14-10-2016 |

Şiddet - Terör - Kargaşa Dönemi ve Post Travmatik Stres Bozukluğu

Dünyamız yeni bir döneme girmiş gibi.

Günümüzde şiddet, terör ve kargaşa tüm toplumların ortak sorunu. En çok etkilenenler de geleceğin büyükleri olan çocuklar.

Post Travmatik Stres Bozukluğu vakalarındaki artış nedeniyle, bu dönemde çocukların psikolojisini elden geldiğince korumak üzere bazı ülkelerde psikolojik destek programları oluşturulmaya başlandı.

Kişilerin hangi olaylardan ne ölçüde etkilendiğini, bu etkilenmenin yol açabileceği bozuklukların neler olduğunu, bozuklukların erken tanısı ve tedavisi için nelere dikkat edileceğini, geleceğe umutla bakmak isteyen bireylerin korkularını ve bu korkuların kişiliklerinde yer etmesinin nasıl önlenebileceğini, onları olayların etkilerinden nasıl koruyacağımızı acilen planlamalıyız.

Post Travmatik Stres Bozukluğu (PTSB), travma yaratan (şiddet, tehdit, saldırı, terör, kargaşa, yangın, deprem, tecavüz, kaza, yaralanma, ölüm vb.) olaylar sonrasında ortaya çıkar. Kişide aşırı uyarılma durumu, travmayı anımsatan, çağrıştıran tüm uyaranlardan kaçınma, rüyalar ve "flashback"lerle tekrar tekrar o olayı yaşama bulguları ile seyreden bir bozukluktur. Kişinin yaşamını tehdit eden olayların, başkalarının başına gelmesine tanık olmak da o kişide aynı travmatik etkiyi yaratır.

Bir olaydan her birey farklı biçimde ve ölçüde etkilenmektedir. Örneğin bir güvenlik görevlisiyle bir annenin ve çocuğunun etkilenmesi farklıdır. Gene, her bireyin verdiği ruhsal tepki de farklıdır. Kişilik yapısı, çocukluk çağında yaşanmış başka travmatik olaylar, kişide travma öncesi de var olan ve süregelen başka bir ruhsal bozukluk, travmaya tepki verme davranışlarını da etkiler ve çeşitlendirir.

Uluslararası kullanımdaki DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) kriterlerine bakıldığında, klinik tanımlamada "yeniden deneyimleme, aşırı uyarılabilirlilik ve kaçınma davranışları" temel belirtilerdir. Post Travmatik Stres Bozukluğu'nun türleri ise Akut PTSB, Kronik PTSB, Gecikmeli Başlayan PTSB olarak gruplandırılmıştır.

Öğrencilere verilen dersleri MEBBİS'e otomatik aktarın.

Çok sayıda kişiyi etkileyen terör, kargaşa, savaş vb. olayların etkisinde kalmış kitlelerde yapılan araştırmalarda, bireylerde PTSB oluşma riskinin %20 - %50 aralığında olduğu görülmüştür. Yaşam boyunca sürme prevalansının ise % 1 (kadınlarda % 1,3 , erkeklerde % 0,5) olduğu saptanmıştır. Her durumda en fazla etkilenenler ise çocuklardır. Çocukların bu travmayı kişiliklerinde geleceğe taşımalarının olası sonuçları ise üzerinde dikkatle durulması gereken çok ciddi bir sorunlar yığınıdır.

Kişi gün içinde olayı tekrar tekrar anımsarken, rüyalarında da yeniden yaşar. Bazı durumlarda kişinin bir saniyeden birkaç saate kadar sürebilen dissosiatif yaşantılar (kopma) içinde olduğu ve travmatik olayı adeta yeniden yaşıyormuş gibi davrandığı görülür. Hallüsinasyonlar sıklaşır. Kişi son derecede gergindir ve travmaya eşlik eden her türlü uyarandan kaçınır. Tüm enerjisini tüketen uyku bozuklukları vardır. Daha önce zevk aldığı tüm etkinliklerden uzaklaşır, yakın çevresindekilerle duygusal ilişki kurmada zorlanır (psişik anestezi). Dikkat ve bellek sorunları yaşar, işini ya da eğitimini sürdüremez hale gelir. Her şeye aşırı tepki gösterir. Gerçek dışılık hissi (derealizasyon), kendinden ayrılmış olma hissi (depersonalizasyon) ortaya çıkabilir. Aile yaşamı bozulur. Anksiyete, panik, öfke patlamaları, karamsarlık, suçluluk duygusu, ölüm korkusu oluşur. Kendine ve geleceğe güveni kalmamıştır. Bu olumsuz duygularla başa çıkabilmek için alkol ve uyuşturuculara yönelebilir. Ağrı, bulantı, hipertansiyon, taşikardi, terleme, kol ve bacaklarda acı, reflekslerde artış, titreme, sık idrara çıkma gibi somatik yakınmalar görülür. İntihar denemeleri olabilir.

