Tiyatro Oyuncusu

Tanım

Bir tiyatro oyunundaki bir kahramanı sahnede canlandıran kişidir.

Görevler

- Yönetmen tarafından kendisine uygun görülen rolü inceler,
- Benimsediği takdirde kahramanının sözlerini beller,
- Kahramanın ruh halini anlamaya ve davranışlarını canlandırmaya çalışır,
- Oyunun kendi payına düşen kısmını yalnız başına ve yönetmen gözetiminde birçok defa prova eder,
- Oyunun genel provalarına katılır,
- Temsil saatlerinde oyundaki rolünü oynar.

Mesleğin Gerektirdiği Özellikler

- Düzgün bir beden yapısına ve iyi bir ses tonuna,
- Çok güçlü bir belleğe,
- Başkalarının duygularını anlayabilme ve başkalarının davranışlarını özümleyip canlandırabilme,
- Düzgün konuşabilme, dans edebilme yeteneklerine sahip,
- Yaratıcı, coşkulu,
- Yönergeye uygun davranabilen, düzenli, disiplinli
kimseler olmaları gerekir.

Çalışma Ortamı ve Koşulları

Tiyatro oyuncusu genellikle kapalı mekanlarda çok ender olarak açık havada çalışır. Büyük salonlarda ve açık havada temsil verirken oyuncunun sesini iyi ayarlaması gerekir. Oyuncu görev yaparken rejisörle, kostüm ve makyajcılarla, diğer oyuncularla doğrudan iletişim halindedir ve dolaylı iletişimi seyirci ile kurma çabasındadır.

Çalışma Alanları ve İş Bulma Olanakları

Bir oyuncunun başarı veya başarısızlığı halkın ilgisine göre belirlenir, dolayısıyla başarılı olabilmek ve bunun devamlılığını sağlayabilmek için sanatçının sürekli kendini yenilemesi, kültürel alt yapısını geniş tutması, gelişmesi için her türlü çabayı göstermesi gerekmektedir. Aksi halde, işsiz kalma riski söz konusudur.

Topluma bir takım mesajlar vermek amacıyla, yaşanılan veya tecrübelerden hareketle yaşanılacağı düşünülen sosyal, kültürel, ekonomik vb. olayların yorumlanmasıyla ortaya konulan eser içeriğindeki kişiliklerin seyirci veya dinleyicilere yansıtılması sanatın toplumsallaşma sürecinde ve toplumun olaylara bilinçli yaklaşımında ipuçları vermesi açısından çok önemli bir yeri vardır. Bu denli güçlü eğitici rolü olan bu sanat dalı, sinemacılığın gelişmesi, televizyon ve radyoda da yerini bulmasıyla çok geniş ve çok yönlü çalışma alanına sahip olmuştur.

Oyuncular: devlet tiyatroları, büyük şehir belediyelerine bağlı şehir tiyatroları ve özel tiyatrolar ile TRT, özel radyo ve televizyonlarda, film şirketlerinde video kuruluşlarıyla, reklamcılık sektöründe (çeşitli sanat dallarında, dergi ve gazetelerin sanat bölümlerinde) çalışabilir veya kendi kadrolarını oluşturarak tiyatrolarını kurabilirler (oyun yazarlığı yeteneği olanlar tiyatro metni, dramatik metin yazabilirler).

Meslek Eğitiminin Verildiği Yerler

Mesleğin eğitimi; liseden sonra girilebilen çeşitli üniversitelere bağlı  Devlet Konservatuarları, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi ile Güzel Sanatlar Fakültelerinin, Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinin  “Tiyatro” bölümlerinde verilmektedir.

Ayrıca Belediyelerde, Kültür Merkezlerinde, Halk Eğitim Merkezlerinde, üniversitelerin Sürekli  Eğitim Merkezlerinde ve Özel sanat eğitimi verilen yerlerde tiyatro oyunculuğu eğitimi verilmektedir.

Öte yandan, özel tiyatrolarını kurmuş olan sanatçılar, kadrolarında yetenekli gençlere de yer vererek, onların sahne sanatlarının yürütüldüğü ortamlarda yetişmelerine yardımcı olmaktadırlar.

