Düşle Üstün Zekalılar Projesi Bursa

DÜŞLE  4-15 yaş arası çocuklara oyunlar ile düşünmeyi öğreten bir uygulamadır.  TARİHÇE  2002 yılında İstanbul Üniversitesi Özel Eğitim Bölümü’nde  Üstün Zekalılar Öğretmenliği Anabilim Dalı olarak açılan ve zeka testleri sonucunda normal zeka seviyesi sınırı olan 120 IQ üzeri  seçilmiş çocuklara uygulanan farklılaştırılmış müfredat programı ve yaratıcı düşünme becerileri öğretimi için öğretmen yetiştiren programa dayalı olarak Üstün Zekalılar Öğretmeni Serdar SÜTLÜDERE tarafından 2004 yılında hazırlanmaya başlamıştır. Düşünme becerileri gelişmiş olan çocukların hayatları boyunca hedeflerine ulaşmakta daha akılcı yollar izlediği düşüncesi ile ortaya çıkmış olan bu uygulama yine çocukların günlük hayatlarında en çok zaman ayırdıkları oyunlarla birleştirilmiştir. 2008 yılının başlarında DÜŞLE olarak adını almış olup tüm sistematiği planlanmış ve uygulamaya hazır hale getirilmiştir.

UYGULAMANIN AMACI·         Yaratıcı  düşünme becerilerinin geliştirilmesi·         Beyin fırtınası yapma becerilerinin geliştirilmesi·         Kendini ifade etme becerilerinin geliştirilmesi·         Problem davranış çözme becerilerinin geliştirilmesi·         Münazara ortamında düşüncelerini savunabilme becerilerinin geliştirilmesi·         İdeallere ulaşmak için analiz  yapma becerisinin geliştirilmesi·         Ürün ortaya koyma becerilerinin geliştirilmesi·         Çok yönlü düşünme becerilerinin geliştirilmesi·         Yaratıcı drama uygulamaları ile tepki kontrollerinin geliştirilmesi, doğru ve hızlı düşünme becerilerinin geliştirilmesi·         İlgi alanlarının geliştirilmesi·         Grup etkinlikleri ile takım anlayışının geliştirilmesi·         Liderlik anlayışının geliştirilmesi hedeflerine dayanmaktadır.

DÜŞLE’nin UYGULAMA ALANLARI·         Eğitimde DÜŞLE·         İş hayatında DÜŞLE·         Terapide DÜŞLE·         Problem çözmede DÜŞLE·         Kişisel gelişimde DÜŞLE·         Stres ortamında DÜŞLE·         Ürün ortaya koymada DÜŞLE·         İletişimde DÜŞLE  

DÜŞLE KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME OYUNUDUROyun; insanoğlunun var olduğu her çağda ve her yerde varlığını eğitim ve gelişim açısından sürdürmüş önemli bir etkinliktir. Oyun, farklı kültürlerde ve tarihsel zamanlarda farklı amaçlara hizmet etmektedir. Eski Yunan toplumunda atletik oyunlar ve rekabet ön planda olduğu için Aristo ve Plato oyunu yaşamın bir parçası olarak kabul etmişlerdir. Orta çağda özellikle batı toplumlarında kilise tarafından kontrol edildiğinden oyun günah dolu etkinlik olarak görülmüştür. 1600-1700 yılları arasında gelişen sanayi devriminden sonra çocuk oyunları ve oyuncakları yaşamın doğal bir parçası olarak kabul edilmiştir. Oyun üzerine ilk teori 19. yüzyılın sonlarında gelişmiştir. Bu yüzyılın sonunda oyun, toplum tarafından kabul edilen bir davranış olmuştur.Lazarus oyunu kendiliğinden ortaya çıkan hedefi olmayan, mutluluk getiren serbest bir aktivite olduğunu söylemiştir. Halle’e göre çocuk, oyunlarında insanlığın kültürel gelişimini yaşatmaktadır. Groos oyunu, çocukluğun sonunda ulaşılan olgunluk için ön denemeler olarak görür. Huizinga göre oyun, kişinin kendini bütünüyle kaptırdığı çok ciddi bir etkinliktir. Vanderberg ve Berlyne oyun davranışının karakteristik özelliğini belirlemenin zor olduğunu savunmuşlardır. Montaigne oyunu, çocukların en gerçek uğraşları olarak tanımlamıştır. Montessori de oyunu çocuğun “işi” olarak nitelendirmiştir. Piaget ise oyunu diğer etkinliklerden farklı kılan şu ölçütler üzerinde durarak çocuğun gelişimi ve eğitiminde oyun ortamını doğal bir süreç olarak görmektedir. Piaget’e göre “oyun kendi içinde bir bütündür, doğaçlamadır, eğlenceli bir etkinliktir, belli bir sıra ve mantık gerektirmez, çatışmalardan uzak, özgür bir ortamdır, içten güdümlüdür.Tüm bu tanımlara dayanarak ‘Oyun oynamak çocukluk çağına özgü psikolojik, fizyolojik ve sosyal içerikli bir olgudur.’ diyebiliriz. Genellikle kendiliğinden doğan, içten, hür iradeye dayalı olarak ortaya çıkan oyun süreci çocuklar için neredeyse hayati önem arz edecek kadar kıymetlidir.Bu doğrultuda erken çocukluk döneminde başlayan ve on beş yaşa kadar devam eden süreçte oyun ile gerçeğe giden yolda kişisel gelişimi sağlamak için DÜŞLE kişisel gelişim uygulamasının önemi ortaya çıkmaktadır.

