ÖZEL EĞİTİMDE DRAMA

Eski Yunancada "bir şey yapma" anlamında kullanılan drama sözcüğü aynı zamanda oynamak anlamı da taşımaktadır.

ÖZEL EĞİTİMDE DRAMA

Eski Yunancada “bir şey yapma” anlamında kullanılan drama sözcüğü aynı zamanda oynamak anlamı da taşımaktadır. Bu tanımlardan anlaşıldığı üzre drama anlamlı bir şey yapmadır. Eğitim yönünden de drama insanın kendisiyle ve çevresiyle olan ilişkilerini grup çalışmalarında dram tekniği ve doğaçlama yöntemiyle incelemektir.

Drama bir liderin veya öğretmenin önderliğinde bir durum olay, ya da anın tiyatro tekniklerinden yararlanılarak yapılan grup etkinliği, çalışması ve canlandırılmasıdır. Bu canlandırma yaşam durumlarını kurgulamak olabildiği gibi bir öğretimi yansıtmak için de olabilir. Dramanın özünü oluşturan oyun ve canlandırmalar oynama eğlencesi yanında kişiyi eğitip öğretim sürecine de dahil eder.

Eğitimde ve eğitimin bir parçası olan özel eğitimde drama, insanın öncelikle bir birey olarak özgüvenini geliştirir. Onun dil, bilişsel, motor ve sosyal yönden gelişimini sağlar. İşbirliği yapabilmesinin diğerleri ile dayanışma ve yardımlaşmasının ve sorumluluk almanın zevkini yaşatır. Böylelikle birey öncelikle kendini tanımaktan başlayan ve sosyal yönden iş birliği içerisinde üretkenlikten oluşan bir süreçte kendisini geliştirir.

Özel eğitim öğrencilerinin bireysel öğrenme özellikleri onların gelişmesinde en etken temel hazırlık becerilerinden birini oluşturmakla birlikte, bireylerin özelliklerine göre oluşturulacak keyifli ve eğlenceli öğretim oturumlarına hizmet eden drama, öğrencilerin öğretim sürecine sıkılmadan aktif olarak katılmalarını sağlamaktadır. Öğretilmek istenen her beceri dram, tiyatral teknikler, eğlenceli aktiviteler ile öğrencilere kazandırılmaya çalışıldığı zaman öğrenciler aktif öğrenme sürecine dahil olmakta ve öğretilmek istenen becerileri daha kısa sürede ve kalıcı halde edinmektedirler.

Bireysellleştirilmş Eğitim Proğramını(BEP) kolayca hazırlayın.

Drama oyunun tüm özelliklerinden yararlanarak “hedef”lerini ortaya koyar. Oyunun hedefleri ile benzerliği bulunan dramanın hedeflerini şöyle sıralayabiliriz: (finlay-jonson, 1987)

• Çocuklarda yaratıcılık ve estetik gelişimi sağlamak,

• Çocuklarda eleştirisel düşünme yeteneğini kazandırmak,

• Çocuklarda sosyal gelişim ve birlikte çalışma alışkanlıklarını kazandırmak,

• Çocuklarda kendine güven duyma ve karar verme becerilerini kazandırmak,

• Çocuklarda dil ve iletişim becerilerini kazandırmak,

• Çocuklarda imgelem gücünü, duygularını ve düşüncelerini geliştirmek’tir.

Dramanın hedefleri çocukların oyuna başlaması ile birlikte gelişmekte ve giderek sistematik bir niteliğe ulaşmaktadır. Drama, çocukların oyunlarından hareket ederek kendi sistemini kurmaktadır. Oyun, dramanın gelişmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Çocuğun sosyal ve psikolojik yönden de kişilik kazanmasına katkıda bulunur. (Seachore, 1976:48-49)