Meslek Eğitimine Giriş Koşulları

Mesleğin eğitimine girebilmek için;

- Güzel Sanatlar Lisesinin “Tiyatro” bölümü için; İlköğretimi bitirerek yazılı, sözlü, uygulamalı sınavda başarı olmak,
- İlgili üniversitelerin “Tiyatro” bölümünde okumak için; lise veya dengi okulu mezunu olmak, ÖSYM tarafından yapılan ÖSS sınavına katılarak üniversitelerin belirlediği taban puanı almak ve yapılacak olan, Özel Yetenek Sınavında başarılı olmak gerekmektedir.
- Ayrıca “Tiyatro” için belirlenen ön lisans programlarından birini başarı ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavında (DGS) başarılı oldukları takdirde, “Tiyatro” lisans programına dikey geçiş yapabilirler.

Eğitimin Süresi ve İçeriği

Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.

Eğitim süresince öğrencilere: Tiyatro Kuramları, Çizimli Tiyatro Mekan Bilgisi, Sahne Bilgisi, Türk Tiyatro Tarihi, Dünya Tiyatro Tarihi, Sahne Çalışması, Tiyatroya Başlangıç ve Metodoloji, Dramatik Yazarlık, Eleştiri-İnceleme, Tiyatro Yönetimi, Geleneksel Kaynaklar, Oyun Yönetmenliği, Hareket ve Emprovizasyon, Konuşma ve Ses Eğitimi gibi alan derslerinin yanı sıra, Yabancı Dil, Türk Dili ve Edebiyatı, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi gibi genel kültür dersleri verilmektedir.

Öğrenciler okuldaki eğitimleri süresince, uygulamaya yönelik sahne çalışmalarının yanı sıra, tiyatrolarda da görev alabilmektedirler.

Tiyatro usta-çırak ilişkisiyle gelişen, tecrübeye dayalı bir meslektir. Özellikle, her oyun öncesi yapılan prova çalışmaları ve ilgili inceleme ile araştırmalar eğitim niteliği taşımaktadır,

Öğrencilerin ileride seçecekleri mesleklerde başarılı olabilmeleri için oyun yazarlığı, eleştirmenlik, sahne uygulaması, sahne tasarımı ve oyunculuk konularında eğitim ve uygulama yapılmaktadır. Her yıl, birkaç temsilci bu uygulamalardan örnekler sergilemektedir. Tiyatro sanatı üzerine ekol ve üslup araştırmaları, tiyatro toplulukları, yönetmenler, oyuncular ve yazarlar hakkında monografik çalışmalar, seyirci araştırmaları, geleneksel ve çağdaş Türk tiyatrosu üzerine tez çalışmaları yapılmaktadır.

Meslekte İlerleme

Kendilerini yetiştirme çabası içindeki oyuncular, başarı göstermeleri halinde büyük oyunların kadrolarında yer alabilir veya kendi kadrolarını oluşturabilirler.

Dram, trajedi veya komedi türü oyunlarda uzmanlaşabilirler.
Devlet tiyatrolarında ve özel tiyatrolarda "Rejisör", "Yönetici", “Teknik Eleman”  konumuna geçebilirler.

Burs, Kredi ve Ücret Durumu

Eğitim süresince herhangi bir kazanç yoktur. Ancak, mezuniyet sonrası geri ödenmek üzere Kredi ve Yurtlar Kurumu'ndan "Öğrenim ve Harç Kredisi" alınabilir.

Ayrıca, öğrenimleri süresince sahnelenen oyunlarda görev almaları halinde, öğrenciler rolleri ve ilgili diğer çalışmaları (prova, inceleme, araştırma) karşılığında belli bir kazanç elde edebilmektedirler.
Oyuncular: devlet tiyatroları, büyük şehir belediyesi şehir tiyatroları, TRT gibi kamuya ait kurumlarda sözleşmeli olarak görev almaları halinde, meslekteki tecrübeleri ve başarıları doğrultusunda asgari ücretin 4 ila 6 katı arasında bir ücret almaktadırlar. Bu ücrette, her yıl Kültür Bakanlığı'nca belirlenen oranlarda değişiklikler söz konusudur. Sözleşmeli olarak bu kuruluşların kadrolarında yer almayanlar ise yevmiye karşılığı (günlük, haftalık, oyun başı vb.) çalışmaktadırlar.

Oyuncuların: özel tiyatrolar, film şirketleri gibi özel kurum ve kuruluşlarda çalışmaları halinde, ücretleri işverenle yapmış oldukları anlaşmalarla, tecrübeleri, oyunda aldıkları roller göz önünde bulundurularak belirlenmektedir.

Diğer