İLETİŞİM KURMA ARAÇLARI

ŞİFRE KIRICILAR ( İLETİŞİM KURMA ARAÇLARI)

Karşıma, anne baba son derece üzgün olarak 2 yaşında, kocaman gözlü, güzel mi güzel ama konuşamayan, göz teması olmayan arkadaşımız olmaya aday şahısla geldiğinde , hep biraz tedirgin, biraz korkarak, biraz kaygılı başladım çalışmaya. Çünkü açılmayı bekleyen bir kasa, çözülmeyi bekleyen bir şifre gibi karşımda duruyor ve “hadi çöz bakalım çözebilirsen sırrımı” diyor gibi baktıklarını hissettim. 10 yıl içinde çözülenler de oldu hala çözülmeyenler de. Şifre çözerken ya da kasayı açarken nasıl bazı araç gereçler kullanılırsa ben de bu süre içersinde değişik araç gereç kullandım. Bunların paylaşılmasının bu alanda çalışan arkadaşlara ve anne babalara faydalı olacağını düşünüyorum.

Öncelikle her şahsı, şahıs olarak yani farklı özellikleri olan şahsiyetler olarak görmek gerektiğini yıllar önce öğrendim. Rahatsızlıklara genel yaklaşımların çok faydalı olmadığını, herkesin otizmi farklı yaşadığına şahit oldum. Bu nedenle her vakayı bağımsız olarak değerlendirip çalışma yöntemleri ve kullanılacak iletişim kurma araçlarını çalışılacak bireyin kişisel özelliklerine göre belirledim. Bu araç-gereç kimi zaman bir peçete, kimi vakada bir plastik top, kimi vakada araba anahtarı , bazen bir avuç antepfıstığı oldu ama bu basit araç gerecin yanında mutlaka güven ve sevgi oldu. Yapılan çalışmalar asla mekanik tekrarlar, robotvari sözel emirler olmadı. Bu nedenle çalışırken hep keyif aldım, yorulmadım. Yeni mezun arkadaşlarımdan bile zaman zaman duyduğum “bu iş 5 yıl yapılır daha fazlası adamı tüketir” düşüncesi hiç oluşmadı ve tükenmedim.

Alanda çalıştığım 10 yıl içersinde ağırlıklı olarak otistik belirtiler gösteren ( yaygın gelişimsel gerilik, tepkisel bağlanma bozukluğu) olarak adlandırılan ve 12- 24 ay arasında fark edilmiş ve takibe alınmış çocuklarla çalıştım. Ailenin eğitim çalışmaları içinde yer almadığı vakalarda elde edilen başarı hep sınırlı kaldı. Çalışılan bireyin sosyal gelişimini sağlamak için sürekli görüştüğümüz anaokulları ile ortak çalışmalar yürüttük. Sürekli olarak çoğumuzun gelişim durumu da dikkate alınarak aile bilgilendirme çalışmalarımız oldu. Elde edilen sonuçlar genelde tatmin edici oldu.

Benim asıl burada anlatmayı önemsediğim çalışmalarda kullanılan“İletişim kurma araçları”. Çünkü bu araçlar doğru tespit edilip doğru kullanılırsa çocuğumuzla iletişimin başlatılmasına ve geliştirilmesine çok fazla hizmet etmekte. Burada birkaç örnek çalışmadan söz etmem gerekirse:

Y.E : 20 aylıkken takibe alınan öğrencimiz çalışmaya başladığımız zaman, agulama aşamasında ama ağlama dışında ses çıkartmayan, göz teması olmayan ,belirgin tekrarlayıcı hareketi bulunmayan, oldukça sakin ,hiperaktif tutum sergilemeyen bir genel durum içerisindeydi. Y.E ile ilk çalışmamızı okulumuzu oyun salonunda yaptık. İlk çalışmada topları gözleriyle takip ettiğini fark edince okuldaki 20 kadar topu oyun odasında potaya atıp her defasında Y.E den topu getirmesini sevgiyle süslenmiş ama net ifadeler içeren cümlelerle istedim. Hiçbir şekilde Y.E yi zorlamadım . Üçünü çalışmamızda Y.E potadan seken topu getirdi. İlk iletişim kurulmuştu. Her çalışmamızda iletişimimizi top merkezde olmak üzere hafif hafif desenlendirdik. Bunları yaparken sürekli duygularımı ifade edici cümleler sevgi gösterileri ve ten teması sağlamaya gayret gösteriyordum elimden geldiği kadar dokunma mesafesini korumaya çalışıyordum. Y.E şu anda 4 yaşında, konuşuyor normal gelişen yaşıtlarına yakın gelişimsel tablolar sergiliyor. Özel eğitim almaya devam ediyor fakat gelecek yıl rapor alması yani özel eğitime devam etmesi mümkün görünmüyor.

Amacım burada tüm özel eğitim sürecini anlatmak değil ama ilk kırılma anı, yani ilk iletişimi kurmamıza yardımcı olan araçların önemli olduğunu düşünüyorum. Bundan sonraki yazılarımda, basit vaka sunumları şeklinde şimdiye kadar kullandığım iletişim kurma araçlarına yer vermeyi düşünüyorum.

Bilgi de sevgi de paylaşıldıkça büyür.

Sevgiyi ve biliyi paylaşabileceğimiz yarınlar dileği ile sevgiyle kalın.