Bir Depresyon Türü: Yıkıcı Duygu Durumu Düzenleyememe Bozukluğu

Depresyon her zaman çökkün bir ruh haliyle gözlenmeyebilir. Çocuğunuzun yaşamış olduğu öfke patlamaları bir depresyon türü olabilir.

Yıkıcı Duygu Durumu Düzenleyememe Bozukluğu

              Depresyon her zaman çökkün bir ruh haliyle gözlenmeyebilir.  Çocuğunuzun yaşamış olduğu öfke patlamaları bir depresyon türü olabilir. Bu depresyon çeşidi sadece çocuk ve ergenlerde gözlenir. Çocukta, öfke belirtilerinin yoğunlaştığı gözleniyorsa ve bu durum çocuğun okul yaşamını, arkadaşlık ilişkilerini bozuyorsa, zaman kaybetmeden bir uzmana başvurmakta fayda var.

          Öfkeden kudurma, saldırgan tutum sergileme, davranışsal veya sözel olarak ortaya çıkabilir. Öfke, normal duruma bağlı olmamalı. Bu rahatsızlık, normal duruma bağlı öfke ve saldırganca tutumdan ayrılmalıdır. Örnek verilecek olursa; çocuk haksızlığa uğradığında doğal olarak öfkelenir. Bu normaldir. Ancak öfke, aşırı ve duruma bağlı değilse, çıldırmışçasına ve saldırganca gözleniyorsa, yıkıcı duygu-durum rahatsızlığından söz edilmesi muhtemeldir.

           Bu rahatsızlıkta öfke tepkileri çocuğun veya ergenin (6-18 yaş) gelişim dönemine göre uygunsuz ve aşırıdır. Bu çılgın öfke; en az iki farklı ortamda görülür. Örnek verilecek olursa; çocuk sadece evde öfke patlamaları sergiliyorsa, burada farklı bir sorun düşünülebilir. Bu rahatsızlık ev ortamına ek olarak, okul ortamında veya arkadaş çevresince de gözlenmelidir.

          Öfke patlamaları ağır depresyon hastalığı gibi değildir; fakat temelinde depresyon vardır. Öfke patlamaları üzüntünün, yalnızlığın, ilgisizliğin, umutsuzluk ve çaresizliğin bir sonucu olarak yaşanır. Öfke patlamalarına müdahalede, öncelikle çökkün duygu durumuna ulaşmak önemli.  Ancak bu rahatsızlık ebeveynin kendi başına düzelteceği bir rahatsızlık değildir. Bu belirtiler sergileyen çocuklarımızı klinik psikologla tanıştırmak gerekir.

Öğrenci, veli, verilen eğitimler, kesilen faturalara ait ayrıntılı istatistik çıkartın.

          Gözlenen öfke belirtilerinin hastalık mı yoksa geçici ve haksızlığın sonucunda oluşmuş bir tepki mi olduğunu ayırt edebilmek için anne baba aşağıdaki hususlara dikkat etmeli. Şimdi öfke belirtilerinin hastalık halini aldığı ölçütler, Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından belirtilmiştir. Bu ölçütleri sıralayalım.

• Sözlü bir şekilde ya da davranış olarak kendini gösteren, yaşanan durumlarla orantısız, tekrar eden, ağır öfke patlamaları (öfkeden kudurma, saldırgan tutumlar sergileme gibi), bunlar gelişim düzeyiyle orantısız, haftada üç kez ya da daha fazla görülür.

• Öfke patlamaları arasındaki duygu-durum, hemen hemen her gün, sürekli çabuk kızma, kızgınlık gösterme ile sergilenir ve başkaları da bunu fark eder.

• Çabuk kızma, kızgınlık ifade etme, yoğun ağır öfke patlamaları, en az bir yıl ve daha fazla süreyle gözlenir.  Bu belirtilerin olmadığı (kızgınlık ve ağır öfke patlamaları) ardışık üç ay ya da daha uzun süren bir süre yoktur. Çocuk için üç ortamdan (ev, okul, arkadaş ortamı) en az ikisinde vardır, bunlardan birinde ağır bir biçimde kendini gösterir.

• Bu tanı, ilk kez 6 yaşından önce ya da 18 yaşından sonra konmamalı. En az on iki aydır görülen çabuk kızma, ağır öfke patlamalarının başlangıç yaşı 10 yaşından öncedir.

Bu ölçütleri sergileyen çocuklarınız varsa bunun bir depresyon çeşidi olduğu unutulmamalı. En kısa zamanda tedavi için gerekli uzmanların kapısı çalınmalıdır.

 Uzman Klinik Psikolog

Mehmet KURTOĞLU

Anneciğim Bana Sarılır mısın?: Bebeklikten Ergenliğe Depresyon Belirtileri ve Anne-Babalara Tavsiyeler. Motto Yayınları, İstanbul 2017
DSM 5