16-12-2016 |

Dil Yetersizliklerinin Değerlendirilmesi ( Özel Eğitim )A

I. DİL BOZUKLUĞU VE KONUŞMA BOZUKLUĞU NEDİR?

Dil bozukluğu çoğu yönüyle konuşma bozukluğundan ayrılır. Konuşma bozukluğu seslerin oluşumunda meydana gelen bozuklukları kapsar. Örneğin –r sesinin çıkarılamaması, kekemelik ya da boğuk sese sahip olunması gibi durumlar konuşma bozukluğu ile ifade edilir. Dil bozukluğu ise daha geniş bir anlama sahiptir. Yani dildeki morfolojik ve semantik bozuklukları kapsar. 

IDEA 2004’e göre, konuşma ve dil bozukluğu çocukların öğrenim performansını ciddi anlamda etkileyen kekeleme, konuşma sakatlığı ve ses bozukluğu gibi iletişim bozuklukları olarak tanımlanır. Daha basit bir tanımla, konuşma bozukluğuna sahip bir çocuk aşağıdaki zorluklarla karşılaşır:

    1.Sesleri tam olarak çıkarma, 2.Normal bir akışta konuşma, 3.Normal bir ritimde konuşma, 4.Sesini etkili kullanma                 Dil bozukluğu olan bir çocukta da şu durumlar görülür:

? Soruları anlama ve yönergeler uymada güçlük (Alıcı dil problemi)

? Fikir ve düşüncelerini ifade etmede güçlük (İfade edici dil problemi) 

 II. DİL EDİNİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR

A. FONOLOJİ (PHONOLOGY)

Bir dilin oluşumundaki temel ses sistemi fonoloji olarak adlandırılır. İletişimde beden dili, jest ve mimik kullanımının yanı sıra sesler dilin en temel iletişim kaynağını oluşturur. İnsanlar çok çeşitli sesler çıkarabilir fakat dildeki her ses iletişimi sağlamaz.

B. MORFOLOJİ (MORPHOLOGY)

Dildeki anlamlı en küçük parçaya morfoloji adı verilir. Seslerin bir araya gelip anlamlı birer yapı oluşturmaları olarak da tanımlanabilir. Çocuklarda morfoloji kuralları küçük yaşlarda, özellikle de 4-7 yaş arasında gelişir. Bu dönemde çocuklar bazı dil bilgisi kurallarını, kullandıkları benzer durumlarda genelleme gibi hataları sıkça yaparlar.

Öğrenci ve Veli bilgilerinin kolayca takip edin.

C. SÖZDİZİMİ (SYNTAX)

Cümle oluşturmak için sözcüklerin kurallı ve anlamlı bir biçimde sıralanmasını ifade eder. Genel bir deyişle dil bilgisi olarak da tanımlanabilir, fakat sözdizimi kuralları okullarda öğretilen dil bilgisi kurallarıdır diyemeyiz. Sözdizimi içeriğinde yer alan kurallar konuşmacının kendinden gelen anlamlı kurallarını içerir. Bu nedenle sözcükleri anlamlı bir biçimde birleştirme diye de tanımlanır.

D. ANLAMBİLİM (SEMANTICS)

Sözcüklerin ne anlam içerdiği ile ilgilidir. Sözcüklerin kullanıldığı cümleye göre anlam kazanması ile ilişkilidir. Konuşma problemi olan çocukların bir çoğunda kelime dağarcığı sıkıntısına rastlanmaktadır. Bunun yanı sıra cümleleri anlmama ya da yanlış yorumlama da görülmektedir.

E. KULLANIM/FAYDA (PRAGMATICS)

Thompson (1997)’ın tanımına göre, sosyal ortamlarda ve durumlarda dilin kullanımını ifade eder. İnsanlar konuşma şekillerini, bulundukları ortam ve duruma göre değiştirip biçimlendirirler.

