Zihin Engellilere Beceri Öğretimi Yöntem ve Teknikler... Özel Eğitim

 Herkese Merhaba

  Dün Bireysel Eğitim Programından bahsetmiştik bugün de beceri öğretimi yöntem ve tekniklerinden bahsedeceğim ve örnekler vereceğim sırayla numaralandırarak örneklerle açıklayalım.

Fakat  bu beceri öğretimi yöntem ve tekniklerini anlatmadan önce ipucu verme şekillerini anlatmak istiyorum çünkü konu içerisinde çok fazla bahsedeceğiz.

1.Fiziksel yardım(ipucu): Çocuğun bedeninde yapacağı beceride kullanacağı organları çocuk yapamadığı durumlarda tutarak ona yardımcı olmaktır. yalnız çocuğun arkasına geçip yapmak çocuğa kendi yapıyormuş izlenimi vereceği için fiziksel yardımı böyle yapmalıyız. Fiziksel yardımın aşamaları vardır.

Tam Fiziksel Yardım: Tam fiziksel yardımda yazı yazamıyorsa elinden tutar yazar

Kısmi Fiziksel Yardım: kısmi fiziksel yardımda işi yapan organı değil yani eli değil yukarıdan bilekten tutarak yazmasını ister.

Gölgelendirme: Tutuyormuş gibi yapar

İlk başta çocuk yapamazsa taam fiziksel yardım verilir daha sonra azaltılarak kısmi en son da gölgelendirme.

2. Model Olma: Bu ipucu şeklinde ise öğretici beceriyi aşamalara ayırdıktan sonra öğrenciyi yanına alarak yapar ve öğrencinin taklit etmesini sağlar. önce öğretmen yapar ve kendisini izletir şimdi sıra sende diyerek öğrenciye yaptırır. Öğretici becerinin tüm aşamalarını yaptıktan sonra öğrenciye yaptırmaz. Aşama aşama öğretimi önemlidir öğretmen birinci aşamayı yapar sonra öğrenci yapar, öğretmen sonra ikinci aşamaya geçer. Öğretmen öğrencinin karşısında durmamalıdır model olurken yanında durmalıdır. Örneğin; giyinmeyi öğretiyorsa model olurken karşısında olursa kendisinin sağ kolu öğrencinin sol koluna denk geleceği için öğrencinin kafası karışabilir yanında olması bu yönden uygundur.

Bireysellleştirilmş Eğitim Proğramını(BEP) kolayca hazırlayın.

3. Sözel İpucu: Yapması gerekeni veya beceriyi sözel olarak bildirmek. Fakat kullanılan kelime saysı giderek azaltılır veya harf sayısı. 20 sayısını öğretirken

yirmi

yir

yi

y

fısıldayarak ipucu

Genel olarak sözel ipucu yukarıdaki ipuçları ile birlikte verilir

Örnek: Fiziksel yardım uyguluyorken kolundan tuttuğum çocuğa söylüyorum kalemi bastırdım yukarıya doğru çektim yana kaydırdım bunları söylerken fiziksel yardımda bulunuyorum

veya

Model olurken giyinme becerisi öğretirken pantolonumu tuttum yukarı çektim diye söyleyerek model olunur.

4.İşaret İpucu: Jest ve mimikleri kasteder. yanlış yaparsa başını sağa sola sallarsın, getirmesini istediğiniz şeyi getirmesi için parmağınızı uzatmanız.

 Not: Verilen ipucunun giderek azaltılması gerekmektedir çocuk bağımsız olarak yapamıyorsa öğrenmiş sayılmaz bunun için verilen ipucu giderek azaltılmalı azaltılmak tan kastım ortadan kaldırmaktır. Bağımsız yapabilmesi için.

 1. Yanlışsız Öğretim Modeli:

  Seçtiğiniz beceriyi çocuğa kazandırmak için ipuçları kullanılır ve bu ipuçları belli bir standarda plana uygun olarak verilir. Eğitimin etkili olması ipuçları sistemli bir şekilde verilmesi gerekir bu sistemler aşağıdakiler gibidir.

  a) İpucunun Aşamalı Olarak Arttırılmasıyla Öğretim.

İlk başta öğrencinin bağımsız yapması öngörülür. Eğer bağımsız olarak yapamazsa kısmi bir ipucu sunulur ve giderek arttırılır yapabildiği yerde durulur ipucu artırılmaz. Öğrencinin tepkileri istendik duruma gelince sistematik olarak geri çekilir.

 b) İpucunun Aşamalı Olarak Azaltılmasıyla öğretim.

Öğrencinin performansını göre seçilen ipucunun sistematik olarak azaltılmasıdır.

Bireysellleştirilmş Eğitim Proğramını(BEP) kolayca hazırlayın.

Öğrenci için performansına baktıktan sonra fiziksel yardım seçtiysek eğer aşağıdaki gibi azaltacağız.

-Tam fiziksel yardım

-Kısmi fiziksel yardım

-Gölgelendirme

-Model olma

-Sözel ipucu

-Fısıldayarak ipucu

c) Eş Zamanlı İpucuyla Öğretim

Öğrenciye yönerge verilir verildikten sonra da belirlenen ipucu söylenir ve öğrencinin cevap vermesi beklenir doğru cevap verirse pekiştireç verilir. Yanlış cevap verirse veya cevap vermezse hiçbir tepki verilmeden ipucu tekrar sunulur.

Burada yoklama oturumları vardır elbette belli bir plan çerçevesinde yapılmakta.

Bu planlar;

Çocuğa yönerge verildikten hemen sonra öğrencinin düzeyine göre belirlenmiş ipucu sunulur,

İpucu verildikten sonra ise belirli bir zaman aralığı belirlenir ve öğrencinin beceriyi yapması veya yönergeye yanıt vermesi beklenir bu zaman 3sn 5sn sizin isteğinize göre fakat 5 sn geçmemek şartıyla belirlenir. Bu şart benim tavsiyemdir.

