En Sık Özürlü Çocuklar İstismar Ediliyor

Çocuk istismarı Türkiye’de yaygın görülen bir sorun. Araştırmalardan alınan verilere göre çocukların yüzde 20 - 58’i istismara uğruyor

 Türkiye’de giderek artan çocuk istismarı, bazı bölgelerde iki çocuktan birini etkiliyor. İstismara uğrayan çocukların bir kısmı, gördüğü darbelerden ötürü hayatını kaybedebiliyor.

Geçmişinde şiddete uğramış çocukluğu olanlar, kocasından dayak yiyenler, sosyo ekonomik düzeyi düşük olanlar, eğitimsiz anne ve babalar, çocuklarını istismar edenlerin başında geliyor.

Keçiören Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Kliniği Şefi ve Çocuk İstismarı ve İhmalini Önleme Derneği üyesi Doç. Dr. Gonca Yılmaz, çocuk istismarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı.

Çocuk istismarı nedir?

Çocuğa bakmakla sorumlu kişilerin bilerek ya da bilmeyerek çocuğa zarar vermesidir. Bu duygusal ya da fiziksel olabilir. Fiziksel istismarı çok sık görüyoruz. Tabii cinsel istismar tarafı da var işin. Bu da daha çok saklı olarak tutuluyor. Bunu aileye biz söylediğimiz zaman çok ciddi aile karmaşaları ortaya çıkıyor.

Türkiye’de çocuk istismarının sıklığı nedir?

Ülkemizde yapılan en geniş çalışmaya göre çocuk istismarı sıklığı yüzde 20 - 58 arasında değişiyor. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde iki çocuktan biri istismara uğruyor. Eğitimsiz annelerde istismar daha fazla görülüyor. Biraz da bizim terbiye şeklimiz dövme şeklinde oluyor. Bu geleneksel anlayışımızın da getirdiği bir şey. Ailenin geçmişinde dayakla terbiye varsa en ciddi risk faktörü bu.

İstismarı artıran nedenler nelerdir?

Geçmişinde şiddete uğramış çocukluğu olanlar, kocasından dayak yiyenler, sosyo ekonomik düzeyi düşük olanlar, eğitimsiz anne ve babalar, ailede madde kullanımı olması, özellikle babada alkol kullanımı istismara neden olan risk faktörleridir. Bir de çocuğa ait risk faktörleri var ki bunlar da çocuğun prematüre doğması ve uzun süre kuvözde izlenmesi, anne bebek bağlanmasının ilk dönemde yaşanmamasıdır. Burada emzirme çok önemli. Emzirmeyen annelerde anne - bebek arasında duygusal bağlanmanın olmaması nedeniyle istismar daha çok görülüyor. Emziren anneler daha az istismar uyguluyor. Çünkü bebeklerine bağlılıkları gelişiyor. Çocuklarını ne dövüyorlar ne de dövdürüyorlar.

Çocukta bir zihinsel ya da kronik rahatsızlık varsa ya da doğuştan gelen bir anomalisi bulunuyorsa aile kabul etmiyor ve daha sonra örseleyebiliyor. Bu nedenle en çok, bir sakatlığı olan çocuklar dövülüyor.

Peki çocuk sayısı önemli mi?

Çok çocuklu ailelerde istismar ve ihmal daha fazladır.

Çocuk ihmali nedir?

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre dünya çocuklarının yüzde 1’i ihmal ediliyor.

Mesela aile iki yaşındaki çocuğu bize konuşamıyor diye getiriyor. Çünkü ihmal ediliyor. Günümüzde televizyon elektronik bakıcı gibi kullanılıyor. Çocuğa bakan anne, baba ya da bakıcı çocukla oynamalı, konuşmalı, şarkılar söylemelidir. Televizyon bir duygusal istismar aracı olabiliyor.

Doktorlar istismara uğradığını düşündüğü çocuklarda nelere dikkat etmeli?

Çocuğun vücudunun çeşitli yerlerinde farklı safhalarda çürükler varsa mesela kolundaki çürük iki günlük, bacağındaki çürük bir haftalık olduğunda şüpheleniyoruz. İki yaşın altındaki bir çocukta kırık gördüğünüz zaman mutlaka tüm kemik grafilerini görmek lazım. Çünkü değişik safhalardaki kırıklar da istismarı düşündürebiliyor.

Artık çocuk koruma ve çocuk ihmali ekipleri var. Bu ekipler bir pediatrist, bir sosyal hizmet uzmanı ve bir de bir çocuk psikoloğu ya da psikiyatristinden oluşuyor. Anneden babadan ya da çocuk büyükse ondan alınan ifadeler çok önemli. Anne, ''Çocuk düştü'' diyor baba ise ''Kardeşi yaptı'' diyor. Çelişkili ifadeleri bu ekip değerlendiriyor.

Sağlık ocağında ya da bir hastanenin acil servisinde bulunan doktorlar bu ekiplerle iletişime girerek istismara uğrayan çocuk hakkında neler yapılabileceğini öğrenebilir.

Çocuk istismarı polikliniklerde tesadüfen mi ortaya çıkıyor?

Aile üst solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle getiriyor. Ama bakıyoruz çocuğun vücudunda çürükler var. Bazı aileler ise çocuğunu çok sarsırıyor ve çocukta uyuşmalar başlıyor öyle getiriyor doktora.

Özellikle iki yaşın altındaki bebeklerde kafa travmaları, sallama - sarsma nedeniyle oluşuyor. Beyin kafanın içinde hareket ediyor ve beyin kanamaları görülüyor.

Yüzde 30’u kafa travması geçiriyor

Hangi istismar çeşitleri ülkemizde ön planda?

Dayak, itme, çarpma, kafasını vurma, çürütme şeklinde olaylarla karşılaşıyoruz veya sigara söndürme olabiliyor.

En çok ölüm, kafa travması nedeniyle oluyor. Fiziksel istismarların yüzde 30’u kafa travması nedeniyle ölümle sonuçlanıyor. Eğer bir iki çürükle gelen bu çocukları tanımazsak, teşhis koyamazsak sonra ölü olarak geliyor.

Duygusal istismar kekeme yapıyor

Duygusal istismar nedir?

Annesi tarafından aşağılanan, annesinin ya da babasının gördüğü belirli sınırlara ulaşamıyorsa bu daha çok sosyo ekonomik kültürel seviyesi yüksek ailelerde oluyor. Çocuğu beğenmiyorlar, çocuk devamlı aşağılanmaya ve kötü sözlere maruz kalıyor.

Kendi standartlarında göremiyorlar. Bu çocuklarda kekemelik, gece işemeleri, konuşmaya geç başlama olabiliyor.

Alkol madde kullanımı bu çocuklarda daha fazla görülüyor.

Kaynak: http://www.milliyet.com.tr/2007/11/22/cafe/caf01.html