F. ALICI DİL

Dinleyici tepkisi ya da davranışı diye tanımlanır. Yani dinleyicinin duyduğunu anlamada ne kadar yetenekli olduğunu ifade eder. İşaret dili kullanan işitme engelliler alıcı dil probleminin dışında yer alırlar. Bir dil işitildiğinde onu yalnızca duymak yeterli değildir, anlamak da gerekir. Dili anlamak çok karışık ve ilişkili becerilere dayalıdır. Konuşulan dilin algılanması sürecinde, konuşmacının sözlerine odaklanma, belirli sesleri duyma, seslerin nasıl bir arada anlamlı bütün oluşturduğunu kavrayabilme, söz ve söz öbeklerini fark edebilme ve mesajı anlama yer alır. Bunların herhangi birinde meydana gelen anlama güçlüğü iletişimde problem olduğu anlamına gelir.

G. İFADE EDİCİ DİL

Stawe (2005) e göre Konuşma, dil ile duygu ve düşünceleri ifade etme yeteneğidir. Dil üretimi diye de adlandırılabilir. Dilde fikirlerin ifade edilmesi birçok becerinin kullanılmasını gerektirir. İnsanlar kendilerini ifade ederken sadece sesleri çıkarma yeteneklerini değil, kelimeleri belirli bir düzende telaffuz etme, cümle ve söz öbeklerini doğru bir düzen de kurma yeteneklerini de kullanırlar.

Öğrenci, veli, verilen eğitimler, kesilen faturalara ait ayrıntılı istatistik çıkartın.

III. DİLİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Dil değerlendirmesinde temel olarak aşağıdaki soruların yanıtları aranmaktadır:

1.Bir dil sorunu var mıdır?

2. Dil sorununun nedeni nedir?

3. Dilin hangi alanlarında sorun vardır? Çocuğun dili nasıl özellikler göstermektedir?

4.Bu çocuk için ne önerilebilir?

Değerlendirmede kullanılan yaklaşım, bu sorulardan hangisinin yanıtının arandığına ve değerlendirmeyi yapan kişinin dil gelişimi ve bozuklukları konusundaki bakış açısına bağlı olarak farklılaşır. Değerlendirme için kullanılan iki temel yaklaşım vardır.Biri normları veya ortalama performans düzeyini temel alan yaklaşım (normreferenced approach), diğeri ise çocuğun kendi performansını tanımlayan ölçüt bağımlı yaklaşımdır.

Bu yaklaşımlar aslında değerlendirmenin iki temel sorusunu oluşturur. Norm bağımlı yaklaşım, “çocuğun performansı yaşıtlarından farklı mı, yani çocukta bir dil sorunu var mı” sorusunu araştırır. Ölçüt bağımlı yaklaşım ise “çocuğun dil becerilerinin nasıl özellikler gösterdiği” sorusunu yanıtlamaya çalışır. Bu soru bağlamında, çocuğun dil becerilerini betimlemek için kullanılan tüm işlemler betimleyici yaklaşım içinde ele alınır.

A. FORMAL DEĞERLENDİRME

1. Standart Testler: Norm bağımlı yaklaşımda dilin değerlendirilmesi için testler, ölçekler gibi standardize edilmiş değerlendirme araçları kullanılır.Yaş gruplarına göre ve farklı dil becerilerini test etme amacıyla geliştirilmiş pek çok test vardır. Tarama veya tanı amacıyla geliştirilmiş bu testler genellikle alt performans gösteren, yani dilde sorunu olan çocukları belirleme amacı ile kullanılır.

Standart testlerin kullanımının yararlarından biri çocuğun performansını normal gelişim gösteren çocuklarla karşılaştırma ve nicel olarak değerlendirme olanağı sağlamasıdır. Bu testlerin hazır ve uygulama açısından pratik olmaları, güvenilir ve geçerliği olan ölçüm Sayfa 5/16 engelsizumutlar.com sağlamaları önemli bir değerlendirme yolu olarak görülmelerine neden olmaktadır.Standart testlerin kullanımında bireysel, sosyal ve kültürel farklılıkların gözardı edilmesi riski de söz konusudur. Ses hataları nedeniyle değerlendirilen bir çocuğun / n / sesini test etme amacıyla gösterilen resimli kartlardan “nine” resmini isimlendirmesi istendiğinde “ebe“ sözcüğünü kullanma eğilimi klinik gözlemler arasında yer almaktadır. Bir çocuğun norm standarda dayalı testte kullanılan işlemlere aşina olmaması da çocuğun o işlemdeki başarısızlığının nedeni olabilir. Sıralanan tüm bu sınırlılıklar testlerin dilin değerlendirilmesindeki rolünün azımsanmasına yol açmamalıdır.