YARATICI DÜŞÜNME ve DÜŞLE : Oyunlar belirli kuralları olsa da sonuca giden yolda düşünme becerisinin kullanıldığı etkinliklerdir. Oyunlarda başarılı olmak için sistemli bir yol izlemek ve sonuca giden yolda en doğru kararları vermek gereklidir. Düşle rekabet ortamının yaratıldığı oyunlarda çocukların ‘kazanmak’ için farklı düşünme becerileri geliştirmelerini sağlayan bir uygulamadır.

BEYİN FIRTINASI ve DÜŞLE: Doğruya ulaşma ve ürün ortaya koymada şüphesiz ki beyin fırtınasının rolü büyüktür. Beyin fırtınası kurallara bağlı kalınmaksızın, eleştirilemeyen düşünceler örgüsüdür. Bu doğrultuda çocuklar akıllarına gelen her türlü düşünceyi söyleyebildikleri ve kendilerini düşünmeye zorlayacakları  oyunlarla DÜŞLE’nin içerisinde yer bulurlar.

KENDİNİ İFADE ETME ve DÜŞLE: DÜŞLE sistemi içerisinde ilgi alanlarının gelişimi, etkili sunum, düşüncelerini bağımsızca belirtme becerilerinin geliştirildiği oyunlar da vardır. Bu oyunlarla, çocukların kendilerini gerçekleştirmeleri ve yargılama olmayacağı için düşüncelerini açıkça söyleyebilme becerilerinin gelişimi sağlanmaktadır.

PROBLEM DAVRANIŞ ÇÖZME ve DÜŞLE: Günlük hayatta karşılaştığımız problemlerin çözümü için çeşitli yollara başvururuz. Aldığımız eğitimlere bağlı olarak en olumlu sonuca ulaşmaya yönelik düşünceler ortaya atarız. Maliyet, tutarlılık, uygulanabilirlilik ve olumsuz yönleri ile kriterler oluşturarak değerlendirdiğimiz sonuçlar içerisinden çözüme yönelik en uygun sonucu problemi çözmek için uygularız. Fakat toplumumuzda problemi çözerken kriterleri iyi değerlendiremeyerek daha büyük problemlerle karşı karşıya kalan birçok insan da görüyoruz. Bu doğrultuda erken yaşta problem çözme becerisini kazanan çocuklar ileriki yaşamlarında çok daha başarılı kişiler olacaklardır. DÜŞLE yaratılan suni problemler ile çocukların çözüm üretmesine olanak sağlayan bir sistemdir.

MÜNAZARA ve DÜŞLE: DÜŞLE’nin bir parçası da gruplar halinde yapılan münazaralardır. Münazaralar’da gruplara savunmaları için iki zıt düşünce verilip, tezlerini en iyi şekilde ortaya koymaları istenmektedir. Bu çalışmalarda çocuklar başarılı olmak için takım halinde çalışmakta, araştırma yapmaktadır. Düşüncelerini birlikte sunup kazanmak için mücadele etmektedir. Takım anlayışının ve ifade becerilerinin gelişimi açısından münazaralar DÜŞLE’nin temel taşlarından biridr.

