AİLELERE DAVRANIŞ KONTROLÜ BECERİLERİ KAZANDIRMA EĞİTİMİ
DAVRANIŞ KONTROLÜ BECERİLERİ KAZANDIRMA OTURUMLARINI OLUŞTURMA
Davranışçı yaklaşıma dayalı olarak aile eğitim oturumları, ailelere davranış kontrolü becerilerinin öğretilmesine yönelik hazırlanan bir çalışmadır. Bu çalışmada ailelere 7 oturum halinde çocuklarının davranış kontrolünü nasıl sağlayacakları uygulamalı çalışma olarak belirtilmiştir. Uzman öğretmen bu çalışmalar paralelinde ailelere 7 oturum sonunda çocuklarının davranışlarını kontrol etmeyi, değiştirmeyi, geliştirmeyi öğretmiş olacaktır.
KAZANILACAK BECERİ
1. OTURUM
Aileler davranışları gözlenebilir, ölçülebilir terimlerle tanımlamayı ve davranışları nasıl gözleyeceklerini öğrenirler.
2. OTURUM
Aileler olumlu davranışları arttırmak için pekiştireçleri belirlemeyi ve sunmayı öğrenirler.
3. OTURUM
Aileler uyuşmayan davranışları ayrımlı pekiştirme işlem sürecinin ne olduğu ve olumsuz davranışları azaltmak için nasıl uygulandığını öğrenirler.
4. OTURUM
Aileler düşük oranlı davranışları ayrımlı pekiştirme işlem sürecinin uygulama becerileri öğrenirler.
5. OTURUM
Aileler görmezden gelme işlem sürecini uygulama becerileri öğrenirler.
6. OTURUM
Tepkinin bedeli işlem sürecini uygulama becerileri öğrenirler.
7. OTURUM
Ayrımlı pekiştirme işlem sürecini uygulama becerileri kazandırmayı öğrenirler.
1. OTURUMSUNU 1
Kurumunuza ait program, modül sınırlamalarını siz değil, otomasyonunuz takip etsin.
Uzman çocuklardan yapmalarını istediğimiz ve istemediğimiz davranışların neler olduğunu örneklerle açıklar. Ailelere ‘Çocuklarından yapmalarını istemedikleri davranışları neye göre belirlediklerini sorar. Verilen cevaplar arasından doğru olanların neden doğru olduğunu, yanlış olanların neden yanlış olduklarını söyler. Davranışları tanımlarken, davranışın herkes tarafından aynı şekilde anlaşılmasına dikkat etmemiz gerektiğini, yani davranışta sadece gördüklerimizi yazmamız gerektiğini açıklar. Bunun nedenlerini örneklerle daha açık hale getirir. Uzman kendisi bir davranışta bulunarak (örn., parmağını emer) ailelerden bu davranışı tanımlamalarını ister. Ailelerden yaptıkları davranış tanımlarını alır. Uygun olamayan davranış tanımının neden uygun olmadığını açıklar.
SUNU 2
Uzman davranışları sayılabilir ve sürekli olmak üzere ikiye ayırdığımızı söyler. Gördüğümüz davranışı içimizden sayabiliyorsak bunun sayılabilir davranış olduğunu söyler. Örnekler vererek sayılabilir davranışın neden sayılabilir olduğunu açıklar. Ailelerden sayılabilir davranış örnekleri ister. Doğru örneğin neden doğru, yanlış örneğin neden yanlış olduğunu açıklar. Uzman sınıfa sayılabilir davranış ne diye sorar. Cevapları alır ve yanlış cevapları düzeltir. Gördüğümüz davranışları içimizden sayamıyorsak bu davranışlara sürekli davranış denildiğini söyler. Bu davranışların süresine baktığımızı söyler. Uzman sürekli davranışlara örnekler verir bunların neden sürekli davranış olduğunu açıklar ve ailelerden sürekli davranış örnekleri ister. Doğru örneklerin neden doğru, yanlış örneklerin neden yanlış olduklarını açıklar. Uzman ‘Sürekli davranış nedir?' diye sorar. Cevapları alır. Yanlış cevapları düzeltir. Öğretmen bir davranış yapar (örn., ağlar gibi yapar) bunun sayılabilir mi? Yoksa sürekli mi? olduğunu sorar. Doğru cevapların neden doğru yanlış cevapların da neden yanlış olduğunu açıklar.
