21-09-2005 |

YEREL YÖNETİMLER SOSYAL HİZMET REHBERİ

İçişleri Bakanlığı Strateji Merkezi Başkanlığı 55 sayfadan oluşan bir "Yerel Yönetimler Sosyal Hizmet rehberi" yayınlamıştır.Rehber tarafımdam özetlenerek aşagıda sunulmuştur.Faydalı olması dileğiyle.....

Bilindiği gibi devletin sosyal devlet olması,demokratik devlet kavramıyla ilgili olup, sosyal güvenlik ve sosyal eşitlik dengesine dayanır.

             Belediyeler,devletin hizmet alanı içerisinde sosyal hizmet sorumluluğu verilen kamu tüzel kişileridir.Son zamanlarda önemi daha da artan yerelleşme hareketi ve eğilimi kapsamında, belediyelere daha çok görev ve sorumluluk düşmeye başlamıştır.

             Yerelleşme,yerel sorunların merkezi idare tarafından belirlenen genel ilke ve kurallar temelinde,yerinde alınan kararlarla yerel şartlara uygun olarak çözüme kavuşturulmasını ve sivil toplum işbirliğini içerir.

       Dünya genelinde ve ülkemizde yerelleşme ve yerinden hizmetin önemi gittikçe artmaktadır.Ülkemizde 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 5393 sayılı Belediyeler Kanunu,5302 sayılı İl Özel İdaresi, Kanunu,5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun gibi pek çok kanunla yerel yönetimlere,sosyal hizmet uygulamaları konusunda pek çok yetki ve görev verilmiştir.

Sosyal devlet olmanın gereğidir.
Nedeni ne olursa olsun,hayatının belli dönemlerinde,her türden yardıma ihtiyaç duyan insanların ihtiyaçlarının giderilmesine yardımcı olmaktır.
İnsanların,huzur ve güven içinde yaşamalarına,kendi hayatları üzerinde söz sahibi olup,geleceği ile ilgili kararlar alıp uygulamalarına yardım etmektir.
Dayanışma ve işbirliği içerisinde güçsüzün yanında olmak ve sosyal adaletin gerçekleşmesine katkıda bulunmaktır.

Anayasamızın 2. maddesine göre bir SOSYAL HUKUK DEVLETİ olan devletimiz Sosyal hizmet uygulamalarında belediyelere önemli görevler vermiştir.

     5393 sayılı Belediye Kanununun  belediyelerin görev ve sorumlulukları başlıklı 14.maddesi ile mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla belediyelere:

Sosyal hizmet ve yardım,meslek ve beceri kazandırma hizmetlerini yapma veya yaptırma
Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 50.000i geçen belediyeler için kadınlar ve çocuklar için koruma evleri açma,
Okul öncesi eğitim kurumları ile sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabilme ve işletebilme
Gıda bankacılığı yapabilme,
Hizmet sunumunda özürlü,yaşlı,düşkün ve dar gelirlilerin durumlarına uygun yöntemlerin kullanılması,

Görev ve yetkileri verilmiştir.

Ayrıca yine bu kanunla ;

·        Bütçede yoksul ve muhtaçlar için ayrılan ödeneği kullanma,özürlülere yönelik hizmetleri yürütme ve özürlüler merkezi oluşturma (md.38/n)

·        Dar gelirli,yoksul,muhtaç ve kimsesizler ile özürlülere yapılacak sosyal hizmet ve yardımların belediye giderleri arasında yer alması (md.60/i)

·        İzinsiz satış yaptığı için mallarına el konulan seyyar satıcıların,otuz gün içinde cezası ödenerek geri alınmayan mallarının yoksullara dağıtılması (md.15/m)

gibi pek çok sosyal hizmet ve yardımlara ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.

ÖNCELİKLER

   Yerel yönetimlerin etkin bir sosyal hizmetler sistemi oluşturabilmesi için,yerel şartları,kaynakları,personel durumunu ve yerleşim biriminin özelliklerini (kentsel doku,kültürel yapı,günlük yaşam alışkanlıkları,ekonomik durum,demografik özellikler vb.) göz önüne alan bazı öncelikler belirlemeleri gerekir.