ÜRÜN ORTAYA KOYMAK ve DÜŞLE: Ürün ortaya koymanın ilk basamağı şüphesiz ki yaratıcı düşünmedir. DÜŞLE’nin de temeli olan yaratıcı düşünmenin gelişmesi ile birlikte çocuklar hayal dünyalarındaki ürünleri ortaya koyarlar. Sistem içerisinde kendini geliştiren çocuklar çok kısa zamanda ‘küçük mucitler’ olacaktır.

YARATICI DRAMA-TEPKİ KONTROLÜ-HIZLI DÜŞÜNME ve DÜŞLE: Tüm yaratıcı drama etkinliklerinde olduğu gibi spontane gelişen durumlarda çocukların hem vücut dillerini kullanmaları hem de beklenmedik durumlarda tepkilerini ortaya koymaları istenmektedir. Yapılan çalışmalar ile birlikte olumsuz tepkilerin kontrolü sağlanmakta ve DÜŞLE’nin yaratıcı dramadaki hedeflerine ulaşılmaktadır.

İLGİ ALANLARININ GELİŞTİRİLMESİ ve DÜŞLE: Şüphesiz ki çocukların ilgi alanlarının en yüksek olduğu dönem DÜŞLE’nin uygulandığı 4-15 yaş dönemidir. Çocuklar merak ettikçe sorarlar sordukça öğrenirler, bilmediklerine karşı da öğrenme isteği duyarlar. Bu bağlamda çocuklara alanında uzman kişiler tarafından verilecek olan konferans ve seminerler ile birlikte merak ettiklerini en doğru öğrenme fırsatı tanınmaktadır. Her alanda yapılacak olan bu konferanslara katılan çocuklar hiç bilmediklerini öğrenip farklı alanlara da ilgi duymaya başlayacaktır. DÜŞLE ilgi alanı gelişmiş, çok yönlü bireyler yetiştirmede hedefine ulaşmış olacaktır.

HAYAL ODASI-ERKEN GELECEK ve DÜŞLE: Düşle sistemi içerisinde yer alan ‘HAYAL ODASI’ çocukların düşledikleri geleceği erken yaşamalarını sağlamaktadır. Simülasyon ve suni ortamlarla çocuklara erken yaşta yaşatılan deneyimler, hedeflerini gerçekten isteyip istemedikleri konusunda düşünme fırsatı tanıyacaktır. Bir çok insan akademik kariyerini farklı alanlarda tamamlamış olmasına rağmen, eğitimleri ile hiç ilgisi olmayan işlerde çalışmaktadır. Nedenleri sorulduğunda ise ; ‘Daha mutluyum.’ cevabı bizlere çok tanıdık gelmektedir. İşte bu sorunun ortadan kaldırılması ve çocukların yetişkinlik döneminde eğitimini aldığı ve mutlu olduğu işlere sahip olması için DÜŞLE erken geleceği sistemine dahil eder.

LİDERLİK ve DÜŞLE: Her oyunun mutlak suretle bir lideri vardır. Bu lider akranları arasında daha fazla bilgi sahibi olan, daha zeki ve oyuna dahil olmuş diğer kişileri kontrol edebilen bir kişidir. Düşünme becerilerinin gelişimi ile birlikte özgüveni de gelişen çocuk, lider vasıflarını kendisinde görecek ve kendisini ortaya koymaktan çekinmeyecektir.  Tüm bu basamaklar değerlendirildiğinde DÜŞLE’nin yetişkinlikte başarılı olmak için çocukluktaki oyunların ne kadar faydalı olduğunu kanıtladığını göreceksiniz. Fakat DÜŞLE’yi basit oyunlarla kıyaslamamak, sistematik programı ile oyunları kullanmak olarak değerlendirmek gerekir.