Dramanın özel eğitime muhtaç öğrenci gelişimine etkisi

Drama; hareket, konuşma ve hayalî dramatik çalışmayı içermektedir. Öğretmen yapıcı etkinliği cesaretlendirirken, aynı zamanda bazı materyallerin tahrip edilmesine de müsaade etmelidir. Drama, çocuğun sık sık şiddet ve saldırganlığını ortaya çıkarmasına da fırsat sağlamalıdır. Öğretmenin bu durumda, grubu uygun bir şekilde gerçeğe döndürmesi gerekir. Hayal, yapmacık ve inanılmayana geçici olarak razı olma çocuğun dramatik oyununda görülür.Çocuk kendisine ve çevresindeki dünyaya güven duymaya başladıkça, tecrübelerin sembolik sunumlarına duyulan ihtiyaç da azalmaya başlayacaktır.Gerçek hayat, çocuğun keşfetmesi ve maceraya atılması için ona sayısız fırsatlar sağlar.Zekâ engelli çocuk, tecrübeleri ile, makinelerin nasıl çalıştığı, bitki ve hayvanların nasıl büyüdüğünü öğrendikçe, gerçek ve hayal arasındaki farkı da ayırt eder. Burada dramanın amacı, sadece hayalî hikâyeleri canlandırmak değil hikâyenin ortaya attığı sorularla, düşünme düzeyini derinleştirmek, zihinsel boşalımı ve kendini ifade edebilmeyi sağlamaktır. Ayrıca, drama, çocuğun"niçin" ve "nasıl" sorularını sormasına yardımcı olur. Geziler yapmak ve olanları sonradan yeniden canlandırmak, mevsimlerde yaşanan değişiklikler sosyal güven ve dili geliştirmeye yardım eden fırsatlardır. Bu çocukların öğretmenleri drama yaparken eğitim verdiklerinin farkında olmayabilirler.

Öğrenciye verilen eğitim modüllerinin sınır kontrolü otomatik yapın.

Dramanın eğitimde kullanılması, çocuğun daha iyi anlama ve düşünmesine yardım eder. Hayal gücü sınırlı olan çocukların mümkün olduğu kadar çok ve gerçek şeyi tanımasına, görmesine, dokunmasına ve kullanmasına fırsat tanınmalıdır. Fakat, onlar yine de çevre hakkındaki bilgileri derinleşene kadar, gerçek olan ile olmayan arasındaki farkı muhtemelen göremezler.Zekâ engelli çocuklar, gerçeğe daha yakın tutulmak zorunda olduklarından öğretmenleri onlara gerçek uyarıcı bulmakta güçlük çekebilir. Ancak, yeme-içme, soyunma-yatma, uyuma-uyanma, giyinme gibi çocukların günlük hayatlarında ve hayalî oyunlarında sık görülen etkinlikleri, öğretmenler dramatik durumlara kaynak olarak kullanabilirler. Sıcak ve soğuk şeyleri yeme ve içme, sevdiği ya da sevmediği yiyeceği yeme, gülme-ağlama, yiyen ve içen hayvanları izleme, yeme ve yürümelerini taklit etme, çevreyi incelemek için yürüyüşe çıkma gibi etkinlikler, çeşitli ortamlarda farklı şekilde kolaylıkla oynanabilir. Örneğin; karlı havada yürürken güneş çıkabilir ya da çaya şeker yerine yanlışlıkla tuz konulabilir. Her durum, yeni bir tecrübedir. Bilhassa ziyaretler ve ziyaretçiler dramatik etkinliklerin kaynağıdırlar. Öğretmen, bu etkinlikleri çocukların duygusal ve zihinsel gelişimine yardımcı olmak, ev ile okul yaşantısını birbirine yaklaştırıcı dramatik çalışma yapmak için kullanabilir. Bu çalışmalar sırasında açık ve kesin olunması, karışık fikirler verilmemesi ve fiziksel temas kullanılması gerekir.