Bireysellleştirilmş Eğitim Proğramını(BEP) kolayca hazırlayın.
SUNU 3
Uzman, çocuklarının yapmasını istemedikleri davranışları değiştirmek için önce bu davranışların ne kadar sürede ya da sayıda oluştuğunu tespit etmemiz gerektiğini söyler. Davranışlardaki artma veya azalmayı anlayabilmemiz için önce miktarını bilmemiz gerektiğini, bu yüzden bu davranışların kayıt edilmesi gerektiğini söyler. Sayılabilir davranışı kayıt edebilmemiz için saydığımızı söyler. Davranış her oluştuğunda kayıt çizelgesine bir işaret koyduğumuzu ve daha sonra bu davranışları saydığımızı söyler. Sürekli davranışta ise saate bakarak davranışın süresini kaydettiğimizi söyler. Davranışın oluştuğu anda saate bakıp saatin kaç olduğunu yazdığımızı ve davranışın bittiğinde tekrar saate bakıp saatin kaç olduğunu yazdığımızı söyler. Davranışın ne kadar sürdüğünü bulduğumuzu söyler. Uzman ailelere davranışları nasıl ve neden kaydettiğimizi sorar. Yanlış cevapları düzeltir. Uzman tahtaya sayılabilir kayıt formu örneği çizer. Elini sıraya yavaş yavaş vurarak sayar. Anlatarak davranışı kaydeder. Daha sonra elini hızlı hızlı sıraya vurarak süresini saate bakarak tutar. Sürekli davranışın da kayıt formu örneğine kaydeder. Uzman sayılabilir ve sürekli davranış formlarını ailelere dağıtır. Ardından öğretmen parmağını emer (sürekli davranış) bu davranışı kaydetmelerini ister. Uzman her iki ayağını yavaş yavaş vurur (sayılabilir davranış) bu davranışın kaydedilmesini ister.
ÖDEV : Oturumun sonunda ailelerden çocuklarını evde gözlemelerini ve değiştirmek istedikleri iki davranış seçmelerini ve niçin değiştirmek istediklerini tanımlamalarını ister. Ayrıca ailelerden tespit ettikleri ve çocuklarının yapmalarını istemedikleri davranışların sayılabilir mi yoksa sürekli mi olduklarına karar verip uygun çizelgeye kaydetmelerini ister.
Öğrenci ve Veli bilgilerinin kolayca takip edin.
2. OTURUM
Olumlu Pekiştireçleri Belirleme ve Uygulama Becerileri Kazandırma
Ödev kontrolü: Uzman kayıt formlarını toplar. Uygun kayıt formunun neden uygun olduğunu açıklar. Uygun olmayan bir form seçerek neden uygun olmadığını açıklar. Ardından uygun şeklinin nasıl olduğunu düzelterek açıklar.
