toplama süresine, hafıza kapasitesine ve el becerilerine uygun olmalıdır.

Çocuğun gelişim düzeyinin üstündeki aktiviteler onu başarısız hissettireceğinden motivasyonunu azaltacaktır.

Eğitimde kullandığınız dil çocuğun düzeyine uygun olmalıdır. İletişim problemi olan çocuk için başlangıçta kısa ve net cümleler kullanmak önemlidir. Özellikle konuşulan dilin yapısı kompleks ise çocuğun ifade edici dili kullanması ve bu konudaki çabası sınırlı olacaktır.

Bir tek uzun çalışma yapmaktansa iki kısa dönemli çalışma yapmak daha verimli ve hem sizin hem de çocuğunuz için daha zevkli olacaktır.

Oyun kurmayı planladığınız malzeme ile çocuğun önce serbestçe oynayıp keşfetmesine fırsat verin.

Çocuğun dikkatini toplamasını sağlamak amacı ile abartılı mimikler ve vücut hareketleri yapmaktan kaçınınız.

Evde yapmış olduğunuz bu çalışmaları mutlaka nedenleri ve sonuçları ile eğitimcinizle paylaşmaktan kaçınmayın.

Önce onun ilgilendiği noktadan hareket ederek sonra kendi hedefinize geçiş yapınız. Çünkü yaptığınız etkinliği bir oyun gibi düzenliyorsunuz. Unutmayın ki oyun çocuğun en büyük işidir.

Yapılan çalışmaların tekrarlanması çok önemlidir. Ancak çocuğu sıkmayacak sıklıkta tekrarlar yapınız.

İletişim ile ilgili becerileri kazandırırken belli başlı rutinleri kazandırmak oldukça önemlidir. Yemek saatleri, uyku saatleri, banyo zamanları, oyun saatleri vb.

• Yapacağınız etkinliklerde çocuğunuzun aç ve uykusuz olmadığı bir saati seçin ve bunda tutarlı olmaya çalışın.
• Birden çok çocuğunuz varsa onların da beraber oynaması oldukça önemlidir. Ancak iletişim problemi olan çocuk ile çalışmak yoğun ilgi vermeyi gerektirdiğinden iki çocuk ile beraber oynamak daha sonraya ertelenebilir. İletişim problemi olan çocuğunuzla ilerleme kaydettiğiniz zaman diğer çocuklarla aynı etkinlikleri yapınız.
• Çocuk ile konuşurken onun göz seviyesine inmeye ve göz kontağı kurarak konuşmaya çalışın. İletişimde göz kontağı kurmak oldukça önemli bir noktadır. Eğer çocuğunuzda göz kontağı kurma ile ilgili bir sıkıntı yaşıyorsanız hemen bu konuda eğitimcinize danışın ve gerekli etkinlikleri evde uygulayınız.
• Çocuğunuza komut verirken çok kısa ve net cümleler kurun. Özellikle komut kelimesini örneğin; “topu al” vb. vurgulayarak söyleyin.
• Çocuğunuzun iletişim becerilerinde yaptığı her olumlu davranışı ödüllendiriniz.
• Eğitim için ayırdığınız oyuncakları bir köşede tutun. Hepsini birden çıkarmayın. Çıkardığınız oyuncakları tek tek verin ki çocuğunuzun ilgisi dağılmasın.
• Çocuğunuz sıkılmadan hedeflediğiniz oyunu kesecek şekilde ayarlayın ama başladığınız oyunu bitirmeden kalkmasına izin vermeyin. Sıkıldığını hissettiğiniz an yaratıcılığınızı kullanarak çeşitli yeni düzenlemeler yapabilirsiniz.
• Her zaman aktiviteyi çocuğunuzun bitirmesine fırsat verin eğer bir lego takıyorsa ve takmakta zorlanıyorsa siz yerini gösterin ya da takmasına yardımcı olun ama o taksın.
• Özellikle başlangıçta beklemeyi başardığı ve oyunu bitirdiği için onu ödüllendirin.
• Başlangıçta bu ödüller bir yiyecek olabileceği gibi yiyeceği verirken ödül sözcüklerini kullanmayı unutmayın. Şekeri verirken “aferin çok güzel oynadın.” Gibi. Daha sonra aşama aşama şekeri kesip sadece aferin diyiniz. Aslında ödül vermede en etkili olanı pekiştireç tarifeleri uygulamaktır. Bunu eğitimcinizle hazırlayıp ona göre ödül sunmanız daha faydalı olacaktır.
• Halen istediğiniz tepkiyi göstermiyorsa aktiviteyi tamamlamak için ihtiyaç duyduğu sözel, fiziksel yardımı yapın.

KAYNAKÇA:

• Anadolu Üniversitesi İşitme Eng Öğr. Prog. Ders Notları
• Aile Eğitim Seti- Ruhsal Ve Duygusal Özürlüler,
• İşitme, Konuşma Ve Görme Sorunu Olan Çocukların Eğitimi, Anadolu Ünivesitesi Yayınları,
• Dil Gelişimi, Prof. Dr. Nergis Güven, Prof. Dr. Servet Bal,
• Özel Gereksinimli Çocuklar, Gündüz Yayınları, Editör. Prof. Dr. Ayşegül Ataman