Gecikmiş Konuşma

Tanım:Ses üretimi ,konuşmaya ilişkin nöro motor olgunlaşma ve kavramsal boyutlarda bu şemalara uygun olmayan bir konuşma , gecikmiş konuşma olarak nitelenebilir.

GECİKMİŞ KONUŞMANIN NEDENLERİ

1.DOĞUM TRAVMASI :3ayrı  travma oluşabilir

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ İLE İLGİLİ NEDENLER:Sinir hücre kılıflarının oluşmasında gecikme yani gecikmiş miyelinizasyon

NÖROLOJİK ÖRSELENME:Minimal Beyin Disfonksiyonu olarak tanımlanmıştır.Sınırlı beyin yetersizliği olarak Türkçeye çevrilmiştir.

MİNİMAL BEYİN DİSFONKSİYONU:Uygun mental yetenek ,motor ve duygusal süreçler ile emisyonel (heyecan dengesi)dengeye uygun öğrenme ortamına karşın , algısal ,bütünleyici ve ifade edici süreçlerden biri ya da birkaçındaki yetersizlik nedeniyle akademik ve gelişimsel süreçlerde gözlenen normal altı performanstır.Merkezi sinir sistemindeki seri nedenlerden kaynaklanan bir yetersizlik durumudur.

BELİRTİLERİ:Konuşma ,okuma,yazma,matematik ,yön ,yer ve boyut algılamada umulan ile ortaya konan performans arasında görülen dengesizliktir.

1.derecede gecikmiş konuşma

2.derecede artikülasyon bozukluğu

3.derecede ses bozukluğu ortaya çıkar

İşitme özürlülerin %15-20 si zihinsel özürlüdür.

GECİKMİŞ KONUŞMAYI TANILAMA

1)PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME:Gecikmiş konuşma da alıcı dili değerlendirmeye yönelik testler uygulanır.Bun testler motor beceri gerektirmeyen testler olmalıdır

Kolombiya Testi = 3-12 yaş arası  kullanılır.

Peabody Testi=2,5 yaş ve ötesi için kullanılır.

Kohs Testi=4 yaşından yetişkinliğe kadar kullanılır.

KONUŞMA ORGANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu her özür için yapılabilir.İşitme ölçümü,ses ayrım gücü ve işitsel bellek olarak 3 şekilde incelenir.

1)işitme ölçümü yapılırken odyometri kullanılır.

2)ses ayrım gücü ,birbirine benzer şeylerin resimleri ayırt etmek için kullanılır

3)işitsel bellek için hece yada sayı tekrarı yapılabilir.

(İşitsel bellek çalışmaları için Abdullah demir hocamızın makalesi incelenebilir.)

PSİKO-MOTOR YETENEKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Bender –Gestalt kullanılabilir.

DUYGUSAL VE SOSYAL GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Tat ve Sat testleri uygulanabilir.

GECİKMİŞ KONUŞMANIN SAĞALTIMI

Özrün oluşturduğu nedenler ve bunların önem sırası saptanmalı ve öncelikle gerçekçi amaçlar belirlenmelidir.

ÖRNEK:35 IQ lu birinden konferans vermesi beklenemez ve bu amaçlanamaz.

a)DUDAKLARIN ÇALIŞTIRILMASI:Dudağı bükmek ,yalamak, sıkmak gibi  bunlar hem tanı koymaya hem de sağaltıma yardımcı olur.(Ddudak ve dil egzersizleri site içinde makalelerim bölümünde var )üfleme egzersizleri ,dil hareketleri egzersizleri hareketleri yapılır .

b)İŞİTSEL SES YÖNÜNÜN BELİRLENMESİ:Ses çıkaran bebek dinletilebilir.Çocuğa dinleme eğitimi vermek çevresinde ses çıkaran tüm nesnelerin canlı ve cansız varlıkların sesleri dinletilmelidir örn:kapı zili sesi,sifon sesi ,telefon sesi ,hayvanların sesleri,taşıtların sesleri ,insan sesleri vb gibi.