Bu kapsamda;

·        İhtiyaç sahibi tüm birey ve grupların belirleneceği ve kayıt altına alınacağı detaylı bir envanter çalışması yapmak,

·        İhtiyaç sahiplerinin durumlarına göre yapılacak yardım ve verilecek hizmetleri sınıflandırmak,

·        Toplumsal katılımı sağlamak ve sivil toplumu harekete geçirecek tanıtım ve girişimleri yapmak

·        Sürekli bir maddi kaynak sistemi yaratmak

·        Etkili bir danışmanlık,acil yardım ve online yardım sistemi oluşturmak

·        Sosyal hizmetlerle ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde çalışan,eğitimli personelin çalıştığı,etkin bir sosyal hizmetler birimi oluşturmak,

·        Yardım ve hizmetlerin uzun vadeli ve kalıcı olmasına yönelik planlar geliştirmek,

·        İhtiyaç sahibi insanlara tedavi ve rehabilitasyon hizmeti sunmaya yönelik tesisler yapmak,

·        Yardıma en çok ihtiyacı olanlardan başlamak üzere,evsizler için yaşam alanları,işsizler için istihdam imkanları oluşturmak,,yaşlı ve özürlüler için ev bakım sistemi oluşturmak,

·        Özürlülerin sosyal yaşama katılmalarını sağlamak üzere kentsel ve mekansal düzenlemeler yapmak,

·        Sosyal yardım hizmetlerine eşit ve kısa sürede ulaşım imkanları oluşturmak,

·        Yerel halkı sosyal hizmetler konusunda bilinçlendirici eğitim vermek,etkinlikler düzenlemek,

·        Etkin bir ulaşım,dağıtım ve haberleşme ağı kurmak,

·        İhmal ve istismar edilen her yaştan bireyin geçici veya sürekli kurum bakımı veya diğer koruma tedbirleri(evlat edinme,koruyucu aile vb.) altına alınmasını sağlayacak bir sistem oluşturmak,

TEMEL ÖNCELİKLER OLARAK ELE ALINMALIDIR.

         Sosyal Hizmetlerin faaliyet alanı,çok geniş ve kapsamlı olmakla birlikte, Evsizlik,Yaşlılık,Fiziksel ve zihinsel özürlülük,,İşsizlik,Aile içi şiddet,ihmal ve istismar, Geçim zorluğu,maddi sorunlar,fakirlik,Yalnızlık,Sosyal dışlanmışlık, yabancılık, Cinsiyet eşitsizliği,Psikolojik sorunlar,Kişilik bozuklukları,Depresyon, Travma ve stres,Uyuşturucu madde ve alkol bağımlılığı,Kumar vb. olarak özetlenebilir.

Yerel yönetimler tarafından sosyal hizmetler alanında hizmet verilecek ve yardımda bulunulacak birey ve gruplar genelde çocuklar, gençler,yaşlılar,özürlüler ve yoksul aileler olarak sınıflandırılır.

Uygulamada,

·        Bakıma ve korunmaya muhtaç aileler

·        Aile içi şiddet,ihmal ve istismara maruz bırakılan her yaştan çocuk,genç,yaşlı, engelli ve kadınlar,

·        Kimsesiz çocuklar

·        İşsiz ve muhtaç yetişkinler

·        Bağımsız olarak yaşamakta güçlük çeken 60 yaş ve üstü kişiler,

·        Günlük toplumsal hayata bağımsız olarak katılamayan ve ihtiyaçlarını gideremeyen kronik ve ileri düzeyde ruh sağlığı bozuk,duygusal açıdan istismar edilen çocuk,genç,yetişkin ve yaşlılar,

·        Sokak çocukları başta olmak üzere,her türden madde bağımlılığı bulunan veya alkol ve uyuşturucu madde alması nedeniyle kendisini ve çevresindekileri zarar görme riskine maruz bırakan kişiler,

·        Göç ederek büyük şehir sınırları içerisine yerleşen ve şehir hayatına uyum sağlamakta güçlük çeken birey ve gruplar

·        Suç işleme eğilimi bulunan veya suç işlemiş çocuk ve yetişkinler,

·        Gelir seviyesi düşük olup,asgari ihtiyaçlarını karşılayamayan muhtaç birey ve aileler

Sosyal hizmetin başlıca hedef kitlesini teşkil etmektedir.

                  Sosyal Hizmet uygulamalarında,Sosyal Hizmetin başlıca ilkeleri şunlardır:

·        Sosyal hizmet,öncelikle bireyin ve grupların özgürleşmesini ve kişilerin kendi öz kaynaklarını geliştirmesini,mevcutlardan yararlanmasını amaçlar.

·        En önemli unsur,bireyin ihtiyaçlarına yönelik bütüncül bir yaklaşım olup,bireyin içinde bulunduğu fiziki ve toplumsal şartlar,sorunlar,sahip olduğu kaynaklar ve kültürel çevre bir bütün olarak ele alınır.Hizmet ve yardımlar birey ve ihtiyaç merkezlidir.

·        Hizmetlerin, öncelikle kişilerin kendi sosyal ortamları içinde verilmesi esastır.