DÜŞLE UYGULAMA BASAMAKLARI:DÜŞLE yaratıcılık ve düşünme becerileri kişisel gelişim uygulaması yaş gruplarının dağılıma göre farklı şekillerde uygulanmaktadır. Bu uygulama hiyerarşisi aşağıda belirtildiği gibidir; ·        

4-6 YAŞ GRUBU :1.      Düşünmenin farkına varma2.      Düşünmenin yararlarını öğrenme3.      Oyunlarla düşünme4-6 yaş grubu için oluşturulan bu sistemde çocuklar yaşlarına göre gruplandırılarak basit düzeyli düşünmenin gerektiği oyunlara dahil edilirler. Bu oyunlar çerçevesinde çocukta ‘düşünme’ bilinci uyanır. Çocuk sonuca varmak için akıl yürütmenin önemini kavrar ve bunu oyunlarda kullanmaya başlar.·        

7-9 YAŞ GRUBU :1.      Oyunların dünyasını keşfetme2.      Oyunlara ve durumlara göre farklılaşan stratejiler geliştirme3.      Tasvir etme – Akıl yürütme4.      Sorular sorma5.      Beyin fırtınası yapma6.      Sonuçları analiz etme7.      Sonuca ulaşma ve değerlendirme7-9 yaş grubu oyunların dünyasının keşfedildiği ve oyunlardan en çok hazzın alındığı dönemdir. Bu dönemde çocuklara oyunlarla yukarıda basamakları belirtilen beceriler kazandırılır.·        

10-12 YAŞ GRUBU :1.      Problemi tanıma2.      Planlama-Sıralama3.      Analiz4.      Araştırma ve kaynak yönetimi5.      Tahlil etme6.      Kriterleri değerlendirme7.      Sonuca ulaşma10-12 yaş grubu ergenliğe giden yolda ilk adım dönemidir. Bu dönemde çocuklar genelde fevri ve düşünmeden hareket ederler. İşte tüm bu sorunların ortadan kaldırılması ve çocukların doğru kararlar verebilmesi için ‘Problem Çözme Teknikleri’ bireye kazandırılır. Bu teknikler bazen sunumlarla, bazen yaratıcı drama ile, bazen ise oyunlarla yaratılan suni durumlarda bireyin karşı karşıya kaldığı problemi çözmesi istenerek gerçekleştirilir.·        

13-15 YAŞ GRUBU :1.      Geleceği düşünme – Karşı tarafın hamlesini düşünme2.      İşbirliği yapma3.      Taktik geliştirme4.      Derinlemesine araştırma yapma5.      Taktik geliştirme – Strateji belirleme6.      Düşüncelerini aktarma7.      Kendini gerçekleştirmeDÜŞLE’nin son basamağındaki kazanım olan ‘kendini gerçekleştirme’ hedefine ulaşmak için 13-15 yaş arası çocuklar derinlemesine düşünme becerilerini kazanmış olmalıdırlar. Yapılacak uygulama ve oyunlarla birlikte, yaratılan rekabet ortamlarında ya da münazaralarda çocuklara düşüncelerini en üst düzeyde yöneterek başarıya ulaşma bilinci kazandırılacaktır. Yaş gruplarında belirtilen basamakların  dışında çocuklara bireysel yeteneklerini ve hayallerini gerçekleştirmeleri için hazırlanacak ortamlarda tamamen özgürce hareket ederek geleceğine giden yolunu kendi çizmesi bilinci de kazandırılacaktır.Tüm bu çalışmalar ile birlikte DÜŞLE kendisini tanıyan, ne istediğini bilen, hedeflerine yönelik doğru adımlar atan, özgüveni yüksek, yaratıcı ve zeki bireyler yetiştirmek için en ince ayrıntılar düşünülerek planlanmıştır.

DÜŞLE PROGRAMINDA KULLANILAN TEKNİKLER:·         Beyin Fırtınası·         Akıl Haritası Tekniği·         Taylor’ın Çoklu Yetenek Modeli·         De Bono’nun Altı Şapka Düşünme Tekniği·         Gardner’ın Çoklu Zeka Modeli·         Problem Çözme Tekniği·         Yaratıcı Drama Tekniği

Bilgi ve Kayıt rezervasyon için :

0224 249 70 70

0533 396 90 05

Serdar SÜTLÜDERE

ssutludere@hotmail.com