Öğrencilere verilen dersleri MEBBİS'e otomatik aktarın.

Standart testler bazı dil becerilerinin ölçümü için yararlıdır. Üstdil becerileri gibi doğrudan test yoluyla bilgi toplamanın gerekli olduğu bazı dil becerileri vardır. Tek sözcüklü yanıtlar gerektiren bir artikülasyon testi de normal dağılımla karşılaştırma yaparak çocuğun ses hatalarının değerlendirilmesinde önemli bir başlangıç verisi sağlamaktadır. Özellikle küçük çocuklarda dilin daha yapılandırılmış işlemlerle değerlendirilmesi yarı yapılandırılmış ortamda dil örneği alınmasından daha az zaman almakta ve daha basit olmaktadır.

   Bu testleri incelersek;

             TEST                            YAŞ/SEVİYE

1. İşitsel Ayırt Etme Testi

Wepman İşitsel ayırt etme testi.4-9                                                                                                                                           Goldman-Fristoe-Woodstock İşitsel ayırt etme testi.12-16+                                                                                         Derinlemesine İşitsel ayırt etme testi.Tüm yaşlar                               

2. Genel Konuşma Dili Testleri

Öğrenci, veli, verilen eğitimler, kesilen faturalara ait ayrıntılı istatistik çıkartın.

Boehm temel kavram testi-gözden geçirme. 2.Seviye                                                                                                     Seçilmiş dil envanteri.3-8                                                                                                                                                     Temel dili Klinik değerlendirme.12.Seviye                                                                                                                       Kapsamlı alıcı ve ifade edici dil anlam testi.4-17                                                                                                                     Detroid öğrenme yeteneği testi.6-17                                                                                                                                       Gelişimsel cümle başarı testi.2-6                                                                                                                                           Kelime ve resim eşleştirme testi-gözden geçirme.2-12                                                                                                     Kelime ve resim eşleme testi-üst düzey seviye.12-15                                                                                                   Fullerton dil testi-ergenler için.11-yetişkinler                                                                                                                     Houston Dilsel gelişim Testi.6 aylıklar                                                                                                                           Piskodilbilim yetenek testi.2-10                                                                                                                                       Ergenler için konuşma envanteri.7-yetişkinler                                                                                                                 Çocuklar için konuşma envanteri.4-8                                                                                                                                   Merrill tarama testi. 1.seviye                                                                                                                                                     İfade edici dil skalası(konuşma,yazma dil skalası).2. Seviye                                                                                                       İşitsel anlama testi.3-10                                                                                                                                                             Ergen dili ve yetişkin dil testi.12-18                                                                                                                                       Dilsel gelişim testi-orta seviye.8-13                                                                                                                                       Dilsel gelişim testi-başlangıç seviyesi.4-9 aylar-12.aya kadar                                                                                               Ergenler için kelime testi.12-17                                                                                                                                       Başlangıç seviyesinde kelime testi .7-11                           

Performans Takip Formu (PKT) eğitmenleriniz internet üzerinden girsin, siz sadece çıktıları alın.

3. Dinleme Testleri

Brown-Carlsen dinlediğini anlama testi.9-12.Seviyeler                                                                                                       Seçilmiş işitsel anlama dil testi.3-11                                                                                                                               Dinleme ve anlama skalası.3-21                                                                                                                                     Kuzeybatı sözdizimi tarama testi.3-7                            

4. Dinleme Testi

 Peabody resimli kelime testi.2-18                                                                                                                                Eğitimsel ilerleme sıklık testi(dinleme). 12.Seviye                                                                                                                        Resimli kelime testi(İspanyol versiyon).18                   

Öğrenciye verilen eğitim modüllerinin sınır kontrolü otomatik yapın.

5. Konuşma Artikülasyon Testi

Goldman-Fristoe artikülasyon testi.2-16+                        

6. Fonolojik Farkındalık Testleri

Fonolojik ilerleme değerlendirmesi.2-12                                                                                                                         Bankson-Bernthal fonoloji testi.3-21                                                                                                                             Lindamood işitsel kavramsallaştırmatesti.Okul öncesi                                                                                               Lindamood işitsel kavramsallaştırma testi.Eğitim görmemiş yetişkin                                                                                       Dili benzer bölümlere ayırma farkındalık testi.4-7                                                                                                                 Fonolojik farkındalık testi.Okul öncesi

Öğrenciye verilen eğitim modüllerinin sınır kontrolü otomatik yapın.