|
Sunu 1 |
Uzman ödülün davranıştan hemen sonra verilen, davranışın ileride de oluşmasını ve artmasını sağlayan çocuğun hoşlandığı her şey olduğunu söyler. Her çocuğun çikolatadan ve oyun oynamaktan hoşlandığını ve bunların ödül olabileceğini söyler. Uzman ödül nedir? diye sorar. Cevapları alır. Yanlış cevapları düzeltir. Ödül örnekleri ister. |
|
Sunu 2 |
Uzman ödüllerin üç çeşit olduğunu; bunların etkinlik, yiyecek ve hoşa giden sözler olduğunu söyler. Uzman tahtaya etkinlik, yiyecek ve hoşa giden sözler başlıklarını yazar. Etkinlik başlığı altına, boyama, müzik dinleme; yiyeceğin altına, çikolata, şeker yazar. Hoşa giden sözler altına da harikasın yazar ve herkesten birer tane örnek bulmasını ister. Öğretmen o an sınıfta ailelerin yaptığı davranışları (doğru cevap verme, dinleme) sözlü olarak pekiştirir. Daha sonra bu sözlerden sonra ailelerin neler hissettiğini sorar. |
|
Sunu 3 |
Uzman çocuğun yapmasını istediğimiz davranışın ileride olmasını ve artmasını istiyorsak bu davranış oluştuktan hemen sonra çocuğun hoşlandığı ödülü vermemiz gerektiğini söyler. Ödülü verirken yapmasını istediğimiz davranışı da söyleyerek çocuğa bu ödülü neden verdiğimizi de açıklamamız gerektiğini söyler. Uzman ödülün ne zaman verilmesi gerektiğini sorar. Ailelerden cevap alır. Yanlış cevapları düzeltir. Uzman ailelerden birine çocuk rolü verir. Aileye sırasını düzeltmesini söyler. Aile sırasını düzelttikten sonra uzman yanına gelir ve saçını okşayarak ‘Ne kadar güzel sıranı düzelttin aferin' der. Sonra ne zaman ve nasıl pekiştirildiği tartışılır. Aileleri ikişerli gruplayarak rollerini verir. Çocuk rolünü alanlara önüne verilen resimleri boyamalarını ister. Aile rolünü alanlara da çocuklarını ödüllendirmelerini söyler. Aralarında dolaşarak gerekli dönütleri verir. Sonra rolleri değiştirerek aynı uygulamayı yapar.
Öğrencilere verilen dersleri MEBBİS'e otomatik aktarın.
|
: Uzman ödül listesi dağıtır ve ailelerden çocuklarını bir sonraki oturuma kadar gözleyip çocuklarının hoşlandıkları şeyleri listelemelerini, çocuklarından yapmalarını istedikleri davranışları belirledikleri ödüllerle ödüllendirmelerini, bir sonraki oturuma kadar çocuklarının davranışlarını gözlemelerini, nasıl yaptıklarını ve davranışlarda nasıl değişiklikler olduğunu notlar alarak gelmelerini ister.
3. OTURUM
Uyuşmayan Davranışları Ayrımlı Pekiştirme Becerileri Kazandırma
Ödevlerin Kontrolü: Uzman aileden çocuklarından yapmalarını istedikleri davranışların ardından verdikleri ödülleri ve davranışın oluşma sıklığıyla ilgili meydana gelen değişiklikleri gösteren notları toplar. Bir tanesini sınıfta okur.
Sunu: Uzman ailelere çocuklarının yapmalarını istemedikleri davranışları azaltmak için bu davranışlarla aynı anda yapamayacakları davranışları belirlemeleri gerektiğini söyler. Belirlenen bu davranışları ödüllendirirlerse yapmalarını istemedikleri davranışlarda azalma olacağını söyler. Uzman parmağını emme davranışı gösterir. Ailelere parmağını emerken yapamayacağı davranışların neler olduğunu söyler ve gösterir (Boyama yapma, boncuk dizme vb.). Uzman çimdikleme davranışını yapar. Ailelerden bununla aynı anda yapılmayan davranışların listesini ister. Cevapların uygun olan ve olmayanlarını nedenleriyle açıklar.
Ödev: Uzman bir sonraki oturuma kadar ailelerden daha önce belirledikleri çocuklarının yapmalarını istemedikleri davranışlarla aynı anda yapılamayan davranışları listelemelerini ister.
4. OTURUM
DÜŞÜK ORANLI DAVRANIŞLARI AYRIMLI PEKİŞTİRME BECERİLERİ KAZANDIRMA
|
Ödevlerin Kontrolü |
Uzman ailelerden daha önce belirledikleri, çocuklarının yapmalarını istemedikleri davranışlarla aynı anda yapılamayan davranış listesini toplar. Uygun davranış listesinin neden uygun olduğunu açıklar. Uygun olmayan bir davranış listesini seçerek neden uygun olmadığını açıklar. Ardından uygun şeklinin nasıl olduğunu düzelterek açıklar.
