İnsanlar Neden Öğrenmek İstemezler?

bugüne kadar hep var ola gelen öğrenme öğretme disiplin alanlarında öğrenmenin bireyin davranışlarında kalıcı değişiklik yapma durumu olarak açıklanmıştır. öğrenme bireyin yaşamsal varlığının bir sonucudur aynı zamanda. ama var olabilmek için aynı zamanda sebebidir de. farklı bir durum olmadığı sürece diğer canlılardan farklı bir yapısı olan insan öğrenmek zorundadır da. bir ineğin süt vermesi için öğrenmeye ihtiyacı olmazken, bir ağacın meyve yada tomurcuk vermesi için yada bir çiçeğin kokması için öğrenmeye ihtiyacı olamzken, insanın sütü sağabilmesi, çiçeğin kokusunun farkına varabilmesi vb bir sürü durumlar öğrenmesinin ürünüdür ve  öğrenmesinin gerekliliğidir.

 bu kadar gereliliği olan insan bazen öğrenme için fırsat bulamazken bazen de kendi öğrenmesine engel oluşturur. mesleğim itibariyle öğrenme yetersiliği olan bireyleri kastederek bu yazıyı kaleme almıyorum. öğrenebilme yetisinde sorun olmayan ama gerek sosyal varlığını, gerekse psikolojik durumunu normal diye tabir ettiğimiz ve toplumun ondan beklediği davranışları sergilemek yerine toplumun ondan beklediği davranışları göstermek istemeyen bireylerin durumunu analiz edebilme amacıyla bu yazıyı yazıyorum. aklıma nereden geldiğini soracak olursanız şu an yaptığım askerlik görevimde toplumun her kesiminden yüzlerce insanla tanıştım ve davranışlarını gözlemleme şansı edindim. tabi işimiz bireylere davranış kazandırmak olduğu gibi öğrenme ortamları da sağlamak ve öğretmek olduğundan ve öğretmenlik mesleğinin beni dürtmesi sonucu böyle bir durum aklıma geldi. neden insanlar öğrenmek istemez.

insanların neden öğremek istemediğini onlara sorma şansını tabi ki bulamadım. ama onların davranışlarını daha iyi analiz edebilirsem bu sorunun cevabını da bulacağımı düşündüğümden öğrenme ve öğretme sürecinin geçtiği her durumda bu soruyu içimden sorarak ve yanıtını karşımdaki bireylerin davranışlarını analiz ederek bulmaya çalıştım. bazen bir askere görev verdiğimde yada ondan beklediğim yeni bir davranışın hemen akabinden zihnimden (bunu neden öğrenmek istemiyorsun?) sorusunu geçirdim ve sürecinde gelişen zamanda cevabını o bireyin ondan beklediğim davranışı gerçekleştirip gerçekleştirememesine göre cevaplandırmaya çalıştım. öğrenmeye hazırlık aşamalarını yansıtan hazırbulunuşluk, güdülenmişlik, ilgi çekme gibi durumların öğrenmeye zemin hazılryan etmenler olduğunu hemen hemen hepimiz biliyoruz. ve ben bu soruyu sorduğumda ilk olarak aklınıza da bu ilkeler gelmiş olabilir ve ilgisizdir, hazır değildir, ilgisini çekmiyordur, öğrenilmesi beklenilen durum onun performansının çok üstündedir gibi maddeleri sıralabilirsiniz. ama tabi bu durum benim sorduğum neden öğrenmek istemezler sorusunun bire bir cevabı olmamakla beraber, bir bütünün parçaları hükmündedir de.

yaptığım gözlemlerde bireylerin şu etmenlerden dolayı öğrenmek istemediklerini tespit ettim:

1. öğrenmek istemezler, çünkü sıkılırlar.

2. nemelazımcıdırlar.

3. bir başkasının öğrenmesiyle işin hallolacağını düşünürler.

4. ben bundan daha önemli şeyleri öğrendim derler.

5. keyifsizdirler.

6. akılları başka yerdedir ve zihinlerini meşgul eden duygusal yoğunluk içindedirler.

7. bedavacıdırlar.

8. öğrenmemesinin neticesinin ne olduğu umurlarında değildir.

9. öğrendiğinde elde edecekleri kazancın azlığından şikayetçidirler.

10. öğrenince bihalt olmuyor derler.

11. öğrendikte ne oldu? derler.

12. sanki bi işe mi yaradı? derler.  

13. benim yerime sen öğren derler.

14. öğrenmek yerine ölümü bile göze alabilirler.

15. öğrenme öğretme süreci sanki onlara bir işkencedir.

16. sen hazırla ben yiyeyim mantığındadırlar ya da parazit gibi yaşama durumu onlara daha çok keyif verir.

17. insanın öğrenme mecburiyetince bir canlı olduğunun farkında değildirler.

18. bugüne kadar edindikleri bilgi, davranış ve alışkanlıklarının hepsinin bir öğrenme ürünü olduğunun farkında değildirler.

19. öğrenme sürecinde yer almayan ve varlığı öğrenme zıddı olan durum, davranışlar ve eylemler onlara daha cazip gelmektedir. aynı ortamda öğrenme sürecinde yer alan bir bireyin uyumayı tercih etmesi gibi.

20. zevk almıyodurlar.

21. o andaki birincil ihtiyaçlarını karşılamıyordur. yalnız buradaki birincil ihtiyaç canlıların birincil ihtiyacı olan beslenme barınma ve cinsellik değildir. bireyin o andaki psikolojik durumu göz önünde bulundurularak belirlenen ihtiyacını karşılamıyordur.

22. nasıl olsa öleceğiz mantığındadır.

23. zaten sürünüyoruz, biraz daha az sürünmenin bana faydası mı olacak? mantığındadır.

24. gıcıktırlar. öğrenmek yerine gıcıklık yapmaktan hoşlanmaktadırlar.

25. amaçsızdırlar.

26. iyi bir statü sahibi olmak onlar için önemli değildir.

27. saygı görmek yerine ihtiyacını gidermek onlar için daha önemlidir.

28. keyif verici durumları tercih meselesi yapmazlar ve bu nedenle de keyfini kaçırıcı durumları kabul etmek istemezler. bu nedenle öğrenmeye da karşıdırlar.

29. bana maval okuma yada masal anlatma mantığındadırlar. dumanlı beyinle yaşamaktan büyük keyif alırlar. kendilerini ayık edici durumlardan kaçınırlar.

30. kişisel sorumluluk ve görev almaktan haz duymazlar ve aylaklıktan hoşlanırlar.  

31. öğrenmenin kendilerine vereceği bir haz olmadığını düşünürler.

32. öğrenme ortamında harcayacakları emek ve zamanı kayıp olarak görürler.

bazı maddeler birbirinin paralelinde geçtiğinden ve listenin daha da uzamasından dolayı en az beş kişide gözlemlediğim maddeleri buraya yazmayı uygun gördüm. bu maddelerin akabinde elbette ki sizinde ekleyebileceğiniz ve gözlemledikten sorna ekleyebileceğiniz maddeler olabilecektir. işte bu sebeplerden dolayı insanlar öğrenmek istemezler. normal birey davranışları olarak kabul etmeyeceğimiz bu maddelerin acaba kaçı kendimizde mevcut diye sormanın da faydası olacağını düşünüyorum :). hepinize selamlar.

kişisel gözleme dayalı bir makaledir. abdullah demir. özel eğitim uzmanı.