7. Kelime Bulma Testleri  

Kelime bulma testi. 6-13                                                                                                                                                       Ergen ve yetişkin kelime bulma testi.12-80                       

2. Doktor Değerlendirmesi (Tıbbi Tanılama):Konuşma ve dil patalojistleri kimdir ve ne yapar?

Konuşma dilinde öğrenme bozukluğu olan öğrenciler sık sık konuşma-dil patalojistlerinden yardım alırlar. Bazı patalojistler öğrencilere sınıf içeriside yardım sağlamalarına rağmen, konuşmadaki bozukluk diğer ortamlarda kendini göstermeye devam eder. Patalojistlerin yaptıklarını ayırt etmek, anlamak öğrenilenlerin sınıfta vurgulanmasına rağmen öğretmenler için çok kolay değildir. Bu nedenle dil ve konuşma patalojistleri için başlıca profesyonel Sayfa 8/16 engelsizumutlar.com kuruluş olan Amerikan konuşma-dil ve duyma organizasyonu (ASHA) dil ve konuşma patalojistlerin kim oldukları ve ne yaptıkları konusunda şu bilgileri verir:

Konuşma-dil patalojistleri değerlendirme, tedavi, önleme, insan iletişimi ve iletişim bozuklukları konularında profesyonel uzmanlardır. Onlar konuşma ve dil bozukluklarını tedavi eder, ve her yaştan bireyle çalışırlar. Akıcılık bozuklukları, kekeleme, artikülasyon, ses ve dil bozuklukları, afazi gibi bozuklukları ya da disfaji gibi yutkunma ve yeme bozukluğu gibi durumları teşhis ve tedavi ederler. Aşağıdaki adımları gerçekleştirmek için kapsamlı tedavi planları hazırlar ve uygularlar:

Bireysellleştirilmş Eğitim Proğramını(BEP) kolayca hazırlayın.

? Konuşma dilinin doğru telaffuzunu öğrenmede bireylere yardımcı olma,

? Ses ve solunum sisteminin ya da doğru ses üretiminin tam olarak kontrolünün gelişimine yardımcı olma,

? Gençlerin ve çocukların anlama ve yönergeler verme, soru sorma ve cevaplama, dilbilgisini anlama ve kullanma, uygun sosyal dili kullanma, fikirlerini aktarmadaki dil problemlerine destek olma,

? Yeterli akıcı ses düzeyine ulaşmak için kekeleyen ve bu sorunla mücadele eden bireylere destek sağlama,

? Dil ve konuşma becerisini yeniden kazanmaya çalışan beyin travması geçirmiş ya da darbe almış bireylere yardımcı olma,

? İletişimin çoğaltıcı ve destekleyici sistemini kullanmaları için bireylere yardım sağlama,

? Konuşma ve dil bozukluğu olan çocuklara, ailelere ve bakıcılarına eğitim, sosyal ve mesleki ortamlarda daha etkili iletişim sağlamak ve problemlerini anlamak için danışmanlık sağlama,

? Dil ve konuşma bozukluğunu önlemede bireyleri ve toplumu bilgilendirme

 B. İNFORMAL DEĞERLENDİRMEÖğrencilerin dil yeterlilikleri hakkında doğal yollarla da birçok bilgi edinilebiliriz. Öğretmenler ya da uzmanlar öğrencinin dil örnekleme verilerini üç şekilde toplayabilir ve analiz edebilirler: Doğal yollarla, yapılandırılmış ortamla ve bilgi almaya yönelik