c)önce sekiz vokal sesten başlanıyor (8 ünlü harf)okunamayanlar ya da taklit edilemeyenler kaydediliyor.

d)ikinci aşamada sessiz harf sekiz ünlü ile söyleniyor sessiz harfimiz b olsun sondaki hali AB olur

c)üçüncü aşamada bab beb bib şeklinde söyletiliyor söylenemeyenler kaydediliyor.

d)Dördüncü aşamada baba bebe bobo şeklinde söyletilerek söylenemeyenler kaydediliyor

e)son aşamada kelimelere geçiliyor hangi ünsüzle çalışılıyorsa çocuğa o ünsüzle ilgili kelimeler ve cümleler söylettiriliyor bunlar tekerleme de olabilir.

GECİKMİŞ KONUŞMANIN SAĞALTIMI

1)Konuşmanın gerekli bir araç olduğunun kavratılması

2)Jest ve mimiklerin karşılıksız bırakılması

3)Arzulanan düzeyde olmasa bile her konuşma girişiminin ödüllendirilmesi

SESLERİ TANIMA AŞAMASI

a)      Konuşma dilindeki sesler tanıtılmadan ve çıkarılma düzeyine gelmeden konuşma kazanılmaz.

b)      Çıkarılamayan ünlü ve ünsüz sesler belirlendikten sonra bunlar oyun ve taklit yöntemleri ile kazandırılmalıdır

Örneğin şimdi eşek taklidi yapalım aa-i gibi

1)SES ALGISI YARATMAK:Her araçtan yararlanılarak çıkartılması istenen sesler çocuğa tanıtılır ve oyun düzenlenir burada konuşan kitaplardan yararlanılabilir yada çocuğa cd den çeşitli sesler dinletilerek kartlarla birleştirmesi taklit etmesi sağlanabilir hem görsel hem de işitsel algı gelişecektir.

2)SESLERİ BİRBİRLERİNE BİRLEŞTİRMEK.Çocuğun kolay çıkardığı seslerden ünsüzlere  öncelik verilerek tercihen tek heceli sözcükler üzerinde çalışılır.at et ot gibi uzmanı tekrar eder çocuk

t sesini çıkaramayan çocuğa at çalıştırılırken at resmi de gösteriliyor çocuğun görmesi  dokunması ve sesini duyması sağlanıyor.

3)İŞLEVSEL SÖZCÜK SAYISI OLUŞTURMAK:Bütün çocuklar evrensel sesleri çıkarır hepsi mama kelimesi ile oynarlar .Konuşma giderek modelle oluşur .Çocuğun tercihen kullanma değeri bulunan özellikle ön dudak grubu seslerden oluşan 10 dolayında sözcük öğrenmesi gerekir.Bu sözcükleri de küçük cümleler içinde pekiştirmek gerekir.

4)KELİME SAYISINI ARTTIRMAK:Bu aşamada ortamda değişik kişilerle konuşmalı piknik hayvanat bahçesi oyun ortamları içinde bulunmalı .Bu aşamada anaokulu kitaplarında olan resme bak anlat kısımları kullanılabilir.

Eğitim emekçileri değerli öğretmen arkadaşlar , eğitimin kalitesinin yükselmesini çok arzu eden bir insan olarak çalışmalarınızda başarılar dilerim .Bilgiler mutlaka paylaşılmalı  diye düşünüyorum umarım faydalı olur

ÖZSOY,YAHYA KONUŞMA ÖZÜRLÜ ÇOCUKLAR VE EĞİTİMLERİ ESKİŞEHİR İTİA İLETİŞİM FAKÜLTESİ YAYINLARI 1971
CEBİROĞLU RIDVAN KONUŞMA BOZUKLUKLARI ,Konuşamamak ,kekemelik ,sağır dilsizlik ,telaffuz kusuru ,afazi rehabilitasyonu ve tedavisi ankara 1963