·        İnsanlara balık vermek değil,balık tutmayı öğretmek şeklinde ifade edilen yaklaşım sosyal hizmetin temel müdahale yaklaşımıdır.

·        Hizmetin sunumunda özel eğitim görmüş nitelikli personel çok önemlidir.Sosyal Hizmet Uzmanı teminine ve istihdamına öncelik verilir.

·        Sosyal hizmetler alanında planlama,karar alma ve hizmetin verilmesi süreçlerinde,hizmetten yararlananlarında görüş ve katkıları alınır.

·        Hizmet sunumunda diğer konuyla ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği içinde olmak önemsenir.
Yerel yönetimler sadece alt yapı vb. işleri yerine getirmekle,yerel halkın huzur,güven,esenlik içersinde,hoş görülü bir ortamda yaşamalarını sağlayamazlar.Etkin bir sosyal hizmet sistemi,yerleşim birimlerinin sosyal,kültürel ve fiziki açıdan ilerlemesini sağlayacak ve maddi sıkıntılar nedeniyle göç edenlerin sayısını düşürecek,asayişe müessir olayları azaltacaktır.

Bu amaçla;

·        Belediyeler sosyal hizmet uygulamaları için kaynak yaratmalı,eğitimli personel istihdam etmeli,sivil toplum ve gönüllü kuruluşları bu iş için teşvik etmelidir.

·        İl özel idareleri,imkanlar dahilinde,mikro krediler sağlayarak çalışabilir durumdaki geliri olmayan bireylerin ekonomik bağımsızlıklarını kazanmasına yardımcı olmalıdır.

·        Belediyeler,imkanlar dahilinde,muhtaç ve dar gelirli insanlar için sosyal konut projeleri oluşturmalı,her aileyi,ailenin ekonomik durumuna uygun,ödeyebileceği fiyatta,sağlık,güvenlik ve huzur içinde yaşabileceği meskenlere kavuşturmalıdır.

              Gelir seviyesi düşük olan aileler için inşa ettirilen sosyal konutların,kira ve satış bedelinin piyasanın altında olması,sosyal çevre ile uyumlu ve iç içe olması,dağıtıma en fazla ihtiyacı olandan başlanması oldukça önemlidir.

·        Sosyal hizmet ve yardımların sunulması ve yapılması sırasında olabilecek aksamalara yönelik şikayetler ve yardım talepleri için alo şikayet ve alo sosyal hizmet hatları hayata geçirilmelidir.

·        Yerel yönetimler,engelli bireylerin eşit vatandaşlar olarak,toplumsal yaşama katılmalarını sağlayacak fiziksel yapı ve çevre düzenlemelerini bir an önce tamamlayıp,fiziksel çevreyi engelliler için de yaşanabilir ve erişilebilir hale getirmelidir.

·        Yerel yönetimlerce,acil durum planlamasında sosyal hizmet ve yardımlara öncelikle yer verilmelidir.İhtiyaçlar,kaynak ve mevcut imkanlar belirlenerek, eylem ve ikmal planları hazırlanmalıdır.Ayrıca yerel yönetimlerin hazırlayacakları acil durum planlarının birbirleriyle uyumlu olması ve birbirlerine nasıl yardım edeceklerinin belirlenmesi önemlidir.

·        Günlük zorunlu ihtiyaçlarını karşılayamayan 60 yaş ve üzeri kişilere ve her yaştan ileri seviyede özrü bulunanlara EVDE BAKIM HİZMETİ sunmaya yönelik organizasyonlar oluşturulmalıdır.( Evde bakım hizmeti,günlük ev temizliği, şahsi temizlik,yemek yapımı,basit sağlık yardımı,alış-veriş,egzersiz vb. yardımların sağlanması durumunda,herhangi bir sağlık kurumu veya sosyal hizmet tesisinde kalma ihtiyacı ortadan kalkabilecek kişilere sağlanır.

Burada amaç bireyi kendi evinden ve yetiştiği çevreden koparmamaktır.Bu mümkün olmazsa,hizmetin kişiye özel yaşama alanlarında ev ortamı şartları oluşturularak sunulması önem taşır.)

·        Engellilerin eğitim,tedavi,rehabilitasyon,istihdam ve sosyal ve psikolojik açıdan desteklenmelerine yönelik tedbirleri almak,gerekli yatırım,düzenleme ve yardımları yapmak.

Yorumlar (0)

Henüz yorum yapılmadı

Üyelik Gerekli

Yorum yapanları görebilmek ve yorum yapabilmek için üye girişi yapmanız gerekmektedir.

Ercan OKUR

Sosyal Hizmet Uzmanı