 1. Betimleyici Yaklaşım: Betimleyici yaklaşım; doğal dil örneği alınmasını, gözlemi ve bazı dil becerilerini değerlendirme amacıyla düzenlenmiş ölçüt bağımlı işlemlerin kullanımını içerir ve çocuğun dilinin ayrıntılı tanımlanmasını sağlar. Bu yaklaşım çocuğun dil performansının özgün düzeylerinin ayırt edilmesi ve eğitimsel hedeflerin planlanması için en yararlı yol olarak kabul edilir. En az yapılandırılmış ortam, çocuğun doğal iletişim ortamlarındakine benzer davranışlarının gözlenmesine fırsat vermektedir. Ölçüt bağımlı işlemlerin en önemli yararlarından biri çocuğun gereksinimlerine göre uyarlanabilmesi, her çocuk için özel olarak düzenlenebilmesidir. Bireyselliğin ve dilin sosyal bir iletişim aracı olarak ön planda tutulması çocuğun en iyi nasıl öğrendiğinin, yani eğitim yaklaşımlarının belirlenmesinde de yardımcı olur.

Bireysellleştirilmş Eğitim Proğramını(BEP) kolayca hazırlayın.

İfade edici dilin ölçüt bağımlı değerlendirilmesinde kullanılan üç temel işlem vardır: Taklit içeren işlemler, istenen dil yapılarının kullanımını sağlamak amacıyla düzenlenmiş işlemler ve dil örneği analizi

 2. Taklit İçeren İşlemler: Bu işlemde çocuktan söylenen ifadeyi tekrar etmesi istenir. Taklit hemen istenebilir. Bunun dışında yetişkinin modeli ile çocuğun tekrarı arasında daha uzun zaman olan geciktirilmiş taklit şeklinde de kullanılabilir. Örneğin; gösterilen iki resim için yetişkinin “masada bardak var”, “masada bardaklar var” ifadelerinden sonra çocuğun ilk ifadeyi tekrarlaması istenir. Bu işlemin genel varsayımı, hedef yapıyı bilmeyen çocuğun taklit de edemeyeceğidir. Yani çocuk “kedi eve gidiyor” cümlesindeki yönelme ekini kullanamıyorsa, “kedi ev gidiyor” diyecektir. Çocuğun bir özelliği taklit edebilmesinin çocuğun bu özelliği öğrenmeye hazır olduğunu gösterebileceğini belirtmişlerdir.

 Taklit içeren işlemlerin sınırlılıklarının bilinerek dikkatle kullanılması zorunludur. Bloom ve Lahey bir özelliğin aynı şekilde tekrar edilmesinin biçim-içerik etkileşimi hakkında bilgi vermediğine dikkat çekmiştir. Çocuk anlamını bilmeden sözceleri tekrar edebilir. Ayrıca işitsel belleği kuvvetli olan bir çocuk spontan olarak kullanmadığı bir özelliği taklit yoluyla kullanmada başarılı olabilir. Bu nedenle taklidin bir değerlendirme aracı olarak belki de en son başvurulması gereken bir teknik olduğunu öne sürmüştür

3. Dil Yapılarının Kullanımını Sağlamaya Yönelik İşlemler: Bu işlemlerde çocuktan hedef yapıyı tekrarlaması yerine bu yapıyı kendiliğinden kullanmasını sağlayacak uygun bir bağlam oluşturulur. Çocuğun düzeyine uygun, hedef dil özelliklerini ortaya çıkartan ve çocuğun ilgileneceği durumların hazırlanması değerlendirmeyi yapan kişinin deneyimine ve kısmen yaratıcılığına bağlı olmaktadır. İstenen bağlamın oluşturulması için kukla, oyuncak veya çeşitli etkinlikler kullanılabilir. Aşağıda değişik araştırmacılar tarafından kullanılan bazı işlemler ele alınmıştır

Öğrenci, veli, verilen eğitimler, kesilen faturalara ait ayrıntılı istatistik çıkartın.

 Hedef yapının örneğine benzer kullanımı: Farklı sözceler içinde model olunan özelliği çocuğun yeni bir sözce içinde kullanması kullanılan işlemlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Şimdiki zaman takısı kullanımının hedeflendiği bir işlem örnek olarak verilebilir. Bir çocuğun farklı etkinliklerini içeren üç resim gösterilir. Yetişkin ilk iki resmi “burada çocuk uyuyor”, “burada koşuyor” şeklinde tanımlar. Sonra üçüncü resmi göstererek “burada ......” şeklinde çocuktan tanımlaması istenir.

Bu işlem için kuklalar veya resimli kartlar da benzer şekilde kullanılabilir. Bu amaçla değerlendirmeci ve çocuk sırayla farklı resimler hakkında konuşur. Burada yetişkinin kullandığı cümle tipinin veya dil yapısının çocuğun kullanımını etkileyeceği varsayılır.

? Rol alma: Çocuğun günlük yaşamda karşılaştığı farklı kimliklere büründüğü oyunlar oynanabilir. Örneğin; çocuktan öğretmen olması istenerek çeşitli yönergeleri kullanımı değerlendirilebilir. Çocuğun oyuncak bebeğin annesi olması durumunda ise anneye ”yemeği sevip sevmediğini sor” şeklinde yönerge verilip çocuğun farklı soru tiplerini kullanması da sağlanabilir.

? Öykü anlatma veya öykü oluşturma: Resimli öykü kitapları, çeşitli eylemleri gösteren resimli kartlar kullanılabilir. Çocuğa kitaptaki basit bir öykü anlatıldıktan sonra, bu öyküyü çocuğun tekrar anlatması istenebilir. Çocuktan resimlere bakarak bir öykü oluşturması veya “bana burada neler oluyor anlat” şeklinde resimdeki olayları anlatması istenebilir.

? Oyunlar: Her çocuk oyunu değerlendirilmek istenen özelliklerin kullanımını sağlayan bir değerlendirme aracı olabilir. Saklambaç oyunu, nesneleri oda içinde farklı yerlere saklama şeklinde uyarlanarak içinde, üstünde gibi yer-yön bildiren sözcüklerin kullanılması amacıyla oynanabilir. Ayrıca domino, kart oyunları ve dağarcığımızda bulunan daha nice oyun neyin değerlendirilmek istendiğine bağlı olarak değerlendirmeci tarafından düzenlenebilir.

Öğrenci ve Veli bilgilerinin kolayca takip edin.

Tüm bunların yanı sıra, günlük etkinliklerin istenen dil özelliğini ortaya çıkarmak üzere düzenlenmesi de söz konusudur. Eğer çocuktan olumsuzluk bildiren bir yapı kullanmasını istiyorsak, etkinlik için gerekli olan bir nesnenin ortamda olmamasını sağlayarak çocuğun “kalem yok” gibi bir sözce kullanması beklenebilir. Aynı amaçla çocuğun tanımadığı bir nesne tanıdığı bir nesnenin adı ile isimlendirilebilir. Örneğin; bir bilgisayar parçası için “pasta” denir. Bu durumda da çocuğun “pasta değil” veya “hayır..........” demesi beklenir. Beklenmedik ya da sürpriz durumların hazırlanarak dilin farklı bileşenlerine ilişkin özelliklerin kullanılması da sağlanabilir

 4. Dil Örneği Analizi: Dil örneği alınarak çocuğun spontan olarak kullandığı biçimler, işlevleri ve kullanımlarında bağlamın etkisi belirlenmeye çalışılır. Betimleyici bir yaklaşım içinde yer alan dil örneği analizinin çocuğun dil özelliklerini bir bütün olarak en iyi gösteren yol olduğu kabul edilmektedir. Çocuğun gerçek dil performansına ilişkin en güvenilir bilginin doğal iletişim ortamında gözlem ve dil örneği analizi ile sağlanabileceğini ileri sürmüştür.Dil örneği analizi, ifade edici dil performansını her düzeyde değerlendiren bir yöntemdir. Dil örneği analizinin temel aşamaları çocuktan konuşma örneği alınması, bu örneğin ortografik yazılıma çevrilmesi (transkripsiyonu), çocuğun çeşitli dil özelliklerinin analizi ve analizin yorumlanmasıdır. Değerlendirme sürecinin bu aşamaları yoluyla çocuğun dil yeterliliği yaşıtlarıyla karşılaştırılmaktadır.

 İlk aşamada alınan konuşma örneği dilin bir bütün olarak iyi temsil edilmesi açısından çok önemlidir.İyi bir konuşma örneği alınması için verdikleri öneriler şu şekilde özetlenebilir:

Öğrenciye verilen eğitim modüllerinin sınır kontrolü otomatik yapın.

? Çocuğun ortama ve size alışması için zaman verin. Konuşması için acele ettirmeyin.

? Dil kullanımı gerektiren ve çocuğun ilgisini çekecek materyaller seçin.

? İyi bir dinleyici olun. Çocuğun anlattıkları ile ilgilendiğinizi ona gösterin.

? Sabırlı olun. Çocuğu sorularınız ve isteklerinizle konuşmaya zorlamayın. Konuşma sırasında ortaya çıkan duraksamalardan korkmayın.

? Çocuk merkezli olun. Çocuğun seçtiği konuda konuşmayı devam ettirin. Konu veya etkinlik değiştirmek için çocuğu acele ettirmeyin.

? Sürekli soru sormaktan kaçının. “Bu ne?” gibi çocuğun yanıtını bildiğinizi anladığı sorular sormayın. Sorularınız ve isteklerinizin “Sonra ne oldu?” , “Parkta neler yaptığını anlat” gibi açık uçlu olmasına dikkat edin.

? Çocuğun yaşamı, okulu, arkadaşları ve tatil gibi ilgileneceği konularda karşılıklı sohbet etmesi için cesaretlendirin.

? Zaman verin. Arkadaşça davranın. Çocuğun kendisini bir sınavdan geçiriliyor gibi hissetmemesini sağlayın.

Konuşma örneğinin ortografik yazılıma çevrilmesi (transkripsiyonu) için teybe kayıt alınır. Sözel olmayan iletişim davranışları için video kullanımı da yararlı olmaktadır. Dil örneği analizi sonucunda çocuğun iletişim amaçlı dil kullanma becerisi hakkında ayrıntılı bilgi alınır.

Dil örneği analizi, değerlendirme sürecinin vazgeçilmez bir parçası olmakla beraber bazı sorunlara da yol açar.

Dil örneği alma ve dil analizinin çok fazla zaman alması uygulamada bu yaklaşımın kullanımında önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaz. Dil örneğinin bu sınırlılığı ve dil bozukluklarının nicel olabileceği varsayımı dil örneği analizi yapan bazı bilgisayar programlarının geliştirilmesine neden olmuştur. Dil örneği analizinin bir sınırlılığı değerlendirmeye alınan çocuğun sözel repertuarı ile ilgilidir. İletişimsel olmayan veya çok az ifadesi olan bir çocuktan yeterli bir dil örneği alınamaz. Aynı şekilde konuşması anlaşılmayan veya örnekte anlaşılabilir ifadeleri sınırlı olan çocuklar için de dil örneği analizi yapılmaz. Dil örneğinin bir başka sınırlılığı ise, dile ilişkin her özelliğin örnekte ortaya çıkmaması olasılığıdır. Dil örneğinde rastlanmayan bir yapı için diğer teknikler kullanılabilir

Öğrenci, veli, verilen eğitimler, kesilen faturalara ait ayrıntılı istatistik çıkartın.

 IV. KONUŞMA VE DİL BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİNİN EĞİTİMCİLERDEN BEKLENTİLERİ NELERDİR?

A. ÖĞRENCİNİZİ ANLAMAK

Öğrencinizin konuşma ve dil patalojisti ile hangi sosyal ve akademik alanın öğrencinin probleminden etkilendiğini ortaya çıkarmak amacı ile görüşün. Okuduğunu anlamaya yönelik alıcı dili kullandığı aktiviteler onu gerçekten zorluyor mu? Konuşma seslerini ayırt etme yeteneği yok mu? Düşüncelerini ifade etmede güçlük çekiyor mu? Bilimsel ve sosyal çalışmalarda grup tartışmalarına katılmak onun için çok mu zor? Sizin bu konuda bilinçli olmanız ilk önemli adım.

Konuşma bozukluğuna sahip olan öğrenciniz iki dil ya da daha fazla dil biliyorsa, bu durumun öğrencinin dil gelişimini nasıl etkileyebileceği konusunda dil patalojisti ile konuşun.

B. ÖĞRENCİNİZLE KONUŞMAK

Öğrencinize yönergeler verirken, konuşma hızınızı ve tonlamanızı kontrol edin. Açık, kısa ve net bir ifade ile konuşun. Örneğin, konuşmalarınızda dolaylı ve abartılı anlatımdan, ek örnekler vermekten kaçının. Durumların ya da olayların ‘ilk, sonra ve en son’ şeklinde sıralanması da anlaşılmasına yardımcı olur.

Mümkün olduğunca öğrenciyi dinlediği konuya odaklanmasını sağlamak için dikkatini dağıtacak görsel ve işitsel uyarıcılardan uzak oturtun. Aslında öğrencinize dikkat toplamayı öğretmek iyi bir fikir olacaktır. Fiziksel faktörleri kullanarak işe başlayabilirsiniz. Örneği model olma ya da rol yapma yoluyla oturup konuşmacıyı dinlemeyi öğretin. Öğrencinize aynı anda tek bir konuşmacıya odaklanmayı ve konuşmacının ne söylediğini anlamaya çalışmayı öğretin. Öğrencinizin bunu uygulamasına yardımcı olmak için konuştuğunuzda dikkatini size verdiğinden emin olun. Öğrenciniz sizi dinlemesini istiyorsanız, bu esnada not almak vb. gibi başka şeylerle ilgilenmesi beklemeyiniz.

Bireysellleştirilmş Eğitim Proğramını(BEP) kolayca hazırlayın.

Öğrencinizin alıcı dilde problemi varsa, bir seferde kaç yönergeyi anlayabildiğine dikkat edin. Öğrencinizi dikkatli bir şekilde izleyerek yönergeleri başarılı bir şekilde yerine getirmesine yardımcı olabilirsiniz.

İfade etme güçlüğü olan öğrencinize ise bol bol konuşma fırsatı verin ve diğer öğrencilerinizin ona yardım etmesine ya da konuşmasını kesmesine müsaade etmeyin. Konuşurken aceleci davranmasına engel olun. Uygun kelime bulmak ve kullanmak için yeterli zamanı olduğu konusunda ona teminat verin

C. SOSYAL İLİŞKİLER KURMAK Öğrencilerle konuşun, dialoglar kurun. Sınıf içerisinde alaya asla müsaade etmeyiniz.İfade güçlüğü olan çocuklar bu konuda son derece savunmasızdır;taklidinin yapılması vb.Bu durumda öğrencilerin tamamını hedef alarak konuşun ve alay edilen çocuğun sorunu anlayabileceği dilde dile getirin.Çocukları alayın sınıf içinde hoşgörülemeyeceğine ilişkin uyarın.

EDÆRİNCİK

Yorumlar (0)

Henüz yorum yapılmadı
Üyelik Gerekli

Yorum yapanları görebilmek ve yorum yapabilmek için üye girişi yapmanız gerekmektedir.

Kullanıcı Görüşleri...
Ücretsiz İş İlanı
Özel eğitim ve sağlığın ortak paydası olan Rehabilitasyon.com adresinin sektöre özel iş veren ile iş arayan arasında ne kadar iyi bir köprü olduğunu görebilmeniz için çok kısa süreliğini ÜCRETSİZ bir İş İlanı verebilirsiniz.
Eleman mı Arıyorsunuz?

Kurumunuz büyüyor, ekstra yeni personele mi ihtiyacınız oldu?

Artık bunları dert etmeyin! Hemen bir iş ilanı ver, gelen başvuruları incele, birkaç görüşme yap ve uzmanla çalışmaya başla. Hepsi bu...

Yenilenen EÇOP'u Denediniz mi?
Engelli Çocuklar Otomasyon Programı (EÇOP) yenilendi, Demo indirip anında, MEBBİS'den bilgilerinizi yükleyerek hemen kullanmaya başlayabilirsiniz.
ÜCRETSİZ demoyu hemen indirin ve yükleyin.
  • SINIRSIZ Kullanıcı ve Öğrenci
  • Veritabanı sunucu hizmeti
  • Uzak sunucuya otomatik yedekleme
  • E-fatura entegrasyonu
  • Web tabanlı (mobil uyumlu) veya Masaüstü kullanımı
  • MEBBİS otomatik veri alma ve aktarımı
  • Tüm formların otomatik hazırlanması
  • Yılsonu değerlerlendirme işlemlerinin tek tuşla yapılması
  • Faturaların otomatik üretilmesi ve hatasız MEBBİS'e aktarılması
  • Online teknik destek imkanı
  • Pratik ders yazılabilmesi