Eğer çocuk cevap vermezse yada yanlış dönüt verirse isterseniz yönergeyi tekrar sunup ipucunu verin veya sadece ipucunu sunarsınız.

Eğer doğru cevap veya dönüt verirse verdiği cevabı veya dönütü tekrarlayarak bir sonraki aşamaya geçin. Fakat doğruyu bir kere söylemesi yeterli değildir en az 3 kere doğru söyledikten sonra diğer aşamaya geçin.

Verdiği dönütü tekrar edin derken.

Örnek: Ali bu kaç ?

            10 öğretmenim,

             Evet ali bu 10 aferin sana..

Öğrencinin verdiği cevabı vermeniz konun pekişmesine yardımcı olur bir örnek daha vereyim

Örnek: Model olma yoluyla giyinmeyi öğretiyorsunuz. Diyelim ki pantolon giymede paçalardan bacağını geçirme aşamasında model oldunuz ve öğrenci yapıyor öğrenciden model olduktan sonra öğrenci yaparken yaptığı aşamayı sesli söylemesini istiyoruz o sesli söyledikten ve aşamayı tamamladıktan sonra, evet şimdi pantolonun paçasından bacağını soktun aferin sana deriz.

Öğrencilere verilen dersleri MEBBİS'e otomatik aktarın.

Uygulamanızı yapın Kayıt Tutun ve değerlendirme yapın

Değerlendirmede ise uygulamada en az 3 kere doğru söylemesini bekliyorduk ya değerlendirmede 1 kere söylenmesi gerekir eğere söylemezse o aşamaya tekrar dönün.

d. Sabit Bekleme Süreli Öğretim

Bu öğretim iki aşamadan oluşmaktadır

d.1) Sıfır Saniye Süreli ipucuyla Öğretim: 1. aşaması budur bu aşamada yönerge (yapmasını istediğimiz davranışı yap- söyle- göster) verildikten hemen sonra hiç beklemeden sonra belirlenen ipucu verilir ve çocuğun cevap vermesi beklenir cevap verirse pekiştireç verilir eğer vermez yada yanlış söylerse ipucu tekrar verilir bu birinci aşamadır. Bu aşama Öğrenci sürekli ipucundan sonra doğru cevap verdiği oturumlardan sonra diğer aşamaya geçilir.

Ali bu kaç ?

Hiç beklemeden Ali bu 20 der ve Ali'den doğru cevabı bekler.

d.2) Sabit Bekleme Süreli İpucuyla Öğretim: Bu ise ikinci aşamadır ilk aşama tamamlandıktan sonra bu aşamada çocuğa yönerge verilir ortalama 5sn beklenir ve ipucu verilir.

Burada çocuğun vereceği 5 farklı tepki vardır.

1. İpucundan önce doğru tepki

2. İpucundan sonra doğru tepki

3. İpucundan önce yanlış tepki

4. İpucundan sonra yanlış tepki

5. Teki vermemek

Ali bu kaç.

5 sn bekler

5 sn içinde ali cevap verirse 20 derse

Evet ali bu 20 aferin sana der.

Eğer 5 sn içinde cevap vermezse ipucunu sunar.

Bu öğretimde ipucunun türünde veya biçiminde değişiklik yapılmaz sadece zaman bağlamında değişiklik yapılarak ipucu silikleştirilir. Bu silikleştirme öğrenci ilk tepkiyi yani ipucundan önce doğru tepkiyi verdiğinde silikleştirilmeye başlanır sistematik olarak ipucu ortadan kalkar.

e) Artan Bekleme Süreli İpucuyla Öğretim

Bu öğretim iki aşamadan oluşmaktadır.

Bireysellleştirilmş Eğitim Proğramını(BEP) kolayca hazırlayın.

e.1) Sıfır saniye süreli: Yukarıdaki sıfır saniye ile aynıdır....1. aşaması budur bu aşamada yönerge (yapmasını istediğimiz davranışı yap- söyle- göster) verildikten hemen sonra hiç beklemeden sonra belirlenen ipucu verilir ve çocuğun cevap vermesi beklenir cevap verirse pekiştireç verilir eğer vermez yada yanlış söylerse ipucu tekrar verilir bu birinci aşamadır. Bu aşama Öğrenci sürekli ipucundan sonra doğru cevap verdiği oturumlardan sonra diğer aşamaya geçilir.

e.2) Artan Bekleme Süreli: Öğrenciye uygun ipucu belirlendikten sonra öğretim oturumları planlanır ve oturumlara başlanır. Oturumlarda yönerge verildikten sonra ipucuyu verme aralığı öğretmenin isteğine göre eşit veya eşit olmayan aralıklarla arttırılır.1,2,3,4,5 sn gibi eşit veya 1,2,5 sn gibi eşit olmayan aralıklarla arttırılır.

İpucuyu vermede bekleme süresinin en fazla 5 sn olmasını tavsiye ederim çünkü bizim öğrencilerimiz özel eğitim öğrencileri 5 sn den fazla bir sürede sorduğunuz soruyu veya sunduğunuz yönergeyi unutabilirler vermiş olduğunuz ipucu onlar için anlamsız bir hale gelir....

Yarın beceri öğretimi yöntemlerinden ileriye, geriye zincirleme ve tüm beceri yöntemi ile matematik öğretiminden bahsedeceğim..

SORULARINIZI YORUM KISMINA YAZABİLİRSİNİZ...

İletişim: hadogan44@gmail.com

Her Çocuk Özeldir....

ozelegitimci26.blogspot.com