Performans Takip Formu (PKT) eğitmenleriniz internet üzerinden girsin, siz sadece çıktıları alın.

Zamanında müdahale edilmemiş vakalarda PTSB tablosuna giderek yaygın anksiyete bozukluğu, sosyal anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk (özellikle batıl itikatlar, doğaüstü düşünceler), panik atak, fobiler, distimi, majör depresyon, borderline kişilik bozukluğu gibi rahatsızlıklar da katılmaya başlar ve durumları ağırlaşır.

Mültidisipliner tedavi sürecinde ise, farmakolojik müdahale belirtilere yöneliktir ve çok gerekli olduğunda başvurulmakta, sıklıkla üç grup ilaç (antidepresanlar, benzodiazepinler ve beta-blokerler) birlikte kullanılmaktadır. Psikoterapi açısından da, dehşet ve korkunun yoğun olduğu erken dönemde Destekleyici Psikoterapi yöntemleri, kaçınma davranışlarının ortaya çıktığı dönemde ise Davranışçı Psikoterapi uygulamaları iyi sonuçlar vermektedir.

Son olarak yukarıda sözünü ettiğim tehlikenin altını çizmek istiyorum : Şiddet ve kargaşayla, patlayan terör bombaları, saçılan ceset parçaları, yaralama, öldürme, işkence, tecavüz, savaş göçmenleriyle (ben sürgünleri diyorum) dolu günler yaşarken, özellikle çocuklarımızın bu travmayı kişiliklerinde geleceğe taşımaları olasılığı ve ileride yaratabileceği hem bireysel hem de toplumsal sorunlar üzerinde dikkatle düşünmek, gerekli psikolojik ve pedagojik önlemleri zaman yitirmeden almak zorundayız.

Oben Güney Saraçoğlu, Klinik Psikolog

Yorumlar (0)

Henüz yorum yapılmadı
Üyelik Gerekli

Yorum yapanları görebilmek ve yorum yapabilmek için üye girişi yapmanız gerekmektedir.

Psikolog (Klinik)

Yenilenen EÇOP'u Denediniz mi?
Engelli Çocuklar Otomasyon Programı (EÇOP) yenilendi, Demo indirip anında, MEBBİS'den bilgilerinizi yükleyerek hemen kullanmaya başlayabilirsiniz.
ÜCRETSİZ demoyu hemen indirin ve yükleyin.
  • SINIRSIZ Kullanıcı ve Öğrenci
  • Veritabanı sunucu hizmeti
  • Uzak sunucuya otomatik yedekleme
  • E-fatura entegrasyonu
  • Web tabanlı (mobil uyumlu) veya Masaüstü kullanımı
  • MEBBİS otomatik veri alma ve aktarımı
  • Tüm formların otomatik hazırlanması
  • Yılsonu değerlerlendirme işlemlerinin tek tuşla yapılması
  • Faturaların otomatik üretilmesi ve hatasız MEBBİS'e aktarılması
  • Online teknik destek imkanı
  • Pratik ders yazılabilmesi
Eleman mı Arıyorsunuz?

Kurumunuzda çalışacak personele mi ihtiyacınız var?

Artık bunları dert etmeyin! Hemen bir iş ilanı ver, gelen başvuruları incele, birkaç görüşme yap ve uzmanla çalışmaya başla. Hepsi bu...

Kullanıcı Görüşleri...
Ücretsiz İş İlanı
Özel eğitim ve sağlığın ortak paydası olan Rehabilitasyon.com adresinin sektöre özel iş veren ile iş arayan arasında ne kadar iyi bir köprü olduğunu görebilmeniz için çok kısa süreliğini ÜCRETSİZ bir İş İlanı verebilirsiniz.