Akıl Nedir?(I. Bölüm)

Hz. İsa aleyhi’s-selam’ın havarilerinden olan Yahuda’nın torunlarından, Şem’un ibn-i Lavi ismiyle meşhur bir rahibin, Resulullah’a yönelttiği bir çok sorularını ve Peygamber-i Ekrem’in,ona verdiği cevapları ve onun Müslüman olmasını, bütün ayrıntılarıyla içeren uzun bir hadiste;Şem’un, Resulullah’a, “bana akıl hakkında bilgi ver. Akıl nedir? Nasıldır? Akıldan ayrılan kollar nelerdir? ( Aklın ürünleri nelerdir?) ve bunların bütün kısımlarını bana açıklayın.” Diye sordu. Resulullah salla’llahu aleyhi ve alih şöyle buyurdu: “akıl, cahilliğin bukağıdır; nefis, en kötü hayvana benzer; bukağı takılmazsa azar. Böylece akıl cahilliğin bukağıdır. Alla-u Teala aklı yaratıp ona, “ Gel” dedi, o da geldi; ona” Dön” dedi oda döndü; sonra Hak Teala şöyle buyurdu:”İzzet ve celalime andolsun ki, senden daha azametli ve senden daha itaatkar bir varlık yaratmadım; seninle başlayıp seninle hilkati yenileyeceğim. Mükâfat senin içindir, azap da sanadır.” Daha sonra akıldan hilim (yumuşaklık), hilimden ilim, ilimden rüşt(olgunluk), rüşdden iffet, iffetten korunma (sakınma), korunmadan haya, hayadan vakar (ağır başlı olmak), vakardan hayırlı işlerde sebat (süreklilik) ve sebattan kötülükten nefret etmek, kötülükten nefretten de nasihat edene itaat etmek ayrıldı. Bular, akıldan ayrılan on tane hayır semeredir. Bunlardan her biri de on ayrı kola ayrılır. Kaynak:Tuhef ul-ukul (akıllara hediye) HasanB.Ali El-Harrani (ihsan yayınları)