Dramatik aktivite sırasında problem ortaya çıkabilir. Bunların çözümü yine çocuklar tarafından yapılır, sonra bunu diğer problemler de takip edebilir. Eğer oyun gürültüyü gerektiriyorsa bu engellenmemelidir. Öğretmen, disiplini sağlamak için zil, davul gibi bir alet kullanabilir. Bu alet çocukların dikkatlerini toplamaları için uyarı vazifesi görür.Birden fazla özrü olan çocukla çalışırken yardımcı olması için, odada başka yetişkinler de bulunabilir.Bu, çocukların kişiliğini kazanmasına yardım eder. Etkinlik bittikten sonra rahatlama dönemi gelir. Bunun için de sakin müzik eşliğinde hareket yapılabilir. Her şey bittikten sonra ise yapılan etkinliğin tartışması yapılmalıdır. Diğer çocuklar gibi, engelli çocukların da sevgiye, zamana, sabır ve saygıya ihtiyaçları olduğu unutulmamalıdır.

Öğrencilere verilen dersleri MEBBİS'e otomatik aktarın.

 Özel Eğitime Gereksinimi Olan Çocuklarda

Drama ve İletişim Becerileri

    Özel eğitime gereksinimi olan çocuklarla ilgili en yaygın eğitim programlarından biri, iletişim konusunda çektikleri zorluktur. Bu çocukların çoğunda, iletişim aracı olan konuşma becerisi zayıftır. Bazıları konuşulan kelimeyi zor anlar ve bazılarının sahip olduğu özel dil zorlukları, bu çocuklarla iletişim kurma işini zevksiz ve ümitsiz bir hale dönüştürür.

   Drama çalışmaları, çocuğun halihazırda üzerinde çalıştığı kelime hazinesini, çocuğa farklı doğal ortamlarda ve normal konuşma ile sunmak için kullanılabilir. Örneğin, “içinde” ve “dışında” gibi edatların daha iyi anlaşılması için alışverişle ilgili bir dramatik oyun oynayıp, marketten alınanları sepetin “içine” koyup “dışına” çıkararak bu edatlar eylem halinde gösterilebilir. Çocuklar hayali bir oyunda kıyıdaki dalgaların “içine” ve “dışına” atlayabilirler, hikayelerin basit dramatizasyonu yapılarak yağmurlu bir günde “dışarı” çıkmak için giyinebilir ve “içeri” girdiklerinde ıslak elbiselerini çıkarabilirler. Çocuk bu şekilde aynı kelimelerin farklı biçimde kullanımını işitmeye alışabilir, bir kelimeyle yapacağı ilişkilendirmelerin sayısını arttırabilir. Böylece basit drama tekniklerini kullanarak birçok kelime kazanıp, bunları genelleştirebilir.

    Drama, zorluk veya hayal kırıklığı sonucu çocuğun ses çıkarma isteksizliğini yenmek için kullanılabilir. Bazı çocuklar, geçmişte kendilerine güç geldiği için ses çıkartmaktan vazgeçmiş olabilirler, sadece zevk için yapmaya başlayabilirler. Bir çok dil geliştirme programında, bu tutumu tersine çevirmek için çocuk konuşmaya çalıştığında övgü veya sevdiği bir yiyecek verilerek ödüllendirilir. Bu onun için konuşmayı zevkli hale getirir. Drama da biraz farklı bir şekilde olmakla birlikte aynı etkiyi yaratabilir. Drama çalışması sırasında gerçek ödüller pek kullanılmaz; ancak övgü veya zevk ifadeleri gibi ödüller mutlaka kullanılır. Ancak çocukların dramadan aldıkları esas ödül, rol yapabiliyor olmaktan duydukları tatmin ve kendisi gibi eğleniyor görünen diğer çocukların veya bir yetişkinin kesintisiz ilgisine dahil olmaktır.

Öğrencilere verilen dersleri MEBBİS'e otomatik aktarın.

