Görme engelliler sizin tarafınızdan nasıl görünüyor?

Gözünüz kapalı neler yapabileceğinizi düşündünüz mü? Hızlı akan bir trafikte karşıdan karşıya geçebilir misiniz? Ya da en sevdiğiniz yemeği görüntüsünü görmeden yemek ne kadar haz verir?

Kaldırım kenarı ya da merdivenleri göremedikleri için düşme tehlikesi geçirmek, kitaplarda yazılanları görmeden hayal ederek dinlemek ve sesli bir dünya kurmak zorunda olan görme engellilerin yaşamını kolaylaştırmak için toplumun duyarlı olması gerekiyor.

Altı Nokta Körlere Hizmet Vakfı, vatandaşların görme engellilere doğru yaklaşımını sağlamak için “Görme Engelliler Hakkında Görenler İçin Rehber” adlı bir kitapçık yayınladı. Kitapçıkta görme engellilerin eğitimi, sosyal aktiviteleri gibi konularda bilgiler veriliyor. Kitapçık 10 yaşındaki Damla’nın çocuklara gözlerine iyi bakmaları konusunda yaptığı önerilerle başlıyor. Küçük Damla yaşıtlarına sokakta gözleri tehdit edecek pek çok etkenin olduğunu hatırlatarak şaka bile olsa birbirlerine taş atmamalarını istiyor. Damla gözlerdeki ağrılara da dikkat çekerek “Eğer gözümüzde ağrı, bulanıklık gibi rahatsızlıklar olursa annemizden ve babamızdan gizlememeliyiz. Onlar kızmazlar. Ayrıca doktorlardan da korkmamalıyız. Çünkü onlar bizim iyiliğimiz için çalışır.” diyor. Küçük kız, evde meydana gelebilecek kazalar için de uyarılarda bulunmayı ihmal etmiyor: “Evde olabilecek bazı kazalar da var. Bunlardan bir tanesi evde bulunan sivri ve kesici aletlerdir. Bunlara dikkat etmeliyiz. Hepimiz televizyon seyretmeyi çok severiz. Ama çok yakından seyredersek gözlerimiz bozulabilir. Gözlük takmak zorunda kalırız. Buna da dikkat etmeliyiz. Gözlük takanlarla alay etmemeliyiz.”

Kitapçıkta vatandaşlara görme engellilere nasıl davranmaları gerektiği ve ailelerin görme engelli çocuklarına nasıl bakmaları gerektiği konusunda tavsiyelere de yer veriliyor. Görme engellileri hayattan koparmamak ve onlara bir nebze olsun yardımcı olabilmek için bu bilgiler büyük önem taşıyor. Örneğin sokakta gördüğünüz bir görme engelliye yardımcı olmak istiyorsanız siz onun koluna değil o sizin kolunuza girmeli. Çünkü kaldırım kenarı veya merdiveni anlaması için yarım adım gerinizden gelmesi gerekir. Ayrıca onlara ismiyle hitap etmelisiniz. Aksi halde kiminle konuştuğunuzu anlamayabilirler. Eğer size yol veya yön sorarlarsa sözcüklerle kesin ve anlaşılır bir biçimde izah edin. Görme engelli birini uzaktan bağırarak yönlendirmeniz hem rahatsız edici hem de tehlike yaratıcı olabilir. İmkanınız varsa siz onun yanına giderek yardımcı olmaya çalışabilirsiniz.

Kitapçıkta görme engelli misafire nasıl davranılması gerektiğine dair şu önerilere yer verilmiş:

- Kapıları açık bırakmayınız. Onunla daha önce tanımadığı bir odaya girerseniz, onu odanın ortasında yalnız bırakmayın. Bir sandalye veya koltuğa kadar götürün.

- Yemek masasında yemeklerin yerini ayrıntılı olarak tarif edin. Ona tuvaletin, gardırobun, pencerenin, prizin ve elektrik düğmesinin yerini gösterin.

- Eğer arzu ederseniz sizinle körlüğü hakkında konuşabilir; ama bu eski bir hikayedir. Oysa sizin olduğu gibi görmeyenlerin de ilgi duyduğu başka pek çok konu vardır.

Ebeveyn olmanın çok büyük sorumlulukları olduğu malum. Özellikle engelli çocuk sahibi ailelerin çok daha dikkatli olması gerekiyor. Kitapçıkta görme engelli çocuğu olan ailelere önemli öğütlerde bulunuluyor. Öncelikle görme engelli çocukların da diğer çocuklar gibi gelişim aşamalarından geçtiği vurgulanarak her çocuğun büyüme hızının farklılık gösterdiği hatırlatılıyor. Görmeyen çocuklarda görme duyusunun yerini ağırlıklı olarak dokunma duyusunun aldığı izah edilerek dış dünyayı görerek tanımak yerine elleri ile yoklayarak tanıdıkları ve dokunma duyusuyla elde ettikleri izlenimlerden çeşitli kavramlar geliştirdikleri belirtiliyor.
http://www.zaman.com.tr/?bl=kadinaile&hn=272670

04.04.2006
Seher Aktepe
Ankara