08-04-2019 |

Kalabalıklar Daha mı Bilgedir?

İngiliz bilim adamı Francis Galton/1906/İngiltere-Plymouth "öküzün ağırlığı yarışması"

Psikoloji ve istatistik alanın önemli isimlerden İngiliz bilim adamı Sir Francis Galton, toplumun sağlıklı ve güçlü olabilmesi için: soyluluk ve seçici çiftleşme sonucu ortaya çıkan bireylerce yönetilmesini savunurdu.

Ta ki, 1906 yılında İngiltere Plymouth'da bir gezisinde canlı hayvan pazarında  "öküzün ağırlığı yarışması"na tanık oluncaya kadar.

Yarışmaya, çoban, kasap ve yetiştirici gibi uzman kişiler olduğu gibi, "uzman" tanımına girmeyen meraklı kişiler, köy ahalisi ve hatta ziyaretçiler bile katılır. Dahası, "sıradan" kişilerin sayısı, uzmanlardan kat kat fazladır.

Gelelim yarışmaya :)

800 katılımcıya panayırdaki bir öküz gösterilerek: 'kesildikten ve derisi yüzüldükten sonra kaç kilogram et çıkacağı' sorulur. Ve katılımcılar panayır meydanında sergilenen öküzün ağırlığına ilişkin tahminini bir kağıda yazar. Ve çekilişe katılırlar. En yakın tahminde bulunan ödül kazanacaktır.

Galton, yarışma sonrası, kâğıtların hepsini toplayıp, tahminlerin ortalamasını almış. Ve görmüş ki;

Yarışmada sergilenen öküzün gerçek ağırlığı 539 kilogram iken, yarışmaya katılan 800 kişinin tahminlerinin ortalaması 538.65 kilogramdır ! YANİ: Uzman olmayanların çoğunluğu oluşturduğu bu topluluk, öküzün gerçek ağırlığını 935 gram kadar bir yanılgı ile bilebilmiş.  Yaptığı anket sayesinde fark etmiş ki, topluluğun ortalamasının hata payı %1.

Hatta sıradan çiftçilerin ortak aklının tek tek uzmanlardan daha iyi olduğunu saptar. Topluluk çoğu uzmanın yaptığı tahminden daha iyi bir tahminde bulunmuştur. 

Galton bu deneyi defalarca tekrarlayarak şu gerçeği görmüş,

"konuyla alakasız olsalar bile kitlelerin de bir fikri-kanaati-tahmini vardır ve bu ölçü doğruya işaret etmektedir."

2004 YILINDA "Öküzün Ağırlığı Yarışması" James Surowiecki'nin "The Wisdom of Crowds" (Kitlelerin Bilgeliği) kitabında yer almıştır. ok kişinin aklı neden az kişinin aklından üstündür ve kolektif akıl iş dünyasını, ekonomileri, toplumları ve ulusları nasıl biçimlendirir?) Kitapta üstünde durulan Kitlelerin Bilgeliği Teorisine göre, "çok sayıdaki çok bilmeyen kişinin bilgisi", "az sayıdaki çokbilmiş kişinin bilgisi"nden daha üstün olabiliyor. YANİ: Kitleler GERÇEĞİ görebiliyor. 

Bireysellleştirilmş Eğitim Proğramını(BEP) kolayca hazırlayın.

"Kim 500 milyar ister?" yarışmasından örnek verirsek; yarışmacılar uzman yakınlarına sormak için telefon joker hakkını kullanırlardı. Her zaman uzmana sorulduğunda doğru cevap alabilme oranı, stüdyodaki seyircilere sorulduğundakinden daha DÜŞÜK bir ihtimaldi. 

Her insan tahminde bulunurken hata yapar, yani doğruyu tam olarak bulamaz. Eğer elinizde yeterince gözlem var ise, bazı insanlar eksik söyleyeceği, bazı insanlar da fazla söyleyeceği için, ortalamada hata payının sıfır olması beklenir. Yani kitleler doğruyu ehil kişilerden daha iyi bulurlar. Buna KİTLELERİN BİLGELİĞİ denir. 

Ancak bunun için bazı koşullar vardır!

Bu koşullar sağlandığında çok sayıda insanın ortak aklı, o grubu oluşturan tek tek bireylerden daha doğru sonuçlara ulaşabiliyor. Grubun aklı, o grubun içindeki en akıllı bireyden daha üstündür. 

KOŞULLAR:

 1. Çeşitlilik. İnsanlar merkezi bir aklın güdümüne girmez, kanaatlerini hiçbir kısıtlama olmaksızın iletebilirse.Yani; kalabalık olabildiğince farklı görüşten insanlardan oluşmalı. Tersinden söylersek, aynı fikirde insanlardan oluşan bir kalabalığın kararı o kadar da yerinde olmuyor. 

2. Merkeziyetçi bir yapının olmaması. Hiyerarşik yapılarda kolektif akıl etkin hale gelemiyor.

3. Bağımsızlık. Kişiler karar verirken çevresindekilerin etkisi altında kalmamalılar. 

4.Elbette bir karar verme mekanizmasının kurulması, kişilerin özel kararlarının kolektif karara dönüşebilmesinin sağlanması.

       'Doğru koşullarda gruplar akıllıdır ve gruptaki en zeki insandan daha zekidir'  SİR F. Galton

Bir sonraki makalemde görüşmek üzere  :)

Uzm. Pedagog Gamze YÜCEL

James Surowiecki'nin "The Wisdom of Crowds"(Kitlelerin Bilgeliği)

Yorumlar (0)

Henüz yorum yapılmadı
Üyelik Gerekli

Yorum yapanları görebilmek ve yorum yapabilmek için üye girişi yapmanız gerekmektedir.

Okul Müdürü

Eleman mı Arıyorsunuz?

Kurumunuz büyüyor, ekstra yeni personele mi ihtiyacınız oldu?

Artık bunları dert etmeyin! Hemen bir iş ilanı ver, gelen başvuruları incele, birkaç görüşme yap ve uzmanla çalışmaya başla. Hepsi bu...

Ücretsiz İş İlanı
Özel eğitim ve sağlığın ortak paydası olan Rehabilitasyon.com adresinin sektöre özel iş veren ile iş arayan arasında ne kadar iyi bir köprü olduğunu görebilmeniz için çok kısa süreliğini ÜCRETSİZ bir İş İlanı verebilirsiniz.

Öğrencilere verilen dersleri MEBBİS'e otomatik aktarın.