    Drama bir çocuğun gelişiminin doğal parçası olduğundan çocukların büyük çoğunluğu ondan zevk alır, bu  durumda drama kesinlikle eğlenceli olmalıdır. Çocuğun ilgilendiği ya da yapmaktan hoşlandığı bir konu seçildiğinde, bu ilgi alanına dayalı drama faaliyetinin bir parçası olarak anlamsız sesleri ortaya koyabiliriz. Örneğin erken çocukluk döneminde çocuklar, kelimelerden çok hareketten hoşlanırlar. Sesler, harekete eşlik edecek biçimde kullanılır. El yıkıyormuş gibi yaparken basit efektler çıkarılabilir, “Sıcak suya dokun, offf! Çok sıcak! Şimdi soğuk suyu açalım, offf! Çok soğuk!” çocuklar sesleri duymaktan ve onlar arasında ayrım yapmaktan hoşlanırlar. Çocukları sesleri taklit ederek çıkarmaları için zorlamak, ses çıkarmak konusunda isteksiz hale getirebilir. Çocuklar zaman içinde kendi istekleriyle sesleri çıkarmaya yöneleceklerdir. Benzer yaklaşım, tekrar edilen kafiyelerle, hayvan seslerinin, araba sesinin, yağmur sesinin, kapıların çarpılmasının vb. olduğu hikayelerde kullanılabilir.

    Drama çalışması, çocuğun doğal olarak jest yapma aralığını genişletmekte idealdir. Konuşulanı çok iyi anlayabilen, ancak dili kullanmada problemi olan çocuklar söylemek istediklerini anlatmak için jestlere ağırlık vermek zorunda kalabilirler. Bazıları bunu etkin bir biçimde yapabiliyorken, bazıları konuşmanın jestle nasıl destekleneceğini öğrenmede yardıma ihtiyaç duyabilirler. Çocukların elleriyle ve vücutlarıyla konuşma yeteneklerini geliştirmeye yönelik drama çalışmaları onların daha serbest iletişim kurmalarını sağlayabilir.

   İletişim, sadece istek ve ihtiyaçlarımızı başkalarına bildirmekle ilgili değildir, aynı zamanda başkalarıyla temas kurma aracıdır. Çocukların gerçekten söylemek istedikleri bir şey yoksa konuşmak için gayret sarf etmeyebilirler. Yapılan çalışmalar, dramaların iletişim süreci içinde yaptığı en yaygın etkinin çocukların daha sonra onun hakkında konuşma isteği duymak olduğunu ortaya çıkarmıştır. Drama ile işlenen konu bir konuşma konusu ortaya çıkartmakta ve bu konuyu fiziksel olarak canlandırmış olmaları, onu çocukların gözünde daha gerçekmiş gibi göstererek bu tecrübeleri hakkında konuşmaya sevk etmektedir. Ayrıca dramatik oyunun sonunda tartışma yapılır. Tartışmanın amacı: oynanan problemi tanımak, çözümünü öğrenmek ve başka çözüm yollarını keşfetmektir. Tartışma açık uçlu sorulara yer verebilir ve  bu soruların tek bir doğrusu da olmaz..

Kurumunuza ait program, modül sınırlamalarını siz değil, otomasyonunuz takip etsin.

 Dramatizasyon gibi faaliyetler çocukların yaşadıkları tecrübeyi mantıklı ve belli bir düzen içinde yeniden anlatmalarına yardımcı olabilmektedir.

 Gönen (1998), zihin engelli çocukların sosyal becerilerinin gelişiminde drama yönteminin oldukça önemli olduğunu ifade etmektedir. Çocuğun sosyalleşmesinde çevresindekilerle özellikle de arkadaşları ile ilişkileri oldukça önemlidir. Çocuklar drama gruplarında iş birliği, paylaşma, başkalarına saygı duyma ve benzeri davranışları öğrenmektedirler (Ömeroğlu ve diğerleri, 2003).

 Genel Amaçlar

•  Bilişsel gelişimde kendisini tanımasını destekleme / sağlama
• Bilişsel gelişimde ihtiyacı olan kavramların öğrenilmesini destekleme
• Bilişsel gelişimde algılamayı destekleme
• Bilişsel, sosyal ve duygusal gelişiminde bireyin kendine güven duymasını sağlama
• Yaratıcı düşünce ve hayal gücünü geliştirme
• Dil gelişiminde anlama ve ifade edebilme becerisini destekleme
• Verilen yönergeye uygun hareket edebilmelerini sağlama
• Kendisini ifade edebilmesini destekleme
• Sosyal gelişimde paylaşma ve yardımlaşma becerilerini geliştirme ve destekleme
• Yetişkinler ve kendi akranları ile işbirliği yapmasını sağlama
• Dinleme becerisini destekleme
• Empati kurabilmeyi destekleme
• Kendine, arkadaşlarına ve yetişkine güven duyma yeteneğini geliştirme
• Bireyin gurup etkileşimlerine uyum sağlamasına ve rahatlamasına yardımcı olma
• Görsel, işitsel ve dokunsal algı açısından bilişsel gelişimi destekleme
• Her bireyin farklı duygu ve düşünceleri olabileceğini algılayabilmelerini sağlama
• Bireyin duygu ve düşüncelerini rahat bir şekilde ifade edebilmesi için çeşitli fırsatlar tanıma
• Motor gelişiminde bireyin kendi vücudunu tanıma ve destekleme
• Vücudun koordineli olarak hareketini destekleme
• Vücudun dengesini, esnekliğini ve kas gevşekliğini sağlama
• Kol ve bacak kaslarının  koordineli olarak hareket edebilmesini destekleme
• Küçük kas-motor becerilerinde el-göz koordinasyonu ve el kullanımının gelişimini destekleme
• El-ayak-parmak kaslarının koordineli olarak hareketini destekleme
• Kendini daha rahat ifade edebilmesi
• Özgüvenin gelişmesi
• Rol alma, taklitle öğrenme, oyunla etkin öğrenme
• Yaratıcılığının ve hayal gücünün gelişmesi
• Başkalarıyla sağlıklı iletişim kurabilmesi
• Dil ve konuşma becerilerinin gelişmesi
• Beden dilini daha iyi kullanması
• Motor ve özbakım becerilerinin gelişmesi
• Bilişsel becerilerinin gelişmesi
• Empati becerilerinin gelişmesi
• Toplumsal uyum ve kurallara uyma, anlama
• Disiplin
• Kontrol duygusunun gelişmesi
• Dikkat süresinin uzatılması
• Paylaşma, işbirliği, yardımlaşma becerilerinin gelişmesi
• Sorumluluk alma becerilerinin gelişmesi
• Sıra alma ve bekleme becerilerinin gelişmesi
• Problem çözme becerilerinin gelişmesi
• Karar verme becerilerinin gelişmesi
• Dinleme becerilerinin gelişmesi sağlanabilir.

Bu çocuklarda görsel-işitsel algı problemleri, dikkat dağınıklığı, alıcı ve ifade edici dil gelişiminde gerilik olduğundan bütün uygulamalarda model olma, ipucu verme, genelleme yapma, sözel ve fiziksel destek sağlama gibi çeşitli eğitim metodları kullanılmaktadır.

Öğrenciye verilen eğitim modüllerinin sınır kontrolü otomatik yapın.

 Zihinsel özürlü çocuk hayal gücünü kullanmada ve soyut fikirlerle uğraşmada yavaş olduğundan eğitimcinin daha fazla yardım ve desteğine ihtiyaç duyar. Bu çocuklar tecrübelerini daha sık tekrarlamalı ve sonuçta kendine güven duymalıdır. Rol yapma onun hayal gücünü kullanmayı öğrenmesini ve sözel iletişimi geliştirmesini sağlar. Ritmik ve hareketli oyunlar ise büyük kasların gelişimine yardımcı olur. Basit hikayelerin canlandırılmasına çok daha sonra başlanır. 

Ödül ve teşviğe normal çocuklardan daha fazla ihtiyacı olan bu çocuklar gruptan ayrılıp belli bir karaktere bürünmeye ilgi gösterdiği zaman bir sonraki adıma hazır demektir. Kendilerine güven duymadan kendilerini ifade etme özgürlüğünü gösteremeyen bu çocukların, farklı cinsiyet rollerini alabilmeleri mümkün değildir. Zamanla, alışma süresi tamamlanarak oyuna katılan çocuk için drama çalışmaları; sosyal gelişim, duygusal rahatlama ve bir öğrenme yolu olduğu için oldukça yararlıdır.

Kaynak: ???