Öğrencilere verilen dersleri MEBBİS'e otomatik aktarın.
|
|
Sunu 1 |
Uzman, ailelere düşük oranlı davranışları ayrımlı pekiştirmenin, uygun olmayan davranışların azaltılması, ancak tamamen sona erdirilmemesi gereken davranışlar için kullanılan işlem süreci olduğunu söyler. Zeynep'in elini yıkaması uygun olan bir davranış olmasına rağmen sıklığı fazla olduğunda uygun olmayan bir davranış olduğunu söyler. Böyle bir durumda davranışın oluşum sıklığını uygun bir düzeye indirmek için ‘Düşük oranlı davranışları ayrımlı pekiştirme işlem sürecinin kullanılabileceğini söyler. Bunun için Zeynep'in ellerini sadece uygun olan zamanlarda yıkamasının (örn., yemeklerden önce ve sonra) ödüllendirilmesi diğer zamanlarda ödüllendirilmemesi gerektiğini söyler. Uzman sürekli bonbon ister. Ailelerden bu davranışın sıklığını uygun bir düzeye indirmek için neler yapmaları gerektiğini ve düşük oranlı davranışları ayrımlı pekiştirme işlem sürecinin nasıl uygulayacaklarını sorar. Cevapların uygun olan ve olmayanlarını nedenleriyle açıklar. |
|
Ödev |
Uzman ailelerden sonraki oturuma kadar düşük oranlı davranışları ayrımlı pekiştirme ile ilgili iki örnek yapmalarını ister. |
5. OTURUM
GÖRMEZDEN GELME İŞLEM SÜRECİNİ UYGULAMA BECERİLERİ KAZANDIRMA
|
Ödevlerin Kontrolü |
Uzman ailelerden düşük oranlı davranışları ayrımlı pekiştirme ile ilgili davranış listesini toplar. Uygun davranış listesinin neden uygun olduğunu açıklar. Uygun olmayan bir davranış listesini seçerek neden uygun olmadığını açıklar. Ardından uygun şeklinin nasıl olduğunu düzelterek açıklar.
Performans Takip Formu (PKT) eğitmenleriniz internet üzerinden girsin, siz sadece çıktıları alın.
|
|
Sunu |
Uzman ailelere yapmalarını istemedikleri davranışları meydana geldiğinde çocuklarının bu davranışlarına bedenleriyle, gözleriyle ve sözleriyle tepki vermemeye görmezden gelme denildiğini söyler. Yani çocuğun yaptığı davranışa bakmamalarını, bağırmamalarını, konuşmamalarını yaptıkları işle ilgilenmeye devam etmelerini onun davranışına gülmemelerini söyler.-Uzman, çocuğunuzun yapmasını istemediğiniz davranışı yaptığında ne yaparsınız? Diye sorar. Cevapları alır ve yanlış cevapları düzeltir. -Uzman, ailelerden birine çocuk rolü verir. Kendisi anne olur. Çocuğa masasındaki defteri fırlatmasını bağırmasını, ayaklarını yere sürekli vurmasını kolundan çekiştirmesini ister. Her defasında görmezden gelmenin değişik şekillerini uygulayarak gösterir. Ailelerle bu uygulama konusunda tartışır. Daha sonra aileleri ikişerli gruplayarak sıraya vurma davranışında görmezden gelmeyi uygulamalarını ister ve dönütler verir. Rolleri değiştirerek uygulamayı tekrarlatır. |
|
Ödev |
Uzman ailelerden daha önce belirledikleri çocuklarının yapmasını istemedikleri davranışı yaptığında ilgilenmemelerini söyler. Neler yaptıklarını ve çocuklarının ne tepkiler verdiğini, davranışta meydana gelen değişiklikleri ve ortaya çıkan problemleri not etmelerini ve gelmelerini söyler. |
6. OTURUM
TEPKİNİN BEDELİ İŞLEM SÜRECİNİ UYGULAMA BECERİLERİ KAZANDIRMA
|
Ödevlerin Kontrolü |
Uzman ailelerden görmezden gelmeyle ilgili ödevi toplar. Uygun ödevin neden uygun olduğunu açıklar. Uygun olmayan bir ödev seçerek neden uygun olmadığını açıklar. Ardından uygun şeklinin nasıl olduğunu düzelterek açıklar.
