Nöropati

Nedir?

Nöropati, diyabetin uzun yıllar sonra, özellikle kontrolsüz seyrettiğinde sinir sisteminde oluşturduğu hasarlardır. En sık görülen organ hasarı olup ayakları, bacakları, kolları, elleri, gözleri, kalbi, mide ve barsaklar ön plan da sindirim sistemini etkilemektedir.

Nöropati diyabetli hastaların yarısından fazlasında vardır ve hastalığın süresi uzadıkça gelişme olasılığı artar.

Nöropatinin kesin sebebi bilinmemekle birlikte, kan şekerinin yüksek seyretmesi veya insülin yetersizliğine bağlı olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca damar değişikliklerine bağlı olarak vücudumuzdaki organlara yeterli düzeyde gitmemesi de, nöropatiyi artıran bir etken olarak gösterilmektedir. Genel olarak glikozillenmiş hemoglobin (HbA1c) değerlerinin yüksek seyretmesi ve sinirlerde şekerin (sorbitol) birikmesinin nöropati gelişmesinde etken olabileceği düşünülmektedir.

Nöropatinin belirtileri, vücudumuzun etkilenen bölgesine göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle öncelikle vücudumuzda bulunan sinirler hakkında kısa bir bilgi vermemiz konunun anlaşılmasında yardımcı olacaktır.

Belirtileri Nelerdir?

Nöropati ile ellerinizi veya ayaklarınızı ilgilendiren sinir lifleri tutulmuşsa, halsizlik, uyuşma, karıncalanma, ağrı ve kas kaybına neden olur. Nöropati belirtileri yanma veya uyuşukluk gibi hafif şikayetlerden hissizliğe ve özellikle geceleri artan şiddetli ağrılara kadar çeşitlilik gösterebilir. Nöropati atakları saatler sürebilir veya sürekli olarak aylar veya yıllarca devam edebilir.

Nöropati ayakta kasları tutarak kaslarda zayıflığa yol açar ve ayak tabanında ağırlık dağılımının bozulmasına neden olur. Beden ağırlığımızın önemli bir kısmı ayağın ön bölümü tarafından taşınmaya başlar ve bu bölgede kalın bir kallus (nasır) oluşur. Yürüme sırasında bu nasır ile kemik arasında sıkışan yumuşak dokuda ülserler (yaralar) gelişir. Ayrıca duysal sinirleri etkileyen nöropati, hissizliğe, ağrı ve ısı algılanmasında bozulmaya neden olarak hastaların kimyasal ve fiziksel travmaları farketmemesine, dolayısıyla ayak yaralanmalarında artışa yol açabilir. Otonom nöropati sonucu ortaya çıkan terleme azalması deri kuruluğuna ve deride çatlamalara yol açarak ayakta ülser gelişmesini kolaylaştırmaktadır.

Tüm diyabetli hastaların yaklaşık %2.5'inde görüldüğü kabul edilen Charcot eklemi (diyabetik nöroartopati), duyu kaybı olan ve kemik dansitesi azalmış olan ayakta, tekrarlayan travmalar sonucunda oluşan kırıkların zemininde gelişmektedir. Ayağın ağrısız şekil bozukluğudur.
Nöropatinin vücudumuzdaki otonom sinirleri tutan "sessiz" seyreden formuna otonom nöropati denir. Erken teşhis ve tedavi sinirlerdeki harabiyeti yavaşlatabilir veya durdurur.
Eğer sindirim sisteminiz etkilendiyse, ishal, mide bulantısı veya hiçbirşey yemediğiniz halde midenizde dolgunluk hissedebilirsiniz.

Eğer idrar keseniz etkilendiyse, hiçbir ağrı veya baskı hissetmeden idrarınızı uzun saatler tutabilirsiniz. Bunun aksine idrar yaparken zorlanma veya sık sık idrara çıkma şikayetiniz de olabilir.

Eğer üreme organlarınız etkilendiyse ve erkekseniz, impotans (iktidarsızlık) olabilir eğer bayansanız orgazma uluşmada zorluk yaşayabilirsiniz.

Nasıl Tanı Konur?

Eğer kalbinizi besleyen sinirler etkilenmişse önemli problemlere neden olur.
- Vücudunuz egzersize iyi yanıt vermeyebilir veya istirahat halinde dahi kendinizi yorgun hissedebilirsiniz. Bu olaylar daha fazla egzersizle düzelecek bir durum değildir.
- Postural hipotansiyon gelişebilir. Bu olay yatar veya oturur pozisyondan beklenenden fazla düşüş sonucu halsizlik ve baş dönmesi hissetmenizdir.
- Kardiyak denervasyon sendromu gelişebilir. Bu problem kalp atımlarında düzensizlik, koroner arter daralması ve ani ölüme neden olabilir. Bu kalp problemlerine sahip olanlar ameliyatta genel anestezi sırasında risk altındadırlar ve anestezistin bu durumdan haberdar olması gerekmektedir.
- Kalbin ağrı hissi kaybolabilir. Bu da kalp krizinin ilk belirtisi olan ağrıyı hissedememe sonucu acil tedavi için başvurmada gecikmeye ve hayatı tehdit edici kalp krizine neden olabilir.

Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Diyabetik polinöropati tedavisi esas olarak belirtilere yönelik ve destekleyici tedavidir. Duyu kayıpları genellikle belirti vermezler, bu nedenle bunların bakımı esas olarak koruyucu hasta eğitimi ve kan şekerinin normal düzeyde tutulmasıdır.
Ağrılı diyabetik nöropatinin tedavisinde ise basit ağrı kesiciler kullanılır. Yanıt alınamayan vakalarda sinir liflerine etkili, antikonvülzif ve antidepressan ilaçlar verilebilir. Son yıllarda aldoz redüktaz inhibitörü ilaçlar da tedavide denenmektedir.
Sinir hasarı geliştikten sonra onarmak için kesin bir tedavi olmamasına rağmen, kalp hastalıkları, postural hipotansiyon ve genel anestezi için etkili alternatif tedaviler mevcuttur. Buradaki en önemil faktör doktorunuzun ve sizin otonom sinirlerinizi etkileyen nöropatinin varlığını tespit etmenizdir.

Görünme Sıklığı Nedir?

Diğer

Dikkat!
Nöropatiye bağlı olarak ağrı duyusunu kaybeden hastaların dikkat etmesi gereken bazı noktaları hatırlatmak, ileride doğabilecek daha ciddi sorunların önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

- Çoraplarınızı her çıkardığınızda ayaklarınızı inceleyiniz. Küçük yaralara ya da basınç belirtilerine (kızarıklık) dikkat ediniz.
- Ayakkabılarınızı giymeden önce ayakkabılarınızın iç bölümünü elinizle kontrol ediniz. Özellikle kumsalda asla çıplak ayakla yürümeyin, ayakkabılarınızı asla çorapsız giymeyin.
- Ayaklarınızı ısıtmak için sıcak su torbaları ve elektrikli araçlar kullanmayınız, bunun yerine çorap giyiniz. Banyoya girmeden önce suyun sıcaklığını bir termometre ile ölçünüz. Sıcaklık 37°C'yi aşmamalıdır.
- Tırnaklarınızı kısaltmak için tırnak törpüsü ve nasır için sünger taşı kullanmalısınız. Ayak bakımı için asla kesici aletler ya da kimyasal maddeler kullanmayınız.
- Bir yaralanma olursa doktorunuza danışınız. O zamana kadar yürümemeye gayret ediniz.
- Ayak üzerine basınç uygulamayın, geniş tabanlı, yumuşak derili ayakkabılar seçilmelidir.
- Gerekirse ayağınıza özel ayakkabılar yaptırmalısınız.

Kaynak: http://www.saglik-info.com/HASTAOKULU/diyabet_sinir.asp#2