Bireysellleştirilmş Eğitim Proğramını(BEP) kolayca hazırlayın.
|
|
Sunu |
Uzman ailelere tepkinin bedeli işlem sürecinin uygun olmayan davranışların oluşumundan hemen sonra çocuklarının sahip olduğu ve tekrar kazanabileceğibelirlenen pekiştireçlere el konulması veya bir kısmının geri alınması olduğunu söyler.Bu işlem sürecinin daha çok dönüştürülebilir sembol pekiştireç sisteminde kullanıldığını söyler.Uygun olmayan davranışın hemen peşinden pekiştirecin neden geri alındığı ve çocuğun hangi davranışları gösterdiğinde geri alabileceğinin betimlenmesi gerektiğini söyler. Uzman, örnek olarak Meral'in isteklerini uygun ses tonuyla söylediğinde 4 yıldız, dişlerini fırçaladığında 1 yıldız, ellerini yıkadığında 3 yıldız ve ödevini yaptığında 2 yıldız kazanıyor olduğunu söyler. Ancak Meral yüksek sesle ben lolitop istiyorum diye bağırdığında annesi Meral'in 2 yıldızını geri alıyor ve ona ‘bağırarak söylediğin için iki yıldızını geri aldım. Bundan sonra isteklerini uygun ses tonuyla istersen yıldızlarını geri alabilirsin' dediğini söyler. Konuyla ilgili sorusu olanların sorularını cevaplar. |
|
Ödev |
Uzman ailelerden bir sonraki oturuma kadar tepkinin bedeli işlem süreciyle ilgili birer tane örnek uygulama yapıp gelmelerini ister. |
7. OTURUM
AYRIMLI PEKİŞTİRME İŞLEM SÜRECİNİ UYGULAMA BECERİLERİ KAZANDIRMA
|
Ödevlerin Kontrolü |
Uzman bir önceki oturumun ödevlerini toplar. Uygun ödevi neden uygun olduğunu açıklar. Uygun olmayan bir ödev seçerek neden uygun olmadığını açıklar. Ardından uygun şeklinin nasıl olduğunu düzelterek açıklar.
Bireysellleştirilmş Eğitim Proğramını(BEP) kolayca hazırlayın.
|
|
Sunu |
Uzman ailelere daha önceki derslerde çocuklarının yapmasını istemedikleri davranışlarıyla ilgilenmemeyi ve istenmeyen davranışla ayna anda yapamayacakları davranışın ödüllendirilmesini öğrendiklerini söyler. Şimdi ise istemedikleri davranışlar oluştuğunda ilgilenmemeyi, istedikleri davranışlar oluştuğunda ise bu davranışlara ödül vermenin birlikte nasıl kullanılacağını öğreneceklerini söyler. Çocuklarının yapmalarını istedikleri davranışları yaptıklarında ödüllendirmelerini söyler. Yapmalarını istemedikleri davranışları yaptıklarında ise bağırmamalarını, gülümsememelerini, el kol hareketi yapmamalarını, yaptıkları işle ilgilenmeye devam etmelerinisöyler. Yapmalarını istedikleri davranışları yaptıklarında yapmalarını istedikleri davranışı söyleyerek hoşlandığı ödül olan çikolata, oyun, güzel sözler söyleyerek çocuklarını kontrol edebileceklerini söyler. Uzman anne olur. Ailelerden birine çocuk rolü verir. Çocuk defteri fırlatıp atar. Uzman bakmaz, yaptığı işle ilgilenir, gülmez konuşmaz. Yerinde güzelce konuştuğunda hemen hoşlandığı çikolatayı verir ve çok güzel yerinde oturuyorsun der. Uzman ailelerle davranışı nasıl kontrol ettiği konusunda tartışır. İkili gruplara ayırır. Uzman aileleri görmezden gelmeyi, ödül vermeyi nasıl uygulayacakları konusunda kontrol eder. |
Kaynak: Demir, Abdullah, Erken Çocukluk Dönemi Ve Aile Eğitimi Ders Notları, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gelişimsel Yetersizliği Olan Çocuklar Yüksek Lisans Programı, Nisan, 2005
PKT, KDF, BEP, GÖF ve diğer formları otomasyonunuz otomatik hazırlasın
iş arayan 615 kişi var. Hemen irtibata geçerek personel eksikliğinizi tamamlayın.
[ Üyelere Özel ] 22-05-2010 14:05:37
yüzeysel olmuş
[ Üyelere Özel ] 21-03-2010 23:37:49
Özürlü ebeveynleri için yardımcı,yol gösterici, yararlanacağım ben de , teşekkürler :))
[ Üyelere Özel ] 15-11-2009 14:19:57
abdullah hocam emeğinize sağlık.gerçekten çok güzel bir çalışma olmuş.aile eğitiminde kullabilebileceğimiz çok güzel bir kaynak .
[ Üyelere Özel ] 09-11-2007 20:43:27
harikasınız tek kelime
[ Üyelere Özel ] 09-09-2007 02:00:34
teşekkürler
[ Üyelere Özel ] 06-09-2007 12:27:03
gerçekten çok beğendim ......
[ Üyelere Özel ] 06-08-2007 22:53:19
güzel bir çalışma,yalnız otistik çocuklar zaten anne- babayı çok güzel kullanıyorlar.hep sevmekten sevilmekten hoşlanıyorlar.dünyada başka bir alternatif yok onlar için.Birde ödül bayılıyorlar.HER İHTİYAÇLARINI YAPARSAN İYİSİN.görmezlikten gelsek tamamen geriye gider.
[ Üyelere Özel ] 16-07-2007 17:42:25
güzel çalışma teşekkürler
[ Üyelere Özel ] 15-07-2007 22:24:41
Cok güzel bir calisma olmus tesekkürler
[ Üyelere Özel ] 10-07-2007 23:59:58
güzel sayılır
[ Üyelere Özel ] 21-06-2007 12:00:01
çok güzel çalışma
[ Üyelere Özel ] 17-04-2007 15:57:09
teşekkürler
[ Üyelere Özel ] 12-04-2007 19:56:16
Bu güzel,başarılı çalışmanız için teşekkürler.
[ Üyelere Özel ] 25-03-2007 09:44:30
güzel bir çalışma eline ve yüregine sağlık
[ Üyelere Özel ] 17-03-2007 07:36:42
teşekkürler arkadaşım.çok güzel hazırlamışsın. aydınlattın bizi. tüm aydınlıklar senle olsun.
[ Üyelere Özel ] 09-03-2007 09:22:52
teşekkürler,güzel olmuş.
[ Üyelere Özel ] 17-02-2007 15:01:10
emeğinize, yüreğinize sağlık. mezuniyet sonrası yaşanan pratik eksikliğini gidermeye yarayacak iyi bir çalışma.
[ Üyelere Özel ] 21-12-2006 11:03:58
teşekkürler Abdullah bey çok güzel bir çalışma olmuş.
[ Üyelere Özel ] 04-12-2006 12:06:14
açıklamalara sunu içeriklerinden daha fazla ayrıntı konulsa mükemmel bir çalışma olurdu
[ Üyelere Özel ] 29-07-2006 16:59:58
arkadaşım çok güzel olmuş seni taktir ediyorum.Gereğince açık sunmuşsun konuyu ellerine sağlık.
[ Üyelere Özel ] 02-06-2006 19:39:00
teşekkürler abdullah bey güzel bir